81. rocznica deportacji Polaków w głąb Rosji

Według historyków, co trzecia deportowana osoba zmarła z głodu i wycieńczenia. Naszych rodaków ładowano do bydlęcych wagonów i kilka tygodni wieziono do obozów pracy, rozsianych po całym Związku Radzieckim. Pierwsze pociągi z deportowanymi mieszkańcami Wileńszczyzny i Ziemi Lwowskiej docierały do obwodu archangielskiego. Mieszkańcy wioski Buraczycha, w rejonie niandomskim do dziś wspominają polskich zesłańców, którzy przyjechali jednym z takich transportów i przepadli w tajdze.

Podczas jednej z sowieckich narad poprzedzających akcję stwierdzono, że będzie to „ogromna, odpowiedzialna praca wymagająca wielkiej uwagi i poważnego podejścia oraz bezwzględnej mobilizacji sił i możliwości”.

W czasie transportu ludzie umierali z zimna, głodu i wyczerpania. Wywózka objęła chłopów, mieszkańców małych miasteczek, rodziny osadników wojskowych oraz pracowników służby leśnej. Deportacja odbyła się w strasznych warunkach, które dla wielu były wyrokiem śmierci. Temperatura dochodziła nawet do minus 40 stopni. Na spakowanie się wywożonym dawano od kilkudziesięciu do kilkunastu minut. Bywało i tak, że nie pozwalano zabrać ze sobą niczego.

Według zachowanych dokumentów NKWD, łącznie sowieckie deportacje objęły ok. 320 tys. Polaków. Natomiast Związek Sybiraków podaje, że ponad półtora miliona.

IAR, IPN