Dziś mija okrągła, 150. rocznica urodzin Eugeniusza Romera, wybitnego polskiego geografa, twórcę nowoczesnej polskiej kartografii, założyciela wydawnictwa „Atlas”.
Eugeniusz Romer urodził się 3 II 1871 roku we Lwowie jako syn urzędnika szlacheckiego pochodzenia oraz Węgierki również wywodzącej się z rodziny szlacheckiej. Kształcił się na uniwersytetach w Krakowie, w Halle w Niemczech, we Lwowie, w Wiedniu i w Berlinie. W 1894 r. uzyskał stopień doktora, w 1899 r. – docenta, zaś w 1911 r. został profesorem na uniwersytecie we Lwowie. Stworzył na lwowskiej uczelni całą szkołę geograficzną, która była bardzo wszechstronna, obejmowała bowiem nie tylko geografię fizyczną, ale także gospodarczą, a przede wszystkim dział, któremu Romer zawdzięczał sławę światową – kartografię. Był znakomity w tworzeniu map.
W 1909 r. Romer prowadził w Szwajcarii badania lodowców w Alpach, zaś w 1910 r. brał udział w wyprawie badawczej do gór w Rosji na Dalekim Wschodzie. W drodze powrotnej zwiedził Japonię oraz Indie. Oprócz tego odbył kilka innych podróży badawczych.
W 1916 r. opublikował Geograficzno-statystyczny atlas Polski. Było to dzieło ważne naukowo, a także… politycznie. Trwała właśnie I wojna światowa i ważyły się losy Polski. Wielka synteza jej dotycząca stanowiła kopalnię argumentów w politycznych debatach. Atlas przedstawiał obraz całej Polski pod każdym względem: fizjograficznym, narodowościowym, gospodarczym i kulturalnym.
Godne odnotowania jest także to, iż Romer w tytule użył bez ogródek słowa „Polski”, nie zaś „ziem polskich”, jak zwykle pisano w okresie zaborów.
Geograf angażował się w sprawy polskie także już po odzyskaniu niepodległości. Służył swoją wiedzą jako ekspert w czasie negocjacji przed zawarciem w 1919 r. traktatu wersalskiego, w czasie prac komisji plebiscytowej na Górnym Śląsku oraz w trakcie rokowań poprzedzających zawarcie traktatu ryskiego.
W 1921 r. założył we Lwowie wydawnictwo kartograficzne Atlas, przekształcone w 1926 r. w wydawnictwo „Książka-Atlas”, a w 1951 r. – w Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. Było ono jeszcze przez wiele lat po śmierci Romera monopolistą w dziedzinie wydawania map w Polsce. Z inicjatywy Romera powstało także czasopismo naukowe „Prace Geograficzne”. Ukazywało się ono w latach 1918-1939.
Zaangażowanie w prace wydawnictwa sprawiło, że w 1929 r. przeszedł na wcześniejszą emeryturę i przestał wykładać.
W okresie II wojny światowej prof. Romer zmuszony był do ukrywania się. Obawiał się zemsty ze strony Niemców. Schronił się w klasztorze. Wcześniej był niewierzący, ale pod wpływem znajdujących się w miejscu schronienia i czytanych w dużej ilości dzieł teologicznych nawrócił się, a nawet rozważał… zostanie księdzem.
Po wojnie z powodu zmiany granic osiadł w Krakowie. W latach 1946-1947 był profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Od 1919 roku Romer był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, od 1952 r. – Polskiej Akademii Nauk, zaś w latach 1928-1938 i 1945-1949 – wiceprezesem Międzynarodowej Unii Geograficznej.
Eugeniusz Romer zmarł 28 I 1954 roku w Krakowie. Pochowany został na tamtejszym Cmentarzu Salwatorskim.
W Radzyniu w pracowni geograficznej Szkoły Podstawowej nr 1 przez wiele lat można było zobaczyć wiszący tam jego portret.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS