Czy L-cysteina jest nowym eliksirem zdrowia i młodości? Jak dotąd przeprowadzono ponad 1500 badań klinicznych z udziałem ludzi, aby potwierdzić lub zanegować tezy wysuwane przez producentów suplementów obiecujących nam cud w pigułce. L-cysteina faktycznie wydaje się mieć znaczący potencjał terapeutyczny, ale, jak się okazuje, niektóre obietnice są też mocno przesadzone.
- L-cysteina – co to takiego?
- Po co nam cysteina?
- Występowanie L-cysteiny
- Jak suplementacja L-cysteiną może pomóc?
- Niepotwierdzone właściwości L-cysteiny
- Czym jest N-acetylocysteina?
- L-cysteina – ostrożność wysoce zalecana!
L-cysteina jest jednym z gorliwiej badanych aminokwasów – w latach 1950-2017 w prasie medycznej opublikowano ponad 60 tysięcy studiów i opracowań zajmujących się jej potencjalnym wpływem na ludzkie zdrowie. W ciągu ostatnich dwóch dekad L-cysteina stała świętym Graalem przemysłu farmaceutycznego, którego motywy są oczywiście przede wszystkim ekonomiczne. Ale suplementem na pewno warto zainteresować się bliżej.
L-cysteina – co to takiego?
Cysteina jest endogennym aminokwasem – jednym z 21, które budują białka w ludzkim ciele. Endogenny charakter oznacza, że nasze organizmy potrafią ją produkować samodzielnie i suplementacja przez dietę nie powinna być konieczna. W rzeczywistości małe dzieci, osoby starsze i cierpiące na zaburzenia metaboliczne mogą wymagać zewnętrznego dopływu cysteiny, zwłaszcza, że produkcję własną ogranicza podaż innego aminokwasu – metioniny.
Litera „L” umieszczona przed nazwą cysteiny jest jedynie chemicznym doprecyzowaniem chiralności związku, a zarazem wskazaniem, że chodzi o postać występującą w stanie naturalnym. Sama budowa cząsteczki jest dość złożona, co widać już po wzorze strukturalnym: HO2CCH(NH2)CH2SH. Dzięki obecności siarki L-cysteina zaliczana jest do grupy aminokwasów siarkowych (wraz z metioniną i homocysteiną). W stanie wyizolowanym przyjmuje postać drobnych kryształków dobrze rozpuszczalnych w wodzie.
Po co nam cysteina?
Obecność cysteiny w ludzkim organizmie jest bardzo znacząca – w naszym genomie istnieje aż 214 tysięcy sekwencji kodujących ten związek. Jako aminokwas wysoce reaktywny, zdaniem naukowców była ona bezpośrednio zaangażowana w powstanie pierwszych form życia na Ziemi.
Ludzkie ciało wykorzystuje cysteinę przede wszystkim jak broń do walki z wolnymi rodnikami oraz jako źródło siarczków niezbędnych do podstawowych procesów metabolicznych. Pomaga ona również wiązać metale – zarówno te potrzebne do budowy enzymów, jak cynk i miedź, jak i szkodliwe metale ciężkie. Naturalnie, jako jedna z aminokwasowych cegiełek, L-cysteina buduje również szereg białek, stanowiąc ok. 2% całkowitej struktury proteinowej w ludzkim ciele – począwszy od błon komórkowych i tkanki łącznej, a skończywszy na samej insulinie.
Występowanie L-cysteiny
Ponieważ organizmy innych ssaków i ryb na poziomie komórkowym działają w podobny sposób do ciała ludzkiego, L-cysteinę można dość łatwo znaleźć w produktach spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Rekordzistą w tym zakresie są żeberka wieprzowe, które w 100 g zawierają aż 122% zalecanego dziennego spożycia cysteiny. Wysoko w rankingu mięsnych źródeł cennego aminokwasu znajdują się również szynka wieprzowa, wołowina, pierś z kurczaka, mięso z indyka, a także ryby: halibut, tuńczyk, łosoś.
Mniejszą, ale wciąż pokaźną zawartością L-cysteiny mogą pochwalić się także warzywa strączkowe – przede wszystkim soczewica (41% ZDS w 100 g), soja i groch, a w dalszej kolejności także płatki owsiane, nasiona słonecznika, a z nabiału również jogurt i różnego rodzaju sery.
Jak suplementacja L-cysteiną może pomóc?
Niby nasz organizm potrafi samodzielnie produkować cysteinę, a w razie braków, klasyczna dieta bogata w mięso i nabiał powinna zapewnić jej pod dostatkiem. Czemu więc rozważa się dodatkowe podawanie L-cysteiny w formie suplementu?
Otóż, jak wynika z badań, większe dawki siarkowego aminokwasu mogą sprowokować w organizmie reakcje, których nie wywoła standardowa produkcja wewnętrzna. Jako prekursor glutationu, ważnego antyoksydantu, a zarazem antyoksydant sam w sobie, L-cysteina wydaje się odgrywać znaczącą rolę w ochronie DNA i błon komórkowych przed atakiem wolnych rodników. Przekłada się to na działanie przeciwzapalne, poniekąd przeciwstarzeniowe, a przede wszystkim ochronne dla wątroby. Wiążąc blisko metale takie jak kadm czy rtęć, cysteina działa również detoksyfikująco na organizm.
Ponadto L-cysteina funkcjonuje dziś jako standardowa terapia dla zaburzeń oddychania przebiegających z nadmierną produkcją wydzieliny, przede wszystkim zapalenia oskrzeli, grypie z kaszlem czy przeziębieniu. Prawdopodobnie przynosi również złagodzenie objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
W coraz większej ilości studiów L-cysteina pojawia się również jako element prewencji chorób serca. Szwedzcy naukowcy udowodnili na przykład odwrotną zależność między poziomem cysteiny w diecie kobiet a prawdopodobieństwem udaru, wskazując, że aminokwas przyczynia się do obniżania nadciśnienia tętniczego.
L-cysteina wykazuje również bardzo obiecujący potencjał w zakresie obniżania poziomu glukozy we krwi, a tym samym zapobieganiu cukrzycy. Badania w tej sferze wciąż trwają, ale sugeruje się, że dodatkowa suplementacja cysteiną może obniżać poziom insulinooporności i zarazem poprawiać wrażliwość komórek na insulinę.
Wreszcie, z pojedynczych studiów wynika również, że L-cysteina jako suplement może łagodzić przebieg wielu schorzeń psychicznych i neurologicznych, włącznie z autyzmem, chorobą Alzeimera, uzależnieniami, chorobą dwubiegunową, a nawet schizofrenią. Brakuje wciąż jednak kompleksowych badań klinicznych w tym zakresie.
Niepotwierdzone właściwości L-cysteiny
Nie wszystko, co można wyczytać na temat cysteiny, ma jednak naukowe uzasadnienie, a i wspomniane wyżej właściwości należy traktować jako wspomaganie raczej niż cudotwórczy lek. L-cysteina nie jest w żadnym razie zdolna zastąpić antybiotyków ani insuliny!
Stosunkowo najbardziej prawdopodobnie prezentują się doniesienia o rzekomym pozytywnym wpływie L-cysteiny na męską płodność. Sugeruje się, że antyoksydacyjne działanie aminokwasu chroni spermę i zapewnia jej odpowiednią lepkość oraz elastyczność. Dotychczasowe badania nie są jednak wystarczające, aby wysnuć konkretne wnioski medyczne.
W ulotkach o cysteinie znaleźć można również, że ma ona dobroczynny wpływ na zaburzenia układu pokarmowego, a także wzmacnia i stymuluje wzrost włosów. Żadna z tych tez nie została jednak jednoznacznie potwierdzona. Naturalnie, również obietnica zatrzymania procesu starzenia dzięki suplementacji jest marketingowym nadużyciem.
Czym jest N-acetylocysteina?
W aptekach można również znaleźć preparat o podobnej do L-cysteiny nazwie – N-acetylocysteina. Mowa o pochodnej L-cysteiny, w których grupa acetylowa jest przyłączona do atomu azotu. Związek ten ma bardzo specyficzne zastosowanie w medycynie, bowiem jest podawany przede wszystkim przy przedawkowaniu paracetamolu jako odtrutka.
Tym niemniej, dzięki podobieństwom w budowie N-acetylocysteina również polecana jest jako suplement o znaczeniu przeciwulteniającym, rozpuszczającym wydzielinę w drogach oddechowych, a nawet przeciwzapalnym.
L-cysteina – ostrożność wysoce zalecana!
L-cysteina jest obecna na rynku już 60 lat i ogólnie rzecz biorąc jest preparatem dość dobrze stosowanym. Środowisko medyczne zgadza się jednak, że nie powinna być przyjmowana samowolnie, ale zawsze pod ścisłą kontrolą lekarza.
Do często obserwowanych skutków ubocznych suplementacji należą przede wszystkim dolegliwości ze strony układu pokarmowego, a konkretnie mdłości, wymioty i biegunka. Stosunkowo często zgłaszano również bóle głowy i uczucia mrowienia w kończynach. Poza tym pacjenci skarżyli się również na dermatologiczne skutki uboczne, zmęczenie i bezsenność, bóle mięśni, zawroty głowy czy rozdrażnienie.
Naukowcy zwracają również uwagę, że przyjmowanie suplementów z L-cysteiną może nie być korzystne przy jednoczesnym używaniu leków immunosupresyjnych takich jak prednisone, kardiologicznych, np. nitrogliceryny, przeciwgrzybicznych oraz aktywnego węgla. Dodajmy, że bardzo wysokie dawki cysteiny przekraczające 7 g dziennie, uznawane są za toksyczne i mogą powodować nawet śmierć!
Bibliografia
- Noelia Clemente Plaza i in.; “Effects of the Usage of l-Cysteine (l-Cys) on Human Health”; data dostępu: 2020-01-13
- Cathy Wong; “The Health Benefits of L-Cysteine”; data dostępu: 2020-01-13
- Daisy Whitbread; “Top 10 Foods Highest in Cystine (Cysteine)”; data dostępu: 2020-01-13
- C. Larsson i in.; “Dietary Cysteine and Other Amino Acids and Stroke Incidence in Women Susanna”; data dostępu: 2020-01-13
- Bilqees Sameem i in.; “Nonvitamin and Nonmineral Nutritional Supplements”; Academic Press, 2019;
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS