Prof. Barbara Engelking: Niczego się nie uczymy. Zwycięża zło

Prof. Barbara Engelking: Dlaczego to wszystko poszło na marne? Dlaczego ogromne cierpienie tych ludzi okazało się na nic? Jak to się mogło stać? Ja przynajmniej takie pytanie sobie zadaję. Mam w głowie wciąż te pamiętniki, listy pisane w czasie wojny, w których przewija się dominująca myśl, że ich cierpienie nie pójdzie na marne, że ludzie wezmą sobie je do serca, staną się lepsi, że świat się zmieni i nigdy się to już nie powtórzy. Wynika to oczywiście stąd, że ludzie łatwiej znoszą ból i cierpienie, gdy mogą mu nadać jakiś sens. A żydowskie cierpienie w czasie okupacji było tak bezsensowne, że nawet wbrew zdrowemu rozsądkowi usiłowano mu nadawać jakiś sens. Jednym z tych sensów było to, że świat stanie się dzięki temu lepszy.