Wprawdzie na obdarowanego może zostać nałożone polecenie, polegające na obowiązku określonego działania lub zaniechania, ale nie czyni ono nikogo wierzycielem, a przede wszystkim jest ono stosunkowo rzadko stosowane w praktyce. Dlatego też, w przepisach kodeksu cywilnego przewidziano konkretne sytuacje, z których zaistnieniem liczyć się musi obdarowany, a które mogą nawet kreować po stronie obdarowanego obowiązki wobec darczyńcy. Przede wszystkim, w pewnych okolicznościach, niezależnie od obdarowanego, możliwe jest odwołanie przez darczyńcę darowizny, która nie została jeszcze wykonana, a na której realizację oczekiwał obdarowany. Ponadto w przypadku wykonanej już darowizny po zaistnieniu szczególnych przesłanek, obdarowany może być zobowiązany do dostarczania darczyńcy środków utrzymania w granicach istniejącego wzbogacenia.
Czytaj więcej
Kiedy można odwołać?
Dokonując darowizny kosztem swojego majątku, darczyńca doprowadza faktycznie do zubożenia siebie samego, co nie może pozostawać bez zapewnienia mu odpowiedniej ochrony prawnej na wypadek, gdyby skutki takiego zubożenia okazały się zbyt daleko idące, szczególnie wobec zaistnienia zmiany okoliczności po zawarciu umowy darowizny. Dlatego też w kodeksie cywilnym przewidziano sytuację, w której darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy darowizny jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny wywołałoby uszczerbek dla jego własnego utrzymania lub uszczerbek dla realizacji ciążącego na nim, ustawowego obowiązku alimentacyjnego. Taka sytuacja dotyczy więc darowizny, która nie została jeszcze wykonana, tzn. wprawdzie nastąpiło już zawarcie umowy darowizny, w której darczyńca zobowiązał się świadczyć na rzecz obdarowanego, ale przedmiot darowizny nadal pozostaje w majątku darczyńcy lub przynajmniej znajduje się jeszcze w jego posiadaniu, nawet gdy nastąpił już skutek rozporządzający czynności prawnej. Darczyńca może skorzystać z powyższego uprawnienia, jeżeli po zawarciu umowy darowizny w formie aktu notarialnego, ale przed jej wykonaniem, popadł w niedostatek, a więc jego sytuacja majątkowa zmieniła się na tyle, że wykonanie umówionej darowizny uniemożliwiłoby utrzymanie darczyńcy stosownie do jego usprawiedliwionych potrzeb lub realizację ciążącego na nim ustawowego obowiązku alimentacyjnego, tj. zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb np. dzieci darczyńcy. Darczyńca nie może przy tym powołać się na stan niedostatku, który istniał już w momencie zawierania umowy darowizny, a jedynie na powstały później, jako że czyniąc darowiznę, będąc już w stanie niedostatku, darczyńca pozostawałby przecież świadomy istniejącego stanu rzeczy. Bez znaczenia jest natomiast przyczyna, dla której sytuacja majątkowa darczyńcy uległa tak daleko idącej zmianie, w szczególności czy doszło do tego z winy darczyńcy, przy czym darczyńca nie może powołać się na niedostatek, do którego doprowadził z winy umyślnej lub na skutek rażącego niedbalstwa. Skuteczne odwołanie darowizny w sytuacji zaistnienia opisanych powyżej okoliczności oraz z zachowaniem wymienionych przesłanek, powoduje ustanie stosunku prawnego darowizny oraz zobowiązuje obdarowanego do odwrócenia jej dotychczasowych skutków prawnych.
Czytaj więcej
ABC darowizn: wszystko o umowie i podatku
Powodów wsparcia kogoś w rodzinie może być wiele. Może to być konieczność życiowa związana np. z czyjąś chorobą lub kłopotami finansowymi. Przekazanie komuś darowizny może wynikać również po prostu z chęci podzielenia się swoim majątkiem z najbliższymi. Niezależnie od powodów, jakie stoją za darowizną, trzeba pamiętać o obowiązujących przepisach kodeksu cywilnego oraz ustawy od spadków i darowizn.
Nie zawsze da się odwołać
Nawet mimo zaistnienia wszystkich przesłanek pozytywnych, uzasadniających możliwość odwołania przez darczyńcę niewykonanej darowizny oraz przy braku występowania przesłanek negatywnych, uniemożliwiających skorzystanie z tego uprawnienia, istnieją sytuacje, w których prawo wyłącza stosowanie przepisów o odwołaniu darowizny. Chodzi o darowizny czyniące zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego (nie chodzi więc tylko o ich zgodność z tymi zasadami, ale o słuszność płynącego z nich zobowiązania), czyli takie, których uczynienie było szczególnie uzasadnione w danych okolicznościach, ocenianych w społeczeństwie bardzo pozytywnie z moralnego i etycznego punktu widzenia. Ze względu na niedookreślony zakres pojęcia zasad współżycia społecznego, niemożliwe jest wyczerpujące wymienienie omawianych sytuacji, które każdorazowo oceniać należy z uwzględnieniem danego stanu faktycznego. Przykładowo wskazać można na darowiznę, która byłaby poczyniona jako wyraz wdzięczności za ponadnormatywną opiekę sprawowaną bezinteresownie przez obdarowanego nad darczyńcą będącym w potrzebie. Przepis wyłączający możliwość odwołania darowizny o charakterze opisanym powyżej wprowadza normę prawną bezwzględnie obowiązującą, a więc niemożliwą do wyłączenia lub modyfikacji nawet na podstawie zgodnych oświadczeń woli stron.
Obowiązki obdarowanego
Odmienne uprawnienia przysługują darczyńcy, który popadł w niedostatek już po wykonaniu darowizny, tzn. gdy już przeniósł przedmiot darowizny do majątku obdarowanego i wydał mu ten przedmiot, realizując zobowiązanie z umowy darowizny. Co do zasady, darczyńca nie może żądać wtedy zwrotu przedmiotu darowizny, gdyż stanowiłoby to zbytnią ingerencję w dokonaną czynność prawną i interesy obdarowanego. W zamian za to, w razie zaistnienia omawianej sytuacji, ustawodawca zdecydował się nałożyć na obdarowanego obowiązek świadczenia o charakterze alimentacyjnym na rzecz darczyńcy, gdy darczyńcy brakuje środków dla zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb lub gdy darczyńcy brakuje środków na realizację ciążącego na nim, ustawowego obowiązku alimentacyjnego, np. wobec dzieci darczyńcy. Bez znaczenia pozostają przy tym przyczyny popadnięcia przez darczyńcę w stan niedostatku, chyba że stan ten został przez niego wywołany umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, co nie spowoduje powstania zobowiązania obdarowanego do dostarczania darczyńcy środków utrzymania. Taki obowiązek obdarowanego wobec darczyńcy wyprzedza ponadto obowiązek alimentacyjny ciążący na innych osobach, ustawowo zobowiązanych alimentacyjnie wobec darczyńcy, co oznacza, że roszczenie darczyńcy o alimentację powinno zostać zwrócone w pierwszej kolejności wobec obdarowanego, jeżeli zachodzą opisane przesłanki.
Zakres obowiązków jest ograniczony
W przypadku popadnięcia darczyńcy w niedostatek po wykonaniu darowizny, obdarowany zobowiązany jest dostarczać środki utrzymania w zakresie ograniczonym do istniejącego jeszcze wzbogacenia, które uzyskał na skutek poczynionej darowizny. Wzbogacenie wyznaczające granice obowiązku obdarowanego nie ma więc stałego poziomu, który równałby się wartości zrealizowanej darowizny, ale oceniane jest według aktualnej wartości przedmiotu darowizny, który według jednego z pog … czytaj dalej
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS