„To tylko jedna noc”. Czyli śmierć, traumy i śmieci po sylwestrowej zabawie

Sylwester to dla jednych okazja do szalonej zabawy, do zakończenia całego roku, do jego podsumowania. Zastanawiające jest jednak to, że dla wielu spośród tych osób takie podsumowanie musi koniecznie wiązać się z hukiem, krzywdzeniem innych, zabijaniem i śmieceniem.

 Bo jak inaczej nazwać świadome strzelanie fajerwerkami, wiedząc, że właśnie na zawał w mieszkaniu w bloku, pod którym ustawiamy racę, umiera pies pani Basi, naszej sąsiadki?

Jak inaczej nazwać świadome strzelanie petardami w pobliżu lasu, gdzie spłoszone sarny wybiegają na drogę i giną pod kołami samochodów? Jak inaczej nazwać taką zabawę, gdy dzieci w spektrum autyzmu, osoby z PTSD, osoby z nadwrażliwością słuchową, przeżywają najgorszy koszmar swojego życia.

Jak w końcu nazwać inaczej sytuację, kiedy po skończonej hucznej zabawie, ulice wielkich miast i uliczki tych mniejszych dosłownie toną w śmieciach?

To właśnie nazywane jest tradycją. Tradycją świętowania sylwestra i Nowego Roku. Uroczystym zamknięciem pewnego etapu i rozpoczęciem nowego.

Czy może jednak  tradycją zabijania, krzywdzenia i śmiecenia? Na takie przedstawienie sprawy, fani tego typu rozrywek odpowiadają najczęściej “bez przesady, to tylko jedna taka noc w roku. Należy nam się za ciężką pracę. Dajcie ludziom się pobawić, już nic nie można robić”.

I tu pojawia się pytanie, czy faktycznie jest to tylko jedna taka noc w roku? Pierwsze strzały padają już w przerwie między Bożym Narodzeniem a sylwestrem. Ostatnie zaś w okolicach 3-4 stycznia, kiedy już wszystkie zapasy petard, rac i fajerwerków znikną z mieszkań Polaków.  

Można więc policzyć z łatwością, że to nie jedna noc w roku, a około 5-8 dni w roku. Oczywiście największa kanonada petard następuje chwilę przed 12 w nocy 31 grudnia i trwa mniej więcej przez 20-30 minut, a w pozostałe dni zdarzają się pojedyncze wystrzały z zaskoczenia. Tak dla przypomnienia, że świętujemy.

Prócz tego, że między bajki można włożyć przekonanie, że strzały padają tylko w jedną noc, to skutki tej “jednej nocy” jak twierdzą fani tego święta, nie kończą się 1 stycznia wraz z nadejściem nowego roku. Trwają o wiele dłużej na różnych płaszczyznach. 

“Widziałaś? Stuknęłam tylko szklanką o blat. Ona ma już ogon pod sobą, idę po szmatę…” – mówi 2 stycznia Marysia, która w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia siedziała ze swoją Sheri w łazience, zagłuszając huk petard muzyką.

Pomogło. Ale kiedy wyszła z psem nad ranem koło 5 rano 1 stycznia, ogłuszyła je petarda, rzucona przez grupkę pijanych mężczyzn, wracających z zabawy sylwestrowej. Pies, który nawet nieźle poradził sobie z kanonadą wystrzałów o 12 w nocy, o 5 sikał pod siebie ze strachu. Po prostu nie wiedział, co się dzieje.

Fajerwerki i petardy mogą emitować dźwięki o natężeniu powyżej 120 decybeli, taka głośność u człowieka może powodować ból ucha, a dźwięki powyżej 130 decybeli mogą trwale uszkodzić słuch.

Szacuje się, że psy słyszą nawet 4-krotnie lepiej, niż ludzie. Sheri po takim wystrzale wpadła w panikę i dzień po sylwestrze płaci za to wysoką cenę. Gdy usłyszy niewielkie uderzenie, jak właśnie szklanki o blat, kuli się, wzdryga i istnieje prawdopodobieństwo, że odda niekontrolowanie mocz. Maria wie, że problem sam nie ustąpi. Pierwszy raz widzi Sheri w takim stanie. Jest już umówiona na konsultację z behawiorystką, by pomóc psu w opanowaniu stresu i lęku.

Następne dni, a raczej tygodnie pokażą, jak głęboko zakorzenił się lęk. Lęk jednej nocy.

Bliźniaczą historię ma na swoim koncie Natalia z psem Flipem. Doskonale rozumie to, co spotkało w tym roku Marysię i Sheri:

“Mój adoptowany ze schroniska piesek początkowo nie miał problemu z hałasem i wystrzałami. Przed pierwsze dwa lata dbaliśmy, żeby spacery w sylwestra odbyły się odpowiednio wcześnie, kiedy jeszcze panuje względna cisza i jest mniej wystrzałów. Niestety, kiedy Flip miał niecałe 3 lata, ktoś obok nas rzucił petardę i od tego się zaczęło. Był tak wystraszony, że nawet nie wiedział, że próbuje na smyczy uciekać w przeciwną stronę, niż mieszkaliśmy. Jak to u zwierząt bywa, do tej pory odczuwamy skutki ludzkiej bezmyślności i głupoty. Pies bardzo boi się wystrzałów, dyszy i trzęsie się jak galareta. Z tego względu co roku już przed sylwestrem wyjeżdża w spokojne miejsce do swojej babci, jak to się u nas mówi, czyli mojej mamy. Wraca dopiero po Nowym Roku, kiedy w mieście robi się już spokojniej”.

Przed sylwestrem z Polski do Niemiec postanowiła uciec także Kasia ze swoim mężem i psem, niespełna dwuletnim Tosiem.

“Byliśmy u rodziny na święta. Mieliśmy spędzić u nich też sylwestra. Jednak, kiedy zaczęli już strzelać fajerwerkami 29 i 30 grudnia, wiedzieliśmy, że musimy wracać wcześniej do naszego małego, niemieckiego miasteczka, gdzie mieszkamy od lat. Siedzieliśmy wieczorem wszyscy w salonie, oglądaliśmy film. Zerwaliśmy się na równe nogi, gdy za oknem rozbłysnęły fajerwerki, a huk, był trudny dla nas do zniesienia. Lajla, pies siostrzenicy, mimo chwilowego szoku ładnie sobie z tym poradziła, ale nasz Tosiek? To jeszcze dzieciak, ma niecałe dwa lata. Był w takim szoku, że przez kolejne godziny trząsł się i siedział w bezruchu. Wiedzieliśmy już, że sylwestrowa noc po prostu mogłaby go zabić, bo zawał serca u psa w takim stanie, to żadna nowość. Decyzja o wcześniejszym wyjeździe zapadła szybko”.

Jak się potem okazało, choć w niemieckim miasteczku faktycznie było spokojniej, to Tosiek i tak przeżył go pod kołdrą z sercem, które mało nie wyskoczyło z klatki piersiowej. Serduszko Tosia biło tak szybko niemal do samego rana, a serce Kasi mało nie pękło z żalu na ten widok.

Z żalu serce pęka też Kamili na widok psów z posylwestrową traumą. Na co dzień pracuje ona z psami i psi lęk nie jest jej obcy. Wie też, że taki strach u psa nie kończy się wraz z zakończeniem świętowania nowego roku przez ludzi.

“Z racji tego, że pies kształtuje się poprzez doświadczenia, żadna sytuacja w psim życiu nie jest bez znaczenia, szczególnie kiedy mówimy o silnym lęku. Jedna sytuacja może wpłynąć nawet na ogólne postrzegania świata, jednak zależne jest to od wielu aspektów.
Od dotychczasowych doświadczeń psa, od kondycji psa zdrowotnej oraz psychicznej, od etapu życia psa, osobowości, predyspozycji genetycznych. Mogłabym wymienić jeszcze wiele czynników.

Myślę, że często ludzkie przekonania dotycząca psów są krzywdzące. Zapomina się, że pies to żywy organizm. O ile nie lubię antropomorfizmu tutaj porównam psi lęk do lęku ludzi – w naszym życiu też jedna, nawet krótka sytuacja wywołująca silne emocje może wpłynąć na kondycję psychiczną, a czasami nawet na całe życie” – tłumaczy Kamila Puzio, trenerka psów, tworząca społeczność “Alemamyfrajdę”.

Na swoim profilu w mediach społecznościowych edukuje internautów z zakresu pracy z psem i uczula też na uważność w takiej pracy.

“Lęk wymaga wsparcia tylko w odpowiedniej formie dostosowanej do psa, a nie zawsze wsparcie musi koncentrować się na bezpośrednim kontakcie z psem. Obowiązkiem opiekuna jest przede wszystkim praca z psem w tych obszarach, w których wie, lub podejrzewa, że jest problem. Nie chce dawać rad w jaki sposób odwrażliwiać, to jest zawsze kwestia indywidualna.

Natomiast jeśli nasz pies obawia się po prostu huku, a na co dzień radzi sobie w życiu bardzo dobrze, przepracowanie problemu jest dużo prostsze. W sytuacji kiedy mamy do czynienia z psem lękliwym, praca powinna rozpocząć się przede wszystkim od podstaw, a na pewno nie od odwrażliwiania na hałas. Tutaj apeluje do wszystkich opiekunów psiaków – jeśli macie problem z czymkolwiek po prostu zamiast szukać rozwiązań w internecie zgłoście się do dobrego specjalisty. Każde zachowanie psa jest ruchome, bez odpowiedniej pracy będzie się pogłębiać. Kochajcie świadomie” – apeluje Kamila.

Niektóre osoby bawi strach psów i rozgoryczenie ich właścicieli z tego powodu. 

Internetowi żartownisie zapominają jednak o tym, że Szarik, który był postacią fikcyjną, filmową, miał swój pierwowzór. Jednak o prawdziwym Szariku niewiele wiadomo, nie wiemy czy bał się wybuchów i czy był tylko “maskotką” żołnierzy biorących udział w II wojnie światowej, a dokładniej ujmując w bitwie pod Studziankami, czy miał realny udział w jej przebiegu.

Takie osoby wzorują się jedynie na filmowym przekazie. Owszem, psy były wykorzystywane do pracy podczas wojny na polu bitwy. Ale takie psy, podobnie jak pracujące w różnych służbach współcześnie, były i są szkolone.

Psy, które umierały wraz z cywilami w wyniku bombardowań miast, szkolone nie były. I bały się tak samo huku bomb i strzelanin, jak współczesne “delikatne kundle”.

Internetowi znawcy i fani petard, zapominają, że prócz Szarika mamy także inne zwierzęta, te dziko żyjące.

Oszołomiona sylwestrowym hukiem leśna zwierzyna, gdzie dźwięk w lesie niesie się bardziej, niż w zabudowanym miejskim terenie, ucieka w popłochu, umierając po drodze na zawał, kończąc zawieszona na ogrodzeniach lub po prostu wpadając pod koła aut.

Doskonale powagę sytuacji obrazują zdjęcia udostępnione przez Klekusiowo-Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt.

“Większość zwierząt, tych dzikich i domowych, słyszy dźwięki znacznie cichsze i o znacznie szerszym zakresie częstotliwości niż te słyszane przez człowieka, dlatego wybuchy petard są dla nich koszmarem.

Psy np. słyszą  3-4 głośniej niż ludzie. Koty odczuwają je jak eksplozje bomb w bliskiej odległości. Na świetlne wystrzały zwierzęta reagują paniką, próbują uciekać. Gdy widzą rozbłyskujące światła, stres jeszcze bardziej narasta. Zwierzęta miotają się w panice. Zwierzęta nie rozumieją, że to ‘tylko ludzka zabawa’.

Ptaki zrywają się do lotu, nie widząc, rozbijają się o ściany i inne przeszkody. Czasem umierają na atak serca. Nietoperze… wybudzone kanonadą rozpoczynają szaleńczy lot, umierają z wychłodzenia. Mamy też inne dzikie zwierzęta zamieszkujące nasze sąsiedztwo, dziki, sarny, zające… Uciekając w popłochu, rozbijają się, wpadają pod samochody. Czy ci ludzie zastanawiali się, co się dzieje w parkach miejskich, zoo? A zwierzęta gospodarskie? Zamknięte w boksach, klatkach… One nie mają dokąd uciec. Są przerażone. W potrzasku sylwestrowej zabawy” – czytamy w poruszającym wpisie Ośrodka Rehabilitacji Dzikich Zwierząt Klekusiowo.

W 2021 roku został opublikowany raport “Hangover bird count – noworoczne liczenie martwych ptaków” autorstwa Ewy Zyśk-Gorczyńskiej i Michała Żmihorskiego ujawnił, że przed sylwestrem podczas spaceru kontrolnym na danym odcinku znaleziono 14 martwych ptaków. 1 stycznia 2021 roku na tej samej trasie znaleziono już 80 martwych ptaków.

To pokazuje ogrom spustoszenia tylko wśród ptaków, jaki niesie za sobą ta jedna noc.

Fajerwerki to nie tylko huk. To także… śmieci. Po zabawie, w której społeczeństwo może pocieszyć się wybuchem i światełkiem, zostaje tona śmieci. Oczywiście część z nich jest sprzątana przez służby porządkowe w centrum miast.

Jednak spora ilość podstawek pod fajerwerki, opakowań leży na polanach, na skwerach przed blokami tygodniami, jak nie miesiącami.

Dodatkowo konfetti, które strzela także w powietrze wraz z wybiciem północy 31 grudnia, rozkłada się na trawnikach, a żadne ze służb nie sprzątają tak pieczołowicie, by wyzbierać złote kawałki folii co do jednego.

Problem śmieci poruszył po sylwestrze Dawid Polak, biotechnolog i popularyzator nauki, prowadzący profil naukowy “biotech.geek”.

“Niestety wiele osób nie myśli racjonalne o skutkach swoich sylwestrowych ekscesów. Spacerując 1 stycznia przed południem trudno było nie zauważyć, że na trawnikach miejskich leżała masa śmieci, butelek, resztek po fajerwerkach, ale też konfetti. Konfetti niestety nie z papieru, a zrobione z takiej błyszczącej folii. Takie coś nie rozłoży się w dzień, ani w tydzień czy miesiąc. Straszne jest to, że oprócz zanieczyszczenia hałase … czytaj dalej