“Dzień świra” powstał na kanwie napisanej przez Marka Koterskiego sztuki teatralnej pod tym samym tytułem. Głównym bohaterem jest Adam, a właściwie Adaś Miauczyński. To samotny, sfrustrowany, rozwiedziony i mieszkający w pojedynkę 49-letni nauczyciel języka polskiego. Jest zawiedziony swoim życiem, niespełnionymi marzeniami i utraconą miłością. Jednocześnie bardzo kocha jedynego syna i stara się uchronić go przed powtórzeniem jego własnego losu.
W roli głównej wystąpił Marek Kondrat, w pozostałych tacy aktorzy, jak m.in: Andrzej Grabowski (sąsiad Adasia), Janina Traczykówna (matka Adasia), Michał Koterski (syn Adasia), Joanna Sienkiewicz (była żona Adasia) oraz Monika Donner-Trelińska (miłość Adasia).
Postać Miauczyńskiego to stały bohater filmów Koterskiego, stanowiący niejako alter ego samego reżysera, a “Dzień świra” jest kolejnym filmem opowiadającym jego losy. Pierwszym był “Dom wariatów” (1984), w którym podobnie jak tutaj główną rolę zagrał Kondrat. Na przestrzeni lat byli różni Miauczyńscy. W postać tę wcielali się m.in. Cezary Pazura w “Nic śmiesznego” (1995), Andrzej Chyra we “Wszyscy jesteśmy Chrystusami” (2006), Adam Woronowicz w “Baby są jakieś inne” (2011), czy też sam syn reżysera – Michał Koterski w “7 uczuć” (2018). Wszyscy jednak w pewien sposób połączeni są wspólnym mianownikiem.
Zakręcony projekt
“To mój najbardziej zakręcony projekt – tak, jak zakręcony jest jego bohater. Mimo to, a może właśnie dlatego – ufam, że niejeden z widzów będzie się z nim identyfikował” – powiedział podczas popremierowej konferencji prasowej reżyser. Słowa te dzisiaj wydają się swego rodzaju przepowiednią i kluczem do rozumienia sukcesu, jaki odniósł “Dzień świra”, stając się filmem bez wątpienia kultowym.
W 2014 r. obraz Koterskiego został zwycięzcą plebiscytu “Kino Wolność” na najlepszy film 25-lecia, przeprowadzonego wśród internautów i słuchaczy radiowej Trójki. W raporcie Uniwersytetu SWPS dla Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego w 2021 r. odnotowano, że badani wskazali „Dzień świra” jako polski film wszech czasów.
