Czasem na fermie są miliony oczu. Z ich morza trudno wyłapać pojedyncze spojrzenie. Zresztą mało komu na tym zależy, raczej unika się tego jak ognia. Bogna Wiltowska wielokrotnie dała się złapać takim spojrzeniom i już wie, co dzieje się potem.
– Wracają, gdy najmniej się tego spodziewam. Np. kiedy mam problemy w życiu prywatnym lub ogólnie słabszy okres. Próbuję się zrelaksować, a zamiast tego zaczyna się gonitwa myśli. Widzę oczy konkretnych zwierząt, z których każde miało swoją historię. Jestem wtedy w ciągłym napięciu i mam problemy ze snem. Wszystkie trudne emocje wracają – mówi.
Właścicielom przemysłowych hodowli zależy na tym, by te spojrzenia pozostawały w ukryciu, za murami firm. Gdy więc przyłapują swoich pracowników na robieniu zdjęć na fermie, natychmiast ich zwalniają. Nie po to przecież pompują miliony w reklamy, które ocieplają ich wizerunek, by teraz ktoś go zrujnował. Według nich klient ma czuć się komfortowo przy stoisku z mięsem lub jajkami. Nie powinien dać się złapać spojrzeniu ze zdjęcia.
Na to Bogna Wiltowska się nie godzi, bo w tym ukryciu dochodzi do okrucieństw na masową skalę. Dlatego kieruje zespołem śledczym Stowarzyszenia Otwarte Klatki, który dokumentuje przemoc w hodowlach, a potem je ujawnia. – Pokazujemy prawdziwą twarz tego przemysłu. Za to dostajemy groźby i jesteśmy zastraszani – stwierdza moja rozmówczyni.
Legalne zadawanie cierpienia
Zaczynała 9 lat temu od śledztw na fermach zwierząt futerkowych. Niektóre z nich należały do holenderskiego potentata z tej branży. Po tym, jak w Holandii zakazano hodowania i zabijania zwierząt na futro, wielu przedsiębiorców uciekło ze swoimi biznesami m.in. do Polski. Bo tutaj zwierzęta podlegają mniejszej ochronie. – Już podczas pierwszych śledztw zobaczyłam, jak ogromna jest skala cierpienia na fermach futrzarskich. Byłam na wielu z nich i wielokrotnie widziałam ranne, umierające norki. Niektóre już rozkładały się w klatkach, pomiędzy jeszcze żywymi zwierzętami – wspomina Bogna Wiltowska.
Okazało się, że nie lepiej jest z lisami w polskich hodowlach. Całe życie spędzają w ciasnych klatkach, na metalowej i zakratowanej podłodze. Są zatrzaśnięte w cierpieniu i zdewastowane psychicznie. Dostają tzw. stereotypii, a więc kompulsywnie powtarzają ruchy, które nie mają sensu. Np. stale kręcą się w kółko. – Widok lisa w takim “szaleństwie” jest szokujący! Wywołuje bezradność i ogromny smutek – podkreśla.
W naturalnym środowisku lisy są samotnikami. Dlatego, gdy zamyka się je stłoczone w klatkach, popadają w stres, który prowadzi do agresji i autoagresji. Zdarza się, że odgryzają sobie łapy albo zagryzają się nawzajem. Gdy ranią się o metalowe elementy klatki, są pozostawiane bez opieki weterynarza. – Czasem nawet z otwartym złamaniem – dodaje moja rozmówczyni.
Wyniki śledztw Otwartych Klatek, które były prowadzone we współpracy z największymi polskimi mediami, wstrząsnęły opinią publiczną. Do tego stopnia, że w 2020 roku PiS zaproponowało tzw. piątkę dla zwierząt, która miała m.in. zakazać ich hodowli na futra. Pomysł jednak oprotestowali rolnicy. Politycy obozu rządzącego nie chcieli się im narazić i projekt upadł. – Dlatego, choć przemysł futrzarski w ostatnich latach mocno się w Polsce skurczył, to jednak dalej tutaj funkcjonuje. Przerażające, że to cierpienie zadaje się zwierzętom zupełnie legalnie – mówi dyrektorka ds. śledztw i interwencji ze Stowarzyszenia Otwarte Klatki.
“Kto może, ten ucieka”
Gdy dostają “cynk”, że w danej hodowli może dochodzić do znęcania się nad zwierzętami, zatrudniają się tam i przeprowadzają śledztwo. Albo kontaktują się z ludźmi, którzy w tym miejscu już pracują. Zazwyczaj są to imigranci z Ukrainy i Białorusi. Tacy, którzy nie mogą znieść cierpienia zwierząt i godzą się je dokumentować.
– Dlaczego imigranci? Bo w dużej mierze to oni tam się zatrudniają. Dla Polaków to najmniej pożądana praca. Nie dość, że ciężka fizycznie, to jeszcze słabo opłacana. W dodatku w ciągłym smrodzie, okropnym zaduchu, wśród pasożytów i pcheł. Do tego dochodzi ryzyko pogryzień i różnych urazów. Natomiast dla imigrantów ta praca na pierwszy rzut oka może wydawać się atrakcyjna. Niby za minimalną krajową, ale z zakwaterowaniem. Gdy widzą takie ogłoszenie, to się decydują. Nie wiedzą jeszcze, co ich czeka. Dobrze pokazało to ostatnie śledztwo, które zrobiliśmy we współpracy z portalem Gazeta.pl – tłumaczy Bogna Wiltowska.
Jak dodaje, imigranci Oksana Osadczuk i Aleksandr Askirka zatrudnili się na fermie w Wielkopolsce, u największego producenta jaj w Unii Europejskiej. Pokazali nie tylko piekło kur, ale i pracowników. Bo w takich miejscach przemoc zatacza coraz szersze kręgi. Najpierw dotyka zwierząt, bo to one są najsłabsze. Później imigrantów, bo nie są świadomi swoich praw. I kobiet, wobec których przełożeni są bezwzględni. – To spirala przemocy, którą trudno przerwać. Zdarza się, że frustracja w takich miejscach nabrzmiewa i jest wyładowana na zwierzętach. Te bywają przez pracowników kopane i bite. Udokumentowaliśmy przypadki, w których pracownicy chlewni uderzyli małymi prosiętami o podłogę – opisuje moja rozmówczyni.
Otwarte Klatki przygotowują aktywistów na takie sytuacje. Wiedzą, że pierwszym ich odruchem w reakcji na przemoc będzie protest. – Empatyczny człowiek chce przerwać taką sytuację, zainterweniować. Ale ktoś, kto prowadzi śledztwo, musi być “niewidzialny”. Chodzi o to, by zebrał jak najwięcej materiału dowodowego, który później pokażemy opinii publicznej i z którym pójdziemy do prokuratury. Jeśli się ujawni, natychmiast go zwolnią. Zostanie z dokumentacją co najwyżej jednego zdarzenia, którą później będzie łatwo zbagatelizować jako jednostkowy, nieznaczący przypadek. Ale oczywiście za tę taktykę jesteśmy atakowani. W tym roku wiceminister rolnictwa zaatakował naszą aktywistkę, bo nie zareagowała od razu. W zasadzie przypisał jej winę za przemoc, którą udokumentowała – wyjaśnia.
Zaznacza, że z pracownikami pozostaje w codziennym kontakcie. Uczula ich, że w każdej chwili mogą zrezygnować, bo najważniejsze jest ich zdrowie, także psychiczne. Na fermach żyją bowiem w ciągłym stresie – nie tylko stale muszą patrzeć na cierpienie zwierząt, ale też w każdej chwili mogą zostać nakryci podczas robienia zdjęć. Zwykle jednak ciągną swoją misję do końca, czyli przez ok. dwa miesiące. Dłużej nie ma sensu, bo przemoc na fermach jest powtarzalna.
– Zresztą nikt nie wytrzyma tam dłużej. W takich miejscach jest ogromna rotacja pracowników. Kto może, ten ucieka. Ale dla aktywistów to bardzo bolesny moment. Bo muszą zostawić tam zwierzęta. A proszę wierzyć, to zwierzęce spojrzenia jest wycelowane prosto w oczy człowieka. Trudno odwrócić od nich wzrok i je porzucić – opowiada Bogna Wiltowska.
Legalne zadawanie cierpienia zwierzętom na fermach przemysłowych mnoży się bez końca. Także pod absurdalnym pretekstem dbania o ich bezpieczeństwo. – W ostatnim śledztwie pokazaliśmy fermę w Wielkopolsce, gdzie jest ponad milion kur. Nadmierne stłoczenie, brak naturalnego światła, hałas oraz stres wyzwala w nich agresję i kanibalizm. Aby temu zapobiec, kurom przycina się dzioby. Bez znieczulenia! Trudno sobie wyobrazić to cierpienie, bo przecież dziób jest silnie unerwiony – mówi Bogna Wiltowska.
Hodowcy ukrywają to okrucieństwo w języku, nazywając je “zabiegami higienicznymi”. Nie oszczędzają ich również świniom. Obcinają im ogony i zęby na żywca, a także odbierają matkom prosięta. Wszystko to tłumaczą “dobrem zwierząt”.
– Tylko że właściciele ferm nie zastanawiają się, z czego taka agresja i autoagresja wynika. Świnie to inteligentne i czujące zwierzęta, które w przemysłowej chlewni po prostu “wariują”. Zamiast zapewnić im lepsze warunki do życia, zadaje im się kolejne tortury. Rzekomo dla ich “bezpieczeństwa”. Jeżeli w ogóle musimy zwierzęta hodować i jeść, to powinniśmy zapewnić im jak najlepsze warunki. A nie legitymizować kolejne formy znęcania się nad nimi – podkreśla.
Jednak poprawa warunków życia zwierząt wiązałaby się z inwestycjami, a przemoc jest darmowym rozwiązaniem. Dlatego – jak tłumaczy Bogna Wiltowska – na fermach brakuje pomieszczeń, w których można byłoby odizolować chore osobniki. Słabsze są najczęściej zabijane. Nierzadko umierają pozbawione opieki weterynaryjnej. – W tym pędzie, który ma stale maksymalizować zyski, zwierzęta cierpią i giną. Widziałam przypadki śmierci głodowej, np. kur czy lisów w klatkach. To coś drastycznego! Zamknięte zwierzę nie ma szans samo znaleźć pożywienia. Jest skazane na człowieka, a ten zawodzi. Klatka staje się dla niego śmiertelną pułapką – stwierdza pracowniczka Otwartych Klatek.
Skrucha? Nigdy!
Śledztwa Otwartych Klatek wielokrotnie doprowadzały właścicieli i pracowników ferm pod sąd. Jednak Bognie Wiltowskiej jeszcze nie zdarzyło się zobaczyć w nich skruchy. – Mówią, że nic nie wiedzieli i że są absolutnie zszokowani. Działają według zasady: “Jak cię złapią za rękę, mów, że to nie twoja ręka”. Tylko że nie ma możliwości, by nie wiedzieli – podkreśla.
Z kolei branża hodowlana za każdym razem tłumaczy: “Ta opisana ferma to tylko pojedyncze zgniłe jabłko”. – Niestety nie, to cały sad. Przemysłowa hodowla zwierząt zawsze będzie się wiązała z cierpieniem zwierząt. Więc to systemowy problem całej branży, która wymyka się nadzorowi państwa. Zresztą nie przez przypadek, bo to ogromna grupa interesów, która ma wpływy polityczne i finansowe. Sami decydenci mają udziały w tym biznesie. Także dlatego tzw. piątka dla zwierząt upadła – ocenia Wiltowska.
W jej ocenie służby weterynaryjne nie działają prawidłowo. Problemem jest czasem brak dobrej woli, ale przede wszystkim ich niedofinansowanie. Pracuje w nich za mało ludzi, a zarobki tam są niskie. Kontrole robione są rzadko i w dużym pośpiechu. W dodatku służby uprzedzają o swoich wizytach, więc hodowcy mają czas, żeby przygotować się na ich przyjazd.
Jak dodaje moja rozmówczyni, na razie działalność Otwartych Klatek przypomina walkę Dawida z Goliatem. Stowarzyszenie i jego aktywiści regularnie są straszeni pozwami. Zdarzają się też wiadomości z wyzwiskami i groźbami, a także bardziej zaskakujące sytuacje. – Kiedyś po ujawnianiu śledztwa czułam się fizycznie zagrożona. Bo hodowca wysłał za mną ludzi, którzy śledzili mój samochód i zajechali mi drogę, by mnie zastraszyć – wspomina.
Mimo to aktywiści nie ustępują i zgłaszają do prokuratury każdą udokumentowaną sprawę okrucieństwa na fermie. A śledczy i sędziowie patrzą już na te sprawy z mniejszym pobłażaniem. Coraz rzadziej je umarzają ze względu na “niską szkodliwość społeczną”. Coraz częściej zapadają wyroki 3 lat bezwzględnego więzienia za znęcanie się na zwierzętami i 5 lat za robienie tego ze szczególnym okrucieństwem.
– Czy już wiem, jak ta praca mnie zmieniła? Chyba sprawiła, że powoli tracę nadzieję na zmianę. To walka z wiatrakami, która mnie spala. Na początku miałam wielkie poczucie misji. Przekonanie, że ujawnimy pierwszą, drugą, dziesiątą fermę i w końcu coś się zmieni. Boję się, że to tracę. Ale z drugiej strony wiem, że zwierzęta w przemysłowych hodowlach mają niewielu sojuszników. Musimy się o nich upomnieć. Jesteśmy im to winni. I to jest ścieżka, z której trudno zawrócić. Trochę jak w matriksie. Kto zyskał świadomość, że tam żył, już do niego nie wróci – podsumowuje dyrektorka ds. Śledztw i Interwencji w Otwartych Klatkach.
Masz temat? Napisz do autora: [email protected]
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS