Dwa dni opieki nad dzieckiem. Kto może skorzystać i jak złożyć wniosek?

Kto skorzysta z opieki, rodzice muszą wybrać 

Co ważne, dwa dni opieki przysługują łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka. Oznacza to, że mają oni razem do wykorzystania w sumie dwa dni zwolnienia w trakcie danego roku kalendarzowego, a nie po dwa dni na osobę, jak mogłoby się wydawać. Rodzice czy opiekunowie muszą między sobą ustalić, kto skorzysta z opieki. Może być tak, że 2 dni wykorzysta mama lub z obu  skorzysta tata. Rodzice mogą też podzielić dni wolne po równo, wtedy każde z nich skorzysta z jednego dnia wolnego. Z opieki mogą korzystać rodzice dziecka, nie jest ważne czy są małżeństwem, czy pozostają w separacji lub żyją w związku partnerskim. Prawo do opieki nad dzieckiem przysługuje bez względu na staż pracy. Natomiast w  sytuacji, kiedy jedno z rodziców nie jest zatrudnione, uprawnienie do dwóch dni wolnych na opiekę nad dzieckiem w całości przechodzi na drugiego rodzica będącego pracownikiem. Z opieki uregulowanej w Kodeksie pracy mogą skorzystać nie tylko rodzice biologiczni, ale również rodzice inne osoby, które sprawują opiekę nad dzieckiem: rodzice adopcyjni, rodzice zastępczy, opiekunowie prawni czy opiekunowie faktyczni.

2 dni opieki na dziecko trzeba wykorzystać do końca roku kalendarzowego

Liczba dni opieki na dziecko, która przysługuje pracownikom nie zależy od liczby wychowywanych lub współwychowywanych przez pracownika dzieci w wieku do 14 lat. W każdym przypadku będą to dwa dni, niezależnie od tego, czy pracownik wychowuje jedno, dwoje, troje czy więcej dzieci spełniających określone w Kodeksie pracy kryterium wiekowe, którym jest 14 lat.

Istotny jest wiek dziecka, i fakt że wolne dwa dni należy wykorzystać do końca roku kalendarzowego, aby nie przepadły. Dlatego też pracownik może skorzystać z dwóch dni wolnych jedynie do końca roku, w którym przysługuje mu uprawnienie, chyba że wcześniej najmłodsze dziecko kończy 14 lat, wówczas dzień poprzedzający urodziny dziecka będzie determinował ostateczny termin na wykorzystanie opieki. Jeśli zatem dwa dni zwolnienia przysługują pracownikowi w danym roku to może on je wykorzystać tylko do 31 grudnia danego roku włącznie. Jeżeli pracownik nie wykorzysta zwolnienia w danym roku kalendarzowym, uprawnienie to przepada i nie można go przenieść na kolejny rok.  

Opieka na dziecko do lat 14

Prawo do opieki nad dzieckiem determinuje wiek, dwa dni opieki na podstawie kodeksu pracy przysługują na dziecko do 14 lat.  Kodeks pracy nie określa jednak, w jaki sposób należy ustalać wiek dziecka, w związku z czym należy sięgnąć do regulacji zawartych w Kodeksie cywilnym.  Zgodnie z nimi, osoba osiąga wiek 14 lat z początkiem dnia, w którym obchodzi swoje czternaste urodziny. Oznacza to, że ostatnim dniem, w którym pracownik może skorzystać z omawianego uprawnienia jest dzień poprzedzający datę 14 urodzin dziecka. 

Opieka na dziecko tylko dla pracowników

Z uprawnienia pozwalającego na dwa dni opieki nad dzieckiem mogą skorzystać pracownicy, będą to osoby zatrudnione w ramach: umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę. Z uprawnienia nie skorzystają osoby, które wykonują  pracę na podstawie umów cywilnoprawnych — umowy zlecenia i umowy o dzieło. Dodatkowe dni wolne nie przysługują też prowadzącym działalność gospodarczą.

Wysokość wynagrodzenia za czas opieki nad dzieckiem

Rodzic, który korzysta z opieki nad dzieckiem zdrowym otrzymuje pensje w takiej wysokości, jakby normalnie pracował, za czas sprawowania opieki należy się 100 % wynagrodzenia. Odmiennie jest w przypadku opieki przysługującej w ramach zasiłku opiekuńczego, gdzie wynagrodzenie wynosi 80 % podstawy wynagrodzenia. 

Wniosek o opiekę nad dzieckiem

Żeby uzyskać opiekę nad dzieckiem, należy złożyć pracodawcy wniosek o udzielenie czasu wolnego. Decyzja o przyznaniu wolnego jest po stronie pracodawcy. Jednak trzeba pamiętać, że pracodawca nie  powinien odrzucać wniosku pracownika, jeśli nie ma do tego ważnych i obiektywnych powodów. Dodatkowo co roku większość pracodawców wymaga złożenia oświadczenia dotyczącego korzystania z uprawnienia jakim jest opieka nad dzieckiem zdrowym do 14 lat.

Czy pracodawca może odmówić zwolnienia na czas świadczenia opieki nad dzieckiem do 14 lat?

Przepisy prawa pracy nie wskazują jak poinformować pracodawcy o potrzebie skorzystania z opieki nad dzieckiem. W praktyce u wielu pracodawców wymagany jest pisemny wniosek oraz oświadczenie o korzystaniu z uprawnienia przewidzianego w art. 188 Kodeksu pracy. Pracownik nie musi przy tym uzasadniać potrzeby uzyskania dni wolnych, a tym samym nie musi udowadniać pracodawcy, że dziecko faktycznie wymaga jego opieki. Pracodawca co do zasady nie może odmówić pracownikowi zwolnienia z tytułu opieki nad dzieckiem, ma jednak prawo by  przesunąć zwolnienie na inne dni (ważne, żeby odbyło się to do końca roku kalendarzowego), jeśli jest to uzasadnione szczególnymi potrzebami pracodawcy i nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia w zakładzie pracy. Tak może się stać w przypadku braku zastępstwa, czy zwiększonej ilości nieobecności w pracy.  

Zmiany w Kodeksie pracy  2 dni opieki w roku

Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy w celu wprowadzenia równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, który ma na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/1158 (druk sejmowy nr 1319), w Kodeksie pracy pojawi się nowy 5 dniowy urlop opiekuńczy. Urlop ten nie zastąpi 2 dni płatnej opieki na dziecko z art. 188 Kodeksu pracy, rodzice nadal w 2023 roku będą mogli korzystać z opieki na dziecko. 

Źródło:

Zgłoś naruszenie/Błąd