Czym zajmowały się kobiety tatarskie zamieszkałe w Studziance i okolicznych wsiach? Na to pytanie próbował odpowiedzieć Łukasz Węda, regionalista i prezes Stowarzyszenia Rozwoju Miejscowości Studzianka. 6 lutego był on gościem Klubu Podróżnika, istniejącego przy oddziale Polskiego Związku Emerytów Rencistów i Inwalidów w Białej Podlaskiej.
Regionalista i autor wielu publikacji oparł się na dokumentach archiwalnych. Na początek przypomniał historię osadnictwa tatarskiego na Podlasiu. W zamian za zaległy żołd, król Jan III Sobieski 12 marca 1679 roku przywilejem przyznał Tatarom z oddziałów rotmistrza Samuela Murzy Koryckiego włości w okolicach Białej Radziwiłłowskiej. Osadnictwo kontynuowali kolejni władcy. Wyznawcy islamu mieszkali m.in. w Połoskach, Małaszewiczach Wielkich i Małych, Trojanowie, Worońcu, Ossowie, Wólce Kościeniewickiej, Koszołach, Ortelu (dawnym Wortelu), Bokince (zwanej tatarską) i Kościeniewiczach. Skupieni byli wokół Studzianki, gdzie do 1915 roku funkcjonował meczet, zbudowany najprawdopodobniej po 1679 roku.
Męscy Tatarzy byli w większości czynnymi lub zdegradowanymi wojskowymi, albo pracującymi (od drugiej połowy XVIII w.) w urzędzie tabacznym.
Główną rolą miejscowych kobiet było macierzyństwo, choć spełniały się równie dobrze w roli administratorek majątków, zwłaszcza po nagłej śmierci męża na wojnie. Na podkreślenie zasługuje informacja, że były to osoby wykształcone, znające zasady obowiązujące w ówczesnej ekonomii.
W latach 1798-1911 zawarto w muzułmańskiej parafii w Studziance 131 małżeństw. Kobiety stawały na ślubnym kobiercu w wieku 15-19 lat. W tym wieku związek małżeński zawarła m.in. Felicjanna Bielak, córka Samuela i Marianny z Baranowskich, z Józefem Kryczyńskim (maj 1814 r.). Kolejną panną wstępującą w tym wieku w związek małżeński była Marianna Bielak, córka Bekira i Elżbiety, która wzięła ślub w 1833 roku z Tamerlanem Baranowskim.
Bardzo młody wiek panny mógłby sugerować, że małżeństwo podyktowane zostało względami ekonomicznymi. Partnerzy młodych żon byli zwykle kilkadziesiąt lat starsi. Jako przykład Węda podawał rotmistrza Macieja Siulkiewicz, który w 1845 roku, mając 48 lat, pojął za żonę 27-letnią Mariannę Józefowicz z Małaszewicz. Inny Tatar, Józef Talkowski, mający lat 58, podpułkownik wojsk rosyjskich, zawarł 10 marca 1832 roku związek małżeński z Marianną Chalecką ze Studzianki, liczącą 21 lat. Największą różnicę widać na przykładzie małżeństwa Samuela Józefowicza, zawartego w 1798 roku, który w momencie ślubu miał 61 lat, a jego wybranka liczyła 16 lat. Inny Tatar, Abraham Korycki, w 1809 roku miał 66 lat i ożenił się z 22-letnią Marianną Józefowicz.
Tatarskie małżeństwa miały liczne potomstwo, liczące nawet 16 dzieci. W okresie wojaczki mężów kobiety musiały zarządzać własnymi włościami. Przychodziło im to dość łatwo, bo orientowały się w cenach zbóż i warzyw. Zawierały nawet transakcje finansowe, zaciągały kredyty i dokładały się do wyposażenia tatarskich żołnierzy.
Większość Tatarek, zamieszkujących w drewnianych dworkach, po stracie męża ponownie wychodziła za mąż, by zapewnić byt licznemu potomstwu. Niektóre walczyły o poprawę warunków bytowych poprzez instytucje państwowe. Do zadań kobiet tatarskich należało zabezpieczenie pochówku na miejscowym mizarze (cmentarzu muzułmańskim). Dlatego na długo przed śmiercią zamawiały tablice nagrobne z oryginalnymi rysunkami i inskrypcjami. Żony chowano na cmentarzu obok mężów.
Łukasz Węda, ubrany w strój tatarski, zaprezentował członkom bialskiego Klubu Podróżnika wiele fotografii archiwalnych, dotyczących kobiet ze Studzianki.
Istvan Grabowski
zdjęcia Istvan Grabowski
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS