2021 w wielickiej kopalni

W 2021 roku wielickie podziemia zwiedziło 693,6 tys. osób. To o ponad 57% zwiedzających więcej niż w roku 2020, ale tylko 37% gości z rekordowego 2019 roku. W ubiegłym roku Trasa Turystyczna była zamknięta przez 77 dni, w 2020 – aż 140 dni.

Koronawirus mocno wpłynął na podróże. Chętniej wybieramy polskie destynacje. Widać to w proporcjach ruchu: 69% turystów w kopalni w roku 2021 stanowili Polacy, a 31% goście z zagranicy. Przed pandemią było dokładnie odwrotnie. – Polacy wrócili do krajowej turystyki, chętnie odwiedzając miejsca o szczególnym znaczeniu dla naszego kraju, które gwarantują wysoki poziom świadczenia usług, ale też są celem szkolnych wycieczek. Bardzo nas to cieszy. Stopniowa odbudowa ruchu turystycznego, ale też uruchamiane programy dla branży turystycznej, takim obiektom jak kopalnia w Wieliczce, pomagają utrzymać miejsca pracy i odpowiednio dbać o zwiedzane przez gości zabytkowe rejony – mówi Paweł Nowak, Prezes Zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” S.A.

Do kopalni najchętniej przyjeżdżali Europejczycy. Najliczniejsi byli Francuzi, Niemcy, Brytyjczycy, Hiszpanie, Włosi, Czesi oraz Litwini.

Co przyniesie nowy rok? – W 2022 założyliśmy dalszy wzrost odwiedzających, do poziomu 46% liczby gości w roku sprzed pandemii. Prognozujemy, że zabytkowe podziemia odwiedzi około 850 tysięcy gości. Szczególnie mocno liczymy na rodziny z dziećmi i grupy szkolne, pod tym kątem rozwijać się będzie oferta i programy zwiedzania – zapowiada Damian Konieczny, Dyrektor Wykonawczy Kopalni Soli „Wieliczka” S.A. – Prowadzone przez nas analizy statystyk pokazują jak bardzo pandemia wpłynęła na zmianę zachowań konsumenckich. 78% biletów na zwiedzanie tras w 2020 i 77% w 2021 roku zakupili turyści indywidualni. W 2019 aż 45% stanowiły grupy zorganizowane. W 2021 roku nastąpił wyraźnie widoczny rozkwit turystyki rodzinnej, a w ostatnich miesiącach roku także szkolnej. Od stycznia do grudnia 2021 grupy stanowiły zaledwie 23% (w 2020: 22%), w tym wycieczki szkolne 8% (w 2020: 1,4%). W ożywieniu przyjazdów grupowych pomogły m.in. programy rządowe, jak bon turystyczny czy akcja Ministerstwa Edukacji Narodowej „Poznaj Polskę”.

Trasa Górnicza od wybuchu pandemii pozostaje zamknięta. Popularnością cieszyła się tężnia solankowa. Z leczniczych inhalacji skorzystało w 2021 ponad 123,2 tys. osób, zaś z rehabilitacji w podziemnym uzdrowisku – przeszło 2800 kuracjuszy.

Zabezpieczanie zabytkowych podziemi

W powszechnej świadomości wielicka kopalnia funkcjonuje przede wszystkim jako światowej klasy zabytek i popularna atrakcja turystyczna. Tymczasem bez nieustannej pracy górniczej załogi nie byłoby możliwe utrzymanie w odpowiednim stanie szybów, komór, chodników, infrastruktury technicznej i cennych kulturowo oraz przyrodniczo miejsc. – W 2021 roku kopalnia prowadziła zabezpieczenie zgodnie z Programem Zabezpieczenia na lata 2021 – 2027. Zrealizowała roczny plan działalności zabezpieczającej – zadania z planu finansowane były z dotacji budżetowej w wysokości 85 mln zł. Dodatkowo udało się nam także pozyskać dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wysokości 38,7 mln zł dla projektów związanych z zabezpieczeniem wyrobisk – precyzuje Prezes Nowak.

Środki pozyskane z NFOŚiGW umożliwiły m.in. zakończoną w 2021 modernizację stacji wentylatorów głównych przy szybie Wilson (8,5 mln zł). Ze wsparciem Funduszu kopalnia prowadzi przebudowę dróg dojściowych do wycieków wód zasolonych wraz z zabezpieczeniem komór Freitag i Seeling. Zakończenie tego zadania przewidywane jest na rok 2027, a wartość planowanego dofinansowania to 30,2 mln zł. W ubiegłym roku przy współpracy z NFOŚiGW kopalnia realizowała aż 6 projektów, a samo wsparcie NFOŚiGW (pokrycie kosztów zabezpieczenia kopalni z uwzględnieniem ochrony przed zagrożeniem wodnym)wyniosło ponad 13,5 mln zł.

Kopalnia z powodzeniem aplikowała o środki z Tarczy Finansowej oraz pożyczkę z Polskiego Funduszu Rozwoju. – Wszystkie pozyskane ze źródeł zewnętrznych finanse stanowiły znaczne wsparcie dla zabytku w sytuacji ograniczonych środków własnych (pochodzących głównie z turystyki), wspierając m.in. utrzymanie miejsc pracy i ciągłość działania zakładu górniczego – podkreśla Prezes Paweł Nowak.

Szyby – brama do podziemi

Nowoczesna zautomatyzowana stacja wentylatorów głównych przy szybie Wilson podniosła bezpieczeństwo kopalni oraz przebywających w niej osób, a także czyni zadość restrykcyjnym normom środowiskowym w zakresie dopuszczalnego poziomu hałasu. Co więcej nowe urządzenia są również energooszczędne. W porównaniu ze starą stacją, ta nowa tylko w pierwszych miesiącach funkcjonowania zużyła aż o 1/3 mniej prądu. Nad pracą urządzeń stale czuwa system kontroli parametrów bezpieczeństwa.

Prace nie ominęły też w minionym roku szybu św. Kingi. Pomiędzy poziomem IIn – VIII prowadzono roboty związane z naprawą obudowy i przebudowę podszybia na poz. VI, a także wymianę zbrojenia między poziomami V i VIII.

Jesienią ruszył remont drewnianej obudowy szybu Daniłowicza, a dokładniej jej górnego odcinka (do głębokości 30 m). Na czas prac Daniłowicz, główny szyb turystyczny, został wyłączony z ruchu. Goście schodzą do kopalni szybem Ignacego Padrewskiego, na powierzchnię zaś wracają Regisem. Pod ziemią przebudowywany był także szybik Geramb łączący poziom III z IV.

Komory i chodniki

W 2021 górnicy intensywnie działali w 11 komorach, w których m.in. kotwili, stawiali obudowy, usuwali urobek. Prace objęły m.in. komorę Kuchnia, komorę Margielnik, a także drugi etap prac w zespole komór Geramb i komorze Freitag.

W listopadzie ruszyło zabezpieczanie północnego ociosu kaplicy św. Kingi. Ocios (solna ściana) wzmacniany jest kotwami ze stali nierdzewnej – w technologii opracowanej specjalnie dla tego przedsięwzięcia. Prace w kaplicy wymagają bowiem szczególnej precyzji i ostrożności, i odbywają się pod nadzorem konserwatora dzieł sztuki.

Ubiegły rok to również prace zabezpieczające w rejonie Grot Kryształowych. Górnicy m.in. usunęli urobek (tj. skały płonne). Prace polegały też na wypełnieniu wnęk niepokrytych kryształami murkami z kruchów solnych odzyskanych z urobku. Roboty w rejonie rezerwatu to przedsięwzięcie rozłożone na lata. Ze względu na charakter grot, ich delikatny mikroklimat, górnicy od maja od października muszą przerywać w nich wszelkie prace.

W 2021 szykowano też wybrane komory do roli wysypek, czyli miejsc składowania urobku pochodzącego z robót. Wyrobiska m.in. kotwiono. Na wysypkach w roku ubiegłym górnicy ulokowali łącznie 6500 m3 urobku.

Górników można również było spotkać w chodnikach. W 32 wyrobiskach korytarzowych demontowali stare obudowy i stawiali nowe, przybierali stropy i ociosy, wymieniali torowiska. Takie roboty trwały m.in. w podłużniach Baum, Geramb, Hauer, Layer, poprzeczniach Król Saski, August oraz drogach dojściowych do wycieków wód w rejonie zachodnim kopalni na poziomie V i VI. Tam, gdzie to tylko możliwe, załoga stara się zachować jak najwięcej elementów oryginalnych obudów, demontując tylko uszkodzone części i zastępując je nowymi, ale identycznymi co do kształtu i długości. W ten właśnie sposób pracowano np. w podłużni Wiszyn czy poprzeczniach Albrecht, Aleksander i Lillienbach.

Podsadzanie i iniekcje

W roku 2021 trwało zabezpieczanie podziemi podsadzką oraz iniektami. Metody te pozwalają ustabilizować górotwór i chronić kopalnię przed dopływem wód spoza solnego złoża. Podsadzka realizowana systemem rurociągów (służąca zabezpieczaniu przez wypełnienie piaskiem) objęła 77 wyrobisk – łącznie do wyrobisk trafiło 34 000 m3 piasku. Z kolei prace iniekcyjne (służące ograniczaniu zagrożenia wodnego) objęły blisko 6 912 m3 pustek, które „uszczelniono” mieszaninami iniekcyjnymi.

Modernizacje i nie tylko

Od kilkunastu już lat kopalnia prowadzi systematyczną wymianę oświetlenia na energooszczędne. W minionym roku ledami rozbłysła kaplica św. Kingi. W planach jest budowa na terenie kopalni farmy fotowoltaicznej – w 2021 powstała już stosowna koncepcja. Znakiem czasów, ale też odpowiedzialności jest samochód elektryczny, w który w grudniu został wyposażony Dział Ochrony.

Zanim górnicy wejdą do poszczególnych wyrobisk z konkretnymi pracami, konieczne są szczegółowe analizy oraz projektów. Wśród wykonanych w roku 2021 są m.in. analiza geomechaniczna rejonu centralnego (pomiędzy szybami św. Kingi i Regis), specjalistyczne badania szybików międzypoziomowych oraz kontrole stanu komór wysokich. Kopalniani miernicy otrzymali nowy skaner 3D. Na górniczym wyposażeniu znalazły się też nowoczesne mierniki stanu atmosfery kopalnianej.

Wydarzenia

Miniony rok siłą rzeczy nie należał do bogatych w duże wydarzenia czy imprezy. Niemniej stale aktualizowana polityka bezpieczeństwa, dbałość o ochronę zdrowia pozwoliły w kopalni z powodzeniem zorganizować blisko 90 wydarzeń. Udało się zachować górnicze tradycje, m.in. msze z okazji Dnia św. Kingi, Barbórki, Pasterkę. Po roku przerwy do zabytkowych podziemi powrócił koncert „Zaśpiewaj i Ty Niepodległej” z udziałem laureatów konkursu dla szkół z całej Małopolski. Odbyła się też pierwsza Wieczornica Patriotyczna.

W maju podziemne Uzdrowisko odwiedził prezydent Andrzej Duda. Postanowił osobiście przyjrzeć się prowadzonej wśród soli rehabilitacji pulmonologicznej – terapia okazała się niezwykle skuteczna w walce ze skutkami COVID-19. Z podziemnej kuracji skorzystało w 2021 roku ponad 500 pacjentów wracających do zdrowia po infekcji koronawirusem. Kopalnia włączyła się również w Narodowy Program Szczepień, organizując dwa punkty szczepień: Regis i Młyn Solny, z których skorzystało ponad 7 tys. osób.

Profilaktyka zdrowotna i badania popularyzowane były na pikniku w tężni solankowej, a także podczas letniej akcji krwiodawstwa obok tężni w lipcu. Druga ze zbiórek krwi (12. z kolei w kilkuletniej historii oddawania krwi z kopalnią) odbyła się w nadszybiu szybu Regis. W podziękowaniu na podzielenie się bezcennym lekiem, jakim jest krew, krwiodawcy otrzymywali dodatkowo bilety na zwiedzanie Trasy Turystycznej. Łącznie podczas 2 dni akcji (12 godzin) zebrano 106 litrów od 242 osób (od początku akcji liczby sięgnęły: 650 litrów krwi od przeszło 1300 osób). Kopalnia angażowała się także w różne inne społeczne wydarzenia, jak zbiórka darów dla potrzebujących.

Zgłoś naruszenie/Błąd