Mit o wielkim potopie, jaki miał zalać Ziemię, jest jednym z najbardziej uniwersalnych i fascynujących motywów w kulturach na całym świecie. Przenika narracje różnych społeczeństw od starożytnego Bliskiego Wschodu po prekolumbijską Amerykę. Czy zaskakujące podobieństwa w tych opowieściach to dowód na historyczną prawdę stojącą za mitami, czy może rezultat ludzkiej wyobraźni i wymiany kulturowej?
Mezopotamskie opowieści o potopie są być może najstarszymi i najbardziej znaczącymi. Przykładem jest Epos o Gilgameszu i zawarta w nim opowieść o potopie, taka sama jak w Biblii. Obie historie mają kilka wspólnych cech, które sugerują możliwość kulturowego przekazywania mitów i legend między różnymi społeczeństwami starożytnego Bliskiego Wschodu.
W Eposie o Gilgameszu, jedna z opowieści zawiera relację o potopie, który jest zadziwiająco podobny do opowieści o potopie znanej z biblijnej Księgi Rodzaju. W obu opowieściach bóstwa decydują się zesłać potop na Ziemię, aby wyeliminować ludzkość, ale jeden sprawiedliwy człowiek zostaje ostrzeżony i otrzymuje instrukcje, aby zbudować arkę, aby uratować siebie, swoją rodzinę i inwentarz. Instrukcje te obejmują wymiary arki oraz materiały, które mają być użyte do jej zbudowania. W obu relacjach, bohaterowie są instruowani, aby zabrać ze sobą pary różnych gatunków zwierząt, aby zapewnić ich przetrwanie po potopie.
W obu opowieściach, potop kończy się, gdy wody zaczynają się cofać. Gilgamesz i biblijny Noe wysyłają ptaki, aby zobaczyć, czy wody opadły na tyle, aby można było opuścić arkę. W obu przypadkach ptaki zwracają się z informacją, która wskazuje, że Ziemia jest znowu dostępna dla życia. Po potopie, główni bohaterowie obu opowieści otrzymują błogosławieństwo od bóstw, które zazwyczaj obejmuje obietnicę, że taki potop nie zdarzy się ponownie. Obie opowieści mają silne znaczenie moralne i filozoficzne, związane z ludzką moralnością, boską interwencją oraz kwestią ludzkiej śmiertelności i boskiej nieśmiertelności.
Potop potwierdza również Lista Królów Sumeru, starożytny manuskrypt pochodzący z Sumeru w Mezopotamii. Ta lista może być postrzegana jako dokument historyczny próbujący powiązać panowania wczesnych królów z ważnym kosmicznym lub boskim wydarzeniem, podobnie jak narracje o potopie w wspomnianych tekstach. Stanowi ona unikatową mieszankę historycznych i mitycznych relacji o królach, którzy rządzili tymi ziemiami. W dokumencie tym zaznaczono, że przed wielkim potopem panowało ośmiu królów, co pokrywa się z narracjami potopu znalezionymi zarówno w Eposie o Gilgameszu, jak i w Biblii. Podobnie jak w biblijnej historii, potop jest przedstawiony jako punkt zwrotny w historii ludzkości.
Biblijny opis potopu i arki Noego jest być może najbardziej rozpoznawalnym mitom o potopie. Podobnie jak w mezopotamskich opowieściach, Noe otrzymuje boskie instrukcje dotyczące budowy arki, aby ocalić swoją rodzinę i parę każdego gatunku zwierząt. W kontekście Eposu o Gilgameszu można podejrzewać, że historia ta została zapożyczona od Sumerów.
Ale potop to nie tylko Stary Świat. W amerykańskiej kulturze Azteków również istnieje opowieść o potopie. Mity o potopie Azteków stanowią kluczowy element ich starożytnej mitologii, wyjaśniając destrukcję i ponowne stworzenie świata. Aztekowie wierzyli w koncepcję Pięciu Słońc, które są pięcioma erami, każda związana z innym wydarzeniem stworzenia i zniszczenia. Mit o potopie jest związany z Czwartym Słońcem, znanym jako Nahui-Atl (Cztery Wody), gdzie wierzono, że wielki potop zamienił mieszkańców w ryby. Tylko jeden mężczyzna i jedna kobieta przeżyli ten potop, ale zostali zamienieni w psy przez Tezcatlipoca za nieposłuszeństwo jego rozkazom. Ta era zakończyła się potopem, który trwał przez 52 lata.
Przyczyną potopu była bogini wody, Chalchiuhtlicue, która spuściła 52 lata deszczu w odwecie za maltretowanie przez swojego męża Tlaloca, co spowodowało gigantyczny potop, który zniszczył Czwarte Słońce. Wierzono, że tylko dwie osoby, Coxcox i jego żona Xochiquetzal, przeżyły potop, uciekając na pniu cyprysa. Później zasiedlili świat na nowo. W czasach przed potopem mówi się, że region Anahuac był zamieszkany przez gigantów. Według mitologii ci giganci albo zginęli w potopie, albo zostali zamienieni w ryby, z wyjątkiem siedmiu, którzy schronili się w jaskiniach.W niektórych relacjach gigant o imieniu Xelhua także przeżył potop i zbudował piramidę w Cholula jako pomnik.
Mimo bogatej mitologii wokół potopu, istnieją również naukowe dowody sugerujące, że wielkie powodzie miały miejsce w różnych regionach świata. Analizy geologiczne potwierdzają wystąpienie potężnych powodzi w oczekiwanym okresie. Warstwy osadowe, skamieliny morskie znalezione na szczytach gór i inne anomalie geologiczne wskazują na katastrofę na skalę globalną. Te dane naukowe wskazują, że mit o wielkim potopie może mieć podstawy w historycznych wydarzeniach, chociaż skala i przyczyny takich powodzi są wciąż przedmiotem badań i debat.
Różnorodność i podobieństwo mitów o potopie ukazują nie tylko ludzką fascynację katastrofami naturalnymi, ale także potencjalne wspólne doświadczenie, które mogło być przekazywane przez wiele kultur i cywilizacji na przestrzeni wieków. Chociaż prawdziwa natura i zakres wielkiego potopu pozostają przedmiotem spekulacji, zarówno mityczne, jak i naukowe dowody sugerują, że opowieści o potopie mogą mieć głębsze korzenie w ludzkiej historii niż moglibyśmy przypuszczać.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS