Kamień runiczny z Rök pochodzi prawdopodobnie z IX wieku n.e. Najnowsze badania sugerują, że inskrypcja na głazie wyraża obawy przez kryzysem klimatycznym. Zdaniem naukowców, wikingowie mieli bać się ochłodzenia, będącego dla nich zwiastunem końca świata.
Jak wynika z badań archeologicznych, okolica, w której znaleziono kamień runiczny, był zamieszkana przez 6 tys. lat. Około VI w. naszej ery nastąpił jednak znaczny regres dobrobytu w regionie. Badacze wiążą go ze wzrostem aktywności wulkanów, który doprowadził do oziębienia w latach 536-550. Wykopaliska wskazują na spadek osadnictwa i upadek rolnictwa oraz na to, że populacja Skandynawii zmalała w tym okresie o przynajmniej połowę.
Na podstawie analizy języka badacze uznali, że kamień z Rök pochodzi prawdopodobnie z pierwszej połowy IX wieku. Cała powierzchnia głazu wysokiego na 2,5 metra pokryta jest runami. Autorstwo inskrypcji przypisywane jest człowiekowi o imieniu Varen, który wykonał ją na cześć swojego syna Vamoda. Wspomina w niej także o Teodoryku Wielkim, panującym w VI w. królu Ostrogotów, którego uważano za wcielenie boga Odyna. Jak podkreślają naukowcy, do czasu powstania inskrypcji Skandynawia zdążyła się już podźwignąć z kryzysu klimatycznego, jednak doprowadził on do pewnej modyfikacji struktury społecznej.
Jak piszą Per Holmberg, Bo Gräslund, Olof Sundqvist i Henrik Williams, autorzy artykułu “The Rök Runestone and the End of the World” (“Kamień runiczny z Rök i koniec świata”), ekstremalne kryzysy klimatyczne prowadziły do przechodzenia władzy w ręce nowego typu liderów, którzy sprawowali militarną kontrolę nad ziemiami oraz dzięki uczestnictwu w odpowiednich rytuałach zapewniali powodzenie zbiorów. Jednocześnie tego rodzaju przywódcy legitymizowali swoje panowanie, powołując się na specjalną więź z istotami nadprzyrodzonymi, w szczególności zaś z Odynem. Co warto podkreślić, naukowcy zauważają pewne paralele pomiędzy opowieścią o Ragnarök, czyli końcu świata w mitologii skandynawskiej, a efektami kryzysów klimatycznych.
Według wierzeń, jakie wyznawali wikingowie, koniec świata miał poprzedzić okres ekstremalnego ochłodzenia, długa zima trwająca latami. W tym okresie miał zamarznąć cały Midgard, czyli świat ludzi. Poemat mitologii nordyckiej Völuspa zawiera informację o tym, że mieszkanie bogów (czyli niebo) zmieni barwę na czerwoną. Zdaniem naukowców, wikingowie mogli zaobserwować taki efekt po wybuchu jednego z tropikalnych wulkanów. Według mitologii później ma się narodzić córka słońca, co badacze łączą z oczyszczeniem atmosfery i ustabilizowaniem się sytuacji klimatycznej.
“Kluczem do rozszyfrowania inskrypcji było interdyscyplinarne podejście. Bez kooperacją pomiędzy analizą tekstu, archeologią, historią religii i runologią rozwiązanie zagadek kamienia z Rök byłoby niemożliwe” – poinformował prof. Per Holmbers z Uniwersytetu w Goeteborgu.
Badacze przeanalizowali możliwe scenariusze, które mogły zainspirować odwołania do mitu końca świata w inskrypcji. Ich zdaniem wspomnienie kryzysu klimatycznego z lat 536-550 nadal istniało w społeczeństwie i przekazywano je z pokolenia na pokolenie. Być może w czasie, gdy zmarł Vamod, doszło do wydarzeń, które ożywiły pamięć o nim. W roku 775 n.e. zaobserwowano najsilniejszą udokumentowaną burzę solarną, która zabarwiła niebo na czerwono. W tym samym roku miało też miejsce wyjątkowo zimne lato. W 810 doszło zaś do całkowitego zaćmienia słońca, które o poranku zniknęło, a później pojawiło się podobnie, co ówcześni mieszkańcy Skandynawii mogli odczytać jako fragment opowieści o końcu świata, dotyczący narodzin córki słońca.
Aleksandra Z … czytaj dalej
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS