W tym roku pogotowie ratunkowe w Polsce obchodzi jubileusz 130-lecia swojej misji dla społeczeństwa. 6 czerwca 1891 roku na ulice Krakowa wyjechała pierwsza karetka, zaprzęgnięta w parę koni “buda ratunkowa” – taki przydomek zyskała wśród mieszkańców miasta.
Koniec XIX wieku to szybki rozwój aglomeracji, ich infrastruktury, ale też przemysłu – często całych dzielnic bogatych w wielkie zakłady. Powstawały nowe drogi, następowała elektryfikacja, rozwijała się też miejska komunikacja. Wszystko to sprawiło, że życie w miastach stało się z jednej strony łatwiejsze, ale z drugiej narażone na szereg niebezpieczeństw.
W gęstej zabudowie zdarzały się też wielkie pożary, a duży ruch na ulicach sprzyjał częstym wypadkom drogowym. Potrzebna była zatem nowa, w pełni profesjonalna służba mogąca w razie zagrożenia udzielić pomocy poszkodowanym i chorym. Wzorem do naśladowania była pierwsza w ówczesnej Europie stacja pogotowia ratunkowego – Freiwillige Rettungsgesellschaft założona już w 1883 roku w Wiedniu.
To właśnie tam na potrzeby pogotowia opracowano pojazd ratunkowy na bazie wozu zaprzęgniętego w konie. Konstrukcyjnie podobny był do ówczesnych…karawanów pogrzebowych, różnił się jednak zabudową ścian i wystrojem wnętrza. Znalazło się tam miejsce na nosze, a także siedzisko dla lekarza i podręczny sprzęt ratunkowy.
Pierwsza krakowska “buda ratunkowa” była właśnie rodem z Wiednia, wartości co najmniej czterech tysięcy złotych reńskich. To od niej zaczyna się historia pogotowia ratunkowego w Polsce i ambulansów w naszych miastach. W pomoc zaangażował się doktor Jaromir Mundy – jeden z założycieli wiedeńskiego towarzystwa ratunkowego.
Co ciekawe w przekazach z tego czasu pojawiła się informacja, że pojazd był…żółty. Przeglądając archiwalne fotografie można jednak zobaczyć, że jest to po prostu surowe drewno – prawdopodobnie przed przekazaniem do Krakowa wóz był odnowiony. Z boku umieszczono logo Krakowskiego Ochotniczego Towarzystwa Ratunkowego, a na dachu naftowe lampy i alarmowy dzwonek.
Na początku w skład załogi pogotowia wchodził woźnica, sanitariusz i lekarz – zazwyczaj student Wydziału Lekarskiego. Kolejne ambulanse były budowane na wzór “wiedeńczyka” i w miarę upływu czasu ulepszane, dostosowując je do nowych wyzwań. W 1894 roku w Krakowie były już trzy takie wozy ratunkowe, a w 1900 roku jeden z nich wyposażono w ogumione koła!
Wzorem Krakowa stacje pogotowia ratunkowego powstały kolejno we Lwowie, Warszawie, Łodzi, Wilnie, czy Lublinie. Wszystkie oczywiście wyposażono w podobnej konstrukcji ambulanse, różniące się od tych krakowskich tylko szczegółami. Jednak początek XX wieku to też nowe spojrzenie na transport i rozwój nowej dziedziny – motoryzacji.
Pierwsza wzmianka o karetce z silnikiem pojawia się w 1909 roku, ale to już zupełnie inna historia. Nowy typ ambulansów nieprędko wyparł tradycyjne powozy. W Krakowie ostatnią taką karetkę wycofano z eksploatacji dopiero w 1927 roku, kiedy odsprzedano ją Gminie Zakopane. Służyła tam co najmniej do wybuchu wojny, podobnie jak w innych miastach często jako rezerwa lub jako ambulans do przewozu chorych zakaźnie.
Łukasz Pieniążek jest inicjatorem powstania i współzałożycielem Muzeum Ratownictwa w Krakowie. Absolwent Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Jego artykuły o historii ratownictwa pojawiają się regularnie w serwisie Menway.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS