Wielki Piątek to dzień szczególny dla wszystkich chrześcijan, czas powagi, smutku, żałoby i skupienia. W kościele katolickim tego dnia nie odprawia się mszy świętej. Miejsce ma za to tylko wieczorna Liturgia Męki Pańskiej. Najważniejszym jej elementem jest adoracja krzyża. Wierni podchodzą do krucyfiksu, przyklękają i symbolicznym ucałowaniem wyrażają przyjęcie odkupienia Jezusa. Kcyńskie Sanktuarium Krzyża Świętego, to miejsce szczególnej czci wiernych, nieodłącznie związane z tajemnicą wiary. W ołtarzu głównym znajduje się tu cudowny, ukrzyżowany Pan Jezus, figura słynąca z łask i mocy uzdrowicielskiej. Warta odwiedzenia jest również kalwaria z pięknymi malowidłami przedstawiającymi stacje drogi krzyżowej.
Wielki Piątek
W Wielki Piątek zgodnie z tradycją chrześcijańską Jezus został ukrzyżowany. Po całonocnej modlitwie, osądzeniu i skazaniu na śmierć przez Poncjusza Piłata, wyruszył na Golgotę, miejsce Swojej kaźni, dźwigając na barkach ciężki, drewniany krzyż, na którym skonał. Wielki Piątek jest drugim dniem tzw. Triduum Paschalnego. Triduum Paschalne – Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota to dla chrześcijan najważniejsze dni w roku. W tym czasie wierni celebrują misterium paschalne, czyli tajemnicę wiary. Poprzez swoją męczeńską śmierć zmartwychwstanie i wniebowstąpienie Jezus Chrystus odkupił człowieka z grzechu.
Ważny element Wielkiego Piątku stanowi Grób Pański, a jego przygotowywanie jest szczególnie polskim zwyczajem. Tradycja dekorowania Grobów Pańskich i ich nawiedzania rozwinęła się w Polsce ok. XVI wieku. Ma wymiar religijny, symboliczny i społeczny.
Urządzanie Grobów Pańskich to tradycja, która praktykowana jest właściwie w każdej parafii. Najczęściej przygotowują go wierni wraz z księdzem proboszczem, bądź wikariuszami. W grobach coraz częściej znaleźć można symbole narodowe oraz nawiązania i aluzje do aktualnych wydarzeń oraz problemów społecznych.
Kcyński ukrzyżowany
W ołtarzu kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajduje się stara figura Pana Jezusa Ukrzyżowanego datowana na ok. 1500 rok.
Słynie ona licznymi łaskami. Dokładne jej dzieje zostały opisane w książce pt. Filar przy Drodze Krzyżowej, tj. Krzyż Cudowny w kcyńskim kościele O.O. Karmelitów.
W dawnym kościółku umieszczony był ten Krzyż Zbawiciela w przedsionku, gdzie wiele pobożnych osób modły do niego wznosiło. Między innymi panna Wilczyńska z Żurawi, gdy nieznośny ból głowy cierpiała, modląc się przed tym krucyfiksem, postanowiła sobie obciąć włosy i przybrać nimi figurę Zbawiciela. Przyprawiwszy więc włosy swoje tej figurze, natychmiast wolną od wszelkich bólów głowy została.
W tym samym czasie żebrak, pozbawiony wzroku od urodzenia, nocując w wiosce Tupadły pod Kcynią, został ze snu przez kogoś obudzony i wyprowadzony ze stodoły, w której spał, na pole. Stąd ujrzał nagle cały kościół O.O. Karmelitów w nadzwyczajnej jasności, a nad nim ten sam Krzyż Zbawiciela z włosami na głowie Pana Jezusa. Natychmiast udał się do miasta i opowiadać nadzwyczajne zjawisko. Nie można było zaprzeczyć jawnego cudu, wszyscy bowiem znali żebraka, który nagle wzrok odzyskał. Tym oczywistym cudem pobudzony pan Chodowski, dzierżawca starostwa kcyńskiego, wystawił własnym nakładem ołtarz w kościele, dokąd przeniesiono cudowną figurę. Podczas tego przeniesienia, człowiek niemy od urodzenia, nagle mowę odzyskał. Niezwykłe te zdarzenia miały miejsce w samych początkach przybycia O.O. Karmelitów do Kcyni.
W sam dzień Nowego Roku 1717, za rządów O. Teofila, przeora kcyńskiego konwentu, obcięto Cudownemu Panu Jezusowi włosy aż po brwi, w obecności wielu dostojnych osób, tak duchownych jak i świeckich, jak to: ks. Boysza, proboszcza smoguleckiego, ks. Kołudzkiego, komendarza kcyńskiego, O. Teofila, przeora, dalej: L. Baranowskiego, dziedzica Grocholina, Wł. Skałeckiego, dziedzica Żurawi, A. Łegoty, P. Kęsinowskiego i wielu innych; w ich obecności te święte relikwie włożono do kielicha i zapieczętowano. Po roku w obecności tych samych osób kielich otworzywszy, przekonano się, że włosy na dobry cal przyrosły. Stwierdziwszy to świadectwami, że włosy Ukrzyżowanemu Panu Jezusowi rzeczywiście rosną, doniesiono o tym władzy duchownej w Gnieźnie, która cud ten z ambony publicznie poleciła.
O łaskach Cudownego Pana Jezusa Kcyńskiego świadczą liczne wota, które umieszczane były wokół figury ukrzyżowanego. Według protokołu z 1836 r. było 101 samych tylko wotów srebrnych.
W każdy piątek o godz. 9.00 w kościele sprawowana jest Msza św. wotywna o Krzyżu św. połączona z nabożeństwem, oddaniem czci relikwiom Krzyża św. i śpiewem pieśni: Ukrzyżowany świata Zbawicielu. Przed rozpoczęciem nabożeństwa wierni zgromadzeni w świątyni śpiewają
Zawitaj Ukrzyżowany, Jezu Chryste przez Twe rany,
Królu na niebie, prosimy Ciebie, ratuj nas w każdej potrzebie.
Prosimy Ciebie w każdej potrzebie, daj nam pokój pożądany.
– W 2017 roku przyszedł czas na renowację zamieszczonego w polu środkowym ołtarza głównego, późnogotyckiego krucyfiksu – rzeźby Chrystusa Ukrzyżowanego z I połowy XVI w., z naturalnymi włosami i srebrną koroną cierniową z XVIII w., któremu przypisywane są cuda takie jak uzdrawianie ciężko chorych i cierpiących – mówi ksiądz kanonik Michał Kostecki – Kilkadziesiąt lat temu rzeźba poddana została wstępnym zabiegom konserwatorskim. Usunięto wówczas przemalowania, uzupełniono ubytki snycerskie, wykonano retusze polichromii. Oryginalna, gotycka polichromia była jednak pokryta warstwą zabrudzeń powierzchniowych. Pod wpływem pracy drewnianego podłoża wywołanego zmianami wilgotności powietrza pojawiły się daszkowate spękania wymagające podklejenia. Od czasu poprzednich prac konserwatorskich upłynęło kilkadziesiąt lat i rzeźba wymagała pilnej interwencji.
Całkowity koszt prac wyniósł ok. 15.000 zł, z czego dotacja celowa z budżetu Gminy Kcynia na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wyniosła 5.000 zł. Dotacja celowa pozyskana w drodze konkursu ze środków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wyniosła również 5.000 zł. Prace renowacyjne przeprowadził mgr Miłosz Kwapiszewski.
Kcyńska kalwaria
Kolejnym miejscem nieodłącznie związanym z obchodzonym właśnie Triduum Paschalnym, jest kcyńska kalwaria. Pochodzi ona z II poł. XVIII w. Krużganki w kształcie litery L zawierają kolejne stacje drogi krzyżowej, przy których modlą się wierni oraz odwiedzają turyści. Kalwaria kcyńska należy, obok zebrzydowskiej czy wejherowskiej do najcenniejszych zabytków sztuki sakralnej związanych z męką i śmiercią Jezusa Chrystusa.
Calvaria (z łac.) oznacza tyle co hebrajskie Golgota – czaszka. Zespół kaplic lub kościołów na ogół budowanych na wzniesieniu, tak, by pątnikom przypominał wzgórza Jerozolimy. Nie każdego było stać na wyprawę do Ziemi Świętej, stąd pielgrzymi odprawiali nabożeństwo drogi krzyżowej blisko swojego miejsca zamieszkania, uzyskując odpust zupełny.
W latach 2003 – 2016 z inicjatywy obecnego proboszcza, księdza kanonika Michała Kosteckiego prowadzone były prace konserwatorskie mające na celu renowację tego wyjątkowego w skali Pałuk zabytku. Wieloletni destrukcyjny wpływ wilgoci poważnie naruszył malowidła. Dodatkowo w przeszłości kilkakrotnie podejmowano starania nad odnowieniem polichromii, przy czym czyniono to niezgodnie z prawidłowościami sztuki konserwatorskiej, co zamiast uchronić zabytek przed zniszczeniem, powodowało jego dalszą degradację.
Nie bez znaczenia dla rangi podejmowanych prac był fakt, iż autorstwo polichromii przypisuje się samemu Antoniemu Smuglewiczowi. Autor ten był jednym z nadwornych malarzy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jego główne dzieła to przede wszystkim prace z dziedziny zdobnictwa wnętrz (Zamek Ujazdowski, pałac w Lubostroniu) oraz dekoracji teatralnych (Teatr Narodowy w Warszawie).
Wykonawcą dzieła przez cały okres była Pracownia Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki „LIM” dr Solida Lim.
– Idąc krużgankami, stąpamy po kamiennych płytach, a nasze myśli wypełnia spokój. Przeżywamy mękę i śmierć Pana. Malowidła robią niesamowite wrażenie. Chłód i spokój tego miejsca udzielają się odwiedzającym, zwłaszcza w tym szczególnym okresie Świąt Wielkiej Nocy – mówi parafianka Maria.
Na uwagę zasługuje także Jezus ukrzyżowany bez ręki i nogi umieszczony przy wyjściu z krużganków. Do zniszczenia doszło w okresie po wojnie. Od tamtej pory krzyż znajduje się na kalwarii, wywierając szczególne i mocne wrażenie na odwiedzających te miejsce.
Ewa Hałas
Aktualizacja: 29/03/2024 16:21
Autor: Pałuki
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS