Po podbiciu Galii w latach 58-51 p.n.e. Juliusz Cezar miał oddane mu wojsko, sławę zdobywcy oraz majątek z wojennych łupów. Świeże i imponujące sukcesy mogły się równać przywiędłym już laurom jego pozostającego w Rzymie przeciwnika Pompejusza. Jednak ten po śmierci Krassusa z rąk Partów w 53 r. i zburzeniu balansu władzy triumwirów zyskał inny atut – poparcie senatorów lękających się jego dawnego sojusznika, rządów jednej osoby i upadku republiki.
Cezar, gdy senat nie przedłużył mu imperium na 49 r. oraz uchwalił, że każdy ubiegający się o urząd konsula musi stawić się w Rzymie osobiście, stanął przed wyborem: działać zgodnie z prawem – zrzec się komendy i udać się do Rzymu jako człowiek prywatny, niechroniony urzędem przed atakami wrogów – albo postąpić wbrew prawu i przeciw senatowi. Wybrał drugą możliwość.
Jednak trudno oprzeć się wrażeniu, że o ile decyzja ([decido] od de- i caedo: „odcinać”) jest „odcięciem” wszystkich możliwości działania poza jednym, to Cezar pozostałe wyjścia miał już i tak zamknięte. W Rzymie, do którego musiał się udać, jeśli chciał uzyskać instytucjonalne podstawy władzy, niechybnie czekał go sąd przed stronnikami Pompejusza za rozruchy z 59 r., kiedy to jeszcze zabezpieczali go pozostali triumwirowie.
Ponadto wymagałoby to odrzucenia jego najsilniejszej karty i rozproszenia wojsk (na czele których zabronione było wkraczać do Italii), po czym równie dobrze mógłby udać się w zaciszne miejsce na polityczną emeryturę. Również poparcie ludu kierowało go za Rubikon: w szerszej perspektywie ostatnie kilkadziesiąt lat poczynając od konsulatów Gajusza Mariusza było drogą Republiki do umacniającej się monarchii – władzy jednego wodza, który jak Sulla zapewniłby proletariuszom i małym posiadaczom chleb, ziemię i pieniądze, a warstwom zamożniejszym stabilizację.
Juliusz Cezar sięgający po pełnię władzy w zmęczonym Imperium był jakby tylko wykonawcą procesu, który przez to, że i tak musiał się wypełnić, zapewniał go o słuszności podjętych kroków i dawał obietnicę powodzenia.
Przekroczenie Rubikonu było prawdziwym momentem węzłowym. Z jednej strony zapowiadało rychłe zakończenie pewnego procesu, z drugiej zaś otwierało zupełnie nową historię: Republika niedługo przekształci się w Cesarstwo, ale zanim owo stanie się sercem kultury greckiej w wydaniu łacińskim, już otwarte na wpływy rzymskie zostały przestrzenie Europy Północnej, które w wielowiekowym procesie dadzą początek średniowiecznej Europie, ale wcześniej niszczycielskim marszom ludów na Rzym.
Symboliczne jest, że już w 49 r. po Rubikonie do wnętrza Italii wprowadzone zostały chorągwie wojsk barbarzyńskich (Lukan, Wojna domowa I, 392-465); dopiero co pokonane, wkraczają w roli zdobywców – choć pod komendą Rzymianina, co będzie regułą jeszcze do IV w. n.e.
Nie dziwi więc, że kiedy Leibniz lub Hegel wywołują przykład przekroczenia Rubikonu w ten czy inny sposób starają się podkreślić wolną wolę Cezara; bo z pozoru jeden człowiek w jednym momencie nie mógłby podjąć tak historycznego kroku. Czegokolwiek była to sprawa lub czyjakolwiek decyzja – okoliczności, Cezara, fatum, Opatrzności czy ducha dziejów – przekroczenie Rubikonu należy z pewnością do największych z najmniejszych kroków historii.
Autorem tekstu Przejście Rubikonu: krok, który zmienił historię? jest Maciej Szumowski. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
Czytaj także:
Rok 2020 będzie pełny historycznych sporów i dyskusji. Przed nami wiele okrągłych rocznic
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS