Luteina jest naturalnym przeciwutleniaczem zaliczanym do grupy karotenoidów, któremu potwierdzono szerokie właściwości prozdrowotne. Składnik ten uważany jest za bardzo istotny dla zapewnienia prawidłowego procesu widzenia. Stąd, jeżeli chcesz poprawić swój wzrok lub zmniejszyć ryzyko chorób oczu, luteina jest właśnie dla Ciebie. Jednak na tych właściwościach, działanie luteiny się nie kończy. Sprawdź, w czym jeszcze może Ci pomóc i gdzie ją możesz znaleźć.
- Występowanie luteiny
- Luteina – zapotrzebowanie i przyswajalność
- Dla kogo luteina?
- Wpływ na zdrowie luteiny
- Podsumowanie
Występowanie luteiny
Luteina nie jest syntetyzowana (produkowana) przez nasz ustrój i z tego względu, aby ją dostarczyć organizmowi, musimy sięgnąć po produkty spożywcze będące jej dobrym źródłem. Najlepszym źródłem luteiny są produkty roślinne, ponieważ to właśnie one mają zdolność do jej wytwarzania. Bogate w ten związek są w szczególności ciemnozielone warzywa. Wysokie ilości luteiny znajdziemy m.in. w: brokułach, sałacie, szpinaku, jarmużu, zielonym groszku, natce pietruszki, rukwi wodnej. Stosunkowo zasobne w luteinę są również pistacje, morele, brzoskwinie, kukurydza, dynia, szparagi.
Bardzo często mówi się, że źródłem luteiny są żółtka jaj. Faktycznie, składnik ten znajduje się w żółtkach, choć nie w wysokich ilościach. Przeprowadzone badania wykazały, że u osób, które spożywały jedno jajko dziennie przez 5 tygodni, nastąpił wzrostu luteiny we krwi o 26%. Skąd jednak luteina w żółtkach, skoro jest ona produkowana wyłącznie przez rośliny? Otóż zazwyczaj pasza przeznaczona dla kur zawiera w swoim składzie surowce roślinne będące jej źródłem. Warto też wspomnieć, że luteina jest sprzedawana w formie suplementów diety, najczęściej w postaci kapsułek.
Luteina – zapotrzebowanie i przyswajalność
Uważa się, że luteina nie jest składnikiem niezbędnym do życia dla człowieka. Z tego względu nie określono rekomendowanego poziomu spożycia tego związku. W efekcie nie do końca wiadomo, ile powinniśmy jej spożywać, aby wywołać określony efekt prozdrowotny. Na pomoc jednak przychodzą wyniki badań naukowych, w których analizowano wpływ spożycia luteiny na zdrowie. Biorąc pod uwagę uzyskane rezultaty z różnych doświadczeń można z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że luteina spożywana na poziomie 6 mg/dzień może przyczynić się do poprawy naszego wzroku lub hamować rozwój chorób oczu. Jak taka dawka wygląda na tle wysokości powszechnego spożycia? Wydaje się to być stosunkowo dużo. Przeprowadzone badania pokazują, że średnio spożywamy tylko ok. 1-2 mg luteiny dziennie, czyli ok. 3-6 razy mniej niż teoretycznie powinniśmy.
W tym miejscu należy podkreślić, że spożycie odpowiedniej ilości luteiny to nie wszystko. To, czy luteina zostanie przyswojona przez nasz organizm zależy od kilku czynników, które mogą zarówno wspomagać, jak i utrudniać jej wchłanianie.
Jak już wiadomo, luteina należy do grupy karotenoidów, czyli związków dobrze rozpuszczalnych w tłuszczach. Stąd, spożywanie luteiny w obecności tłuszczu przyczyni się do wzrostu wchłaniania tego składnika. Jak można zrobić to w praktyce? Wystarczy, że przygotujesz sałatkę z wspomnianych warzyw (np. z szpinaku, kukurydzy, groszku, brokułów) i dodasz do niej trochę oleju roślinnego (np. oliwy z oliwek, oleju rzepakowego).
Warto też wspomnieć, że luteina bardzo dobrze przyswaja się, gdy jest spożyta w postaci żółtka jaj. Co prawda nie jest ono szczególnie zasobne w luteinę, to przeprowadzone badania pokazały, że biodostępność luteiny z żółtek może być nawet trzykrotnie wyższa, niż luteiny znajdującej się w innych produktach.
Z drugiej strony, niektóre składniki diety mogą utrudniać wchłanianie luteiny. Wśród z nich znajduje się błonnik pokarmowy, którego źródłem są przede wszystkim pełnoziarniste produkty zbożowe (np. kasza gryczana, ryż brązowy, makaron razowy, pieczywo razowe). W efekcie, aby zadbać o odpowiednie przyswajanie luteiny, nie należy spożywać jednocześnie produktów będących jej źródłem i produktów zawierających wysokie ilości błonnika pokarmowego. Negatywnie na poziom wchłaniania luteiny może wpływać też obecność innych karotenoidów, np. likopenu i beta-karotenu.
Dotychczas nie stwierdzono poważnych skutków ubocznych spożywania wysokich ilości luteiny. Uważa się, że nadmiar tego składnika w naszej diecie może być przyczyną pomarańczowego zabarwienia skóry, które ustępuje w przypadku ograniczenia jego podaży. Aktualny stan wiedzy wskazuje, że luteina jest bezpieczna dla kobiet ciężarnych. Naukowcy podają, że bezpieczna dawka luteiny wynosi ok. 20 mg/dzień.
Sugeruje się, że suplementacja luteiną może zmniejszać biodostępność witaminy E, tym samym obniżać jej aktywność w naszym ustroju.
Do dnia dzisiejszego nie stwierdzono, aby luteina wykazywała jakiekolwiek interakcje z lekami.
Dla kogo luteina?
Jak wcześniej wspomniano, luteina jest składnikiem szczególnie skutecznym w zapewnianiu prawidłowego procesu widzenia i w ochronie naszego narządu wzroku przed uszkodzeniami. Stąd, spożywanie produktów bogatych w luteinę powinno być głównie zalecane wszystkim osobom, które narażone są na zaburzenia widzenia. Do takich osób należą przede wszystkim: osoby starsze (u których wraz z wiekiem postępuje pogorszenie wzroku), osoby pracujące na co dzień z komputerem, a także zawodowi kierowcy.
Wpływ na zdrowie luteiny
Funkcje ochronne dla narządu wzroku
Przeciwutleniacze obecne w żywności, takie jak luteina wykazują właściwości przeciwzapalne i silne działanie przeciwutleniające, pozwalające neutralizować szkodliwe działanie wolnych rodników. Ma to istotne znaczenie dla zdrowia naszych oczu. Wynika to z faktu, że siatkówka oka jest szczególnie podatna na stres oksydacyjny. Udowodniono, że luteina jest głównym składnikiem pigmentu plamkowego, pełniącym funkcję filtru UV, chroniącego oko przed negatywnym działaniem promieniowania słonecznego i zmianami fotooksydacyjnymi.
W 2011 roku na łamach czasopisma naukowego British Journal of Nutrition zamieszczono wyniki opracowania, w którym analizowano wpływ spożycia luteiny i zeaksantyny (związku pokrewnego luteinie, również należącego do karotenoidów) na występowanie zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (AMD, ang. age-related macular degeneration). Wykazano, że osoby, które spożywały wysokie ilości luteiny i zeaksantyny miały mniejsze ryzyko rozwoju AMD o aż 26%.
Z kolei Feng i wsp. wykazali, że suplementacja luteiną w dawce 10-20 mg/dzień spowodowała korzystny wzrost gęstości optycznej pigmentu plamkowego (MPOD, ang. macular pigment optical density). Co więcej stwierdzono, że podawanie luteiny spowodowało poprawę ostrości wzroku i zwiększyło czułość kontrastu. Podobne wnioski wyciągnęli inni naukowcy, którzy na podstawie przeprowadzonej analizy 8 badań randomizowanych dowiedli, że spożywanie luteiny wiąże się z poprawą wzroku u osób cierpiących na zwyrodnienie plamki żółtej.
Uważa się też, że regularne spożywanie produktów zawierających wysokie ilości luteiny wiąże się z niższym ryzykiem rozwoju zaćmy. Prawdopodobnie stosowanie luteiny może również poprawiać widzenie u osób starszych, u których zaćma już wystąpiła.
Działanie na układ sercowo-naczyniowy
Luteina jest najbardziej znana ze swojego pozytywnego wpływu na ochronę narządu wzroku. Jednak na tym nie kończy się jej potencjał prozdrowotny. Naukowcy wzięli pod lupę wyniki kilkudziesięciu badań naukowych, w których sprawdzano wpływ luteiny na występowanie zaburzeń kardiometabolicznych.
W 2016 roku w renomowanym czasopiśmie American Journal of Clinical Nutrition opublikowali pracę, w której jednoznacznie wskazali, że wysokie spożycie luteiny i/lub wysoki jej poziom we krwi są skorelowane z mniejszym ryzykiem rozwoju zespołu metabolicznego. Ponadto, wyniki ich analizy wykazały, że zapewnienie odpowiedniego spożycia luteiny może zmniejszać ryzyko wystąpienia udaru mózgu (o 18%) i choroby niedokrwiennej serca (o 12%).
W przeprowadzonych badaniach potwierdzono, że luteina ma właściwości przeciwzapalne. Odnotowano, że związek ten przyczynił się do zmniejszenia poziomu prozapalnego cytokiny – interleukiny-6 (IL-6). Autorzy publikacji sugerują, że luteina może być skutecznym składnikiem w łagodzeniu przewlekłego stanu zapalnego u osób z chorobą wieńcową.
Naukowcy sugerują, że luteina poprzez swoje działanie przeciwzapalne i korzystny wpływ na funkcjonowanie śródbłonka może zapobiegać niekorzystnym zmianom zachodzącym w naczyniach krwionośnych i wykazywać właściwości przeciwmiażdżycowe.
Luteina dla skóry
Wpływ luteiny na stan skóry nie został jeszcze dobrze poznany. Jednakże pojedyncze badania naukowe, które zostały przeprowadzone w tym temacie dają obiecujące wyniki. Dla przykładu, doświadczenie wykonane na zwierzętach pokazało, że podawanie myszom luteiny i zeaksantyny chroniło ich skórę przed fotostarzeniem i fotokarcynogenezą (powstawaniem zmian rakotwórczych) wywołanymi promieniowaniem UV. Z kolei badania przeprowadzone z udziałem ludzi dowiodły, że podawanie luteiny i zeaksantyny poprawia kondycję skóry i powoduje jej rozjaśnienie.
Podsumowanie
Luteina jest niewątpliwe cennym składnikiem dla zdrowia człowieka. Poprzez spożywanie wysokich ilości ciemnozielonych warzyw (np. jarmużu, brokułów, szpinaku) możemy wspomóc nasz organizm w ochronie narządu wzroku przed negatywnym działaniem promieniowania UV i aktywnością wolnych rodników, i tym samym zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób oczu. Dodatkowo, składnik ten wspomaga funkcjonowanie układu krążenia i wpływa korzystnie na stan naszej skóry.
Bibliografia
- Buscemi S. i wsp.; “The Effect of Lutein on Eye and Extra-Eye Health ”; Nutrients, 2018, 10, 9: 1321;
- Eisenhauer B i wsp.; “Lutein and Zeaxanthin—Food Sources, Bioavailability and Dietary Variety in Age-Related Macular Degeneration Protection. ”; Nutrients, 2017, 9, 2: 120.;
- Ranard KM. i wsp.; “Dietary guidance for lutein: consideration for intake recommendations is scientifically supported. ”; Eur J Nutr, 2017, 56,: 37-42.;
- Feng i wsp.; “Effects of lutein supplementation in age-related macular degeneration”; PLoS One, 2019, 14, 12: e0227048;
- Ma L. i wsp.; “Lutein and zeaxanthin intake and the risk of age-related macular degeneration: a systematic review and meta-analysis.”; Br J Nutr, 2012, 107, 3: 350-359.;
- Wang X i wsp.; “Role of lutein supplementation in the management of age-related macular degeneration: meta-analysis of randomized controlled trials”; Opthalmic Res, 2014, 52, 4: 198-205.;
- Jia YP. i wsp.; “The Pharmacological Effects of Lutein and Zeaxanthin on Visual Disorders and Cognition Diseases. ”; Molecules, 2017, 22, 4: 610.;
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS