Dziś mija 185. rocznica śmierci Maurycego Mochnackiego, polskiego działacza politycznego, żołnierza, krytyka literackiego i muzycznego, żołnierza, publicysty i pianisty.
Maurycy Mochnacki urodził się 13 IX 1803 roku w Bojańcu (obecnie Ukraina). Był synem prawnika z Galicji. Uczył się w domu i zdobył pod okiem swego ojca solidne podstawy wykształcenia ogólnego, humanistycznego i muzycznego.
W 1819 roku rodzina przeniosła się do Warszawy. Niedługo po tym młody Mochnacki zaczął uczęszczać do Liceum Warszawskiego. Po jego ukończeniu rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W 1822 roku został wyrzucony ze studiów za obrażenie inspektora policji. Należał do tajnych organizacji patriotycznych, za co w roku 1823 został aresztowany. W więzieniu spędził osiem miesięcy. Po tym okresie zgodził się napisać artykuł atakujący szkolnictwo Królestwa Kongresowego za liberalizm. Tego złamania się żałował i wstydził się do końca życia. Dzięki temu artykułowi nie tylko odzyskał wolność, ale otrzymał na pewien czas pracę w cenzurze.
W tym czasie zaczął pisać do prasy, najpierw do czasopisma „Astrea”, potem do „Izys Polskiej”, „Dziennika Warszawskiego”. Wchodził w skład redakcji „Gazety Polskiej” (1826-1829) i „Kuriera Polskiego” (1829-1830).
Wśród publikowanych przez niego artykułów dominowały recenzje. Stał się cenionym krytykiem literackim i muzycznym, a także publicystą i filozofem.
Jako krytyk literacki był wielkim zwolennikiem i promotorem zaczynającego święcić triumfy romantyzmu. Dał temu wyraz w licznych rozprawach, a także w książce O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym (1830). Chwalił na przykład sonety Adama Mickiewicza, uważając, że wizja świata w nich i w ogóle w twórczości wieszcza jest ciekawsza i pełniejsza niż w dziełach przedstawicieli klasycyzmu postanisławowskiego.
Na literaturę polską patrzył z punktu widzenia dojrzewania do podjęcia zadania wyrażania ducha narodu. Właśnie dlatego cenił pojawienie się literatury romantycznej, gdyż ona – jego zdaniem – lepiej spełniała tę rolę. Uważał, że twórczość literacka nie może ograniczać się do naśladowania już istniejących form.
Nie stronił także od refleksji natury ogólniejszej. Sądził, iż naród powinien mieć samowiedzę – „uznanie się narodu w swym jestestwie”.
Mochnacki wyróżniał się także jako krytyk muzyczny. Był pierwszym polskim wybitnym krytykiem muzycznym. Pisał na temat z krytycyzmem i werwą.
Radzyńskiego czytelnika zainteresować może, iż pisał także o naszym krajanie – Karolu Lipińskim. Jego sprawozdania z koncertów Lipińskiego i artykuły z okresu rywalizacji radzynianina z Nicollem Paganinim cieszyły się dużym powodzeniem. Mochnacki cenił Lipińskiego i nie szczędził mu pochwał.
Potępiał bezmyślne zachwyty nad wszystkim, co cudzoziemskie i zarazem niedocenianie własnej kultury, w tym muzyki.
W 1830 roku Maurycy Mochnacki należał do sprzysiężenia Piotra Wysockiego, które doprowadziło do wybuchu powstania listopadowego. Uczestniczył w „nocy listopadowej”. W późniejszych miesiącach był jednym z przywódców Towarzystwa Patriotycznego.
Ochotniczo wstąpił do wojska. Będąc na początku zwykłym szeregowcem, dosłużył się stopnia oficerskiego i słynnego odznaczenia za męstwo na polu bitwy – Virtuti Militari. W niesławnej, zakończonej klęską bitwie pod Ostrołęka został ciężko ranny, ale wyszedł z tego.
Zarazem nadal uprawiał publicystykę, koncentrując się bardziej na kwestiach politycznych niż kulturalnych. W czasopiśmie „Nowa Polska” publikował artykuły polityczne, domagając się wprowadzania przemian społecznych (n. p. artykuł Być albo nie być. Czemu masy nie powstają?). Zwracał uwagę, że w każdym z kolejnych powstań poszerzała się baza społeczna i przez to rozszerzał się naród. Postulował, by podtrzymywać tę tendencję.
Po upadku powstania wyemigrował do Francji. Mieszkał w Paryżu, potem w Metzu, potem znowu w Paryżu, a pod koniec życia w Auxerre.
Zarabiał na życie… koncertami. Jak już wspominałem, zdobył sporą wiedzę na temat muzyki oraz był krytykiem muzycznym. Jednak nie tylko słuchał muzyki i ją oceniał, ale też sam grał na pianinie i nawet dawał koncerty. Zarobione pieniądze przeznaczał nie tylko na siebie, ale też na cele charytatywne pomimo tego, że nie powodziło mu się materialnie. Bieda, w której żył, sprawiła, że zdołał uratować śmiertelnie chorego brata. Zresztą niedługo po tym sam zachorował na gruźlicę. Ta choroba spowodowała jego przedwczesną śmierć w wieku zaledwie 31 lat.
Na emigracji jego poglądy na temat potrzeby przemian społecznych uległy złagodzeniu. Poróżnił się na tym tle z Joachimem Lelewelem i innymi zwolennikami przemian, za to zbliżył się do arystokratycznego stronnictwa księcia Adama Jerzego Czartoryskiego – Hotelu Lambert. Poglądy na powstanie listopadowe chciał zawrzeć w pracy Powstanie narodu polskiego w r. 1830 i 1831. Praca ta nie została ukończona przez śmierć Mochnackiego. Zmarł 20 XII 1834 roku we wspomnianym wyżej francuskim mieście Auxerre i tam został pochowany.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS