Tymoteusz Pawłowski
Każdy element współczesnego telefonu komórkowego powstał na zamówienie generałów: wojskowa była idea, wojskowe były też podzespoły techniczne, oprogramowanie, środowisko działania, a nawet gadżety. W czasach I wojny światowej radio służyło do łączności między dużymi formacjami wojskowymi. W kolejnym dwudziestoleciu – zwanym post factum „międzywojennym” – radiostacje stały się lżejsze, mogły więc trafić do mniejszych oddziałów. Był jednak pewien problem – jeśli na niewielkim obszarze działało wiele radiostacji, a każda próbowała połączyć się z innymi, to w eterze tworzył się chaos nie do opanowania.
Uznano więc, że pole bitwy trzeba podzielić na komórki. Centrum każdej z nich stanowił maszt, wzniesiony gdzieś na wzgórzu za okopami. Radiostacje nie łączyły się ze sobą bezpośrednio, tylko z masztem, i dopiero stąd rozmowa była przekierowywana do pożądanego odbiorcy. Brzmi znajomo? Powinno – tak wyglądała łączność w czasie wojen w Korei i Wietnamie.
W ten sposób działa również telefonia komórkowa. W Polsce – od 18 czerwca 1992 r., ale my mieliśmy kilkunastoletnie opóźnienie z powodu bycia częścią bloku sowieckiego. Pierwsze telefony komórkowe pojawiły się w 1979 r. w Tokio i przez pierwsze kilka lat można było z nich korzystać niemal wyłącznie na terenie tej metropolii.
Od masztu do satelity
Łączność komórkowa była dobrym rozwiązaniem, jednak w czasach zimnej wojny nie zapewniała 100-procentowej skuteczności. Istniało ryzyko, że zrzucenie jednej bomby atomowej – nawet malutkiej – na maszt czy centralę telefoniczną zdezorganizuje łączność na całym froncie, a nawet w całym kraju. Centrale radiowo-telefoniczne postanowiono więc… zdecentralizować, tak aby proste linie komunikacyjne zamieniły się w sieć o wielu węzłach. W razie zniszczenia jednego wciąż można było nawiązać łączność, korzystając z drogi okrężnej. Sztuka polegała na błyskawicznym przekierowywaniu połączeń, co udało się Amerykanom w latach 60. XX w. Nazwano to TCP – „Transmission Control Protocol”. W 1971 r. udostępniono tę technologię, zwaną ARPANET, instytucjom cywilnym.
Czytaj także:
Tajemnice sowieckich rakiet z głębi oceanu. Kreml nie wierzył, że uda się je odnaleźć
„ARPANET” to zbitka dwóch słów bardzo istotnych dla współczesnego świata. „Net” to oczywiście „sieć”, a „ARPA” to Agencja Zaawansowanych Projektów Badawczych, dziś znana jako DARPA – „Defense Advanced Research Projects Agency”. DARPA jest instytucją zajmującą się rozwojem nowych technologii dla Pentagonu. W 1980 r. część cywilna ARPANET została oddzielona od wojskowej i nazwana… Internetem.
Mniej więcej w tym samym czasie pojawiła się technologia, dzięki której nasze telefony wiedzą, gdzie jesteśmy. Początkowo system ten nosił nazwę Transit i – od 1964 r. – służył amerykańskim okrętom podwodnym z rakietami balistycznymi. Dzięki niemu nawet po najdłuższym rejsie znały swoją dokładną pozycję, potrzebną do wycelowania rakiet z głowicami atomowymi i odpalenia ich, gdyby wybuchła wojna jądrowa. System Transit opierał się na satelitach krążących po niskiej orbicie ziemskiej i nadających sygnały czasu, a niewielkie różnice w odbieranych sygnałach pozwalały na wyznaczenie pozycji. Od 1978 r. działa następca Transita znany jako GPS – Global Positioning System.
Cele dla rakiet również były wyznaczane przez satelity. Największym problemem było przesłanie zdjęć zrobionych z orbity. Robiono to w sposób dość prymitywny: kasety z kliszami były wystrzeliwane przez satelity w kierunku Ziemi, a specjalne samoloty przejmowały je podczas spadania. Niestety, średnio co trzeciej kasety nie udawało się odzyskać, więc DARPA zażyczyła sobie aparatu, który robiłby zdjęcia w formie cyfrowej. Prace trwały kilkanaście lat. W 1976 r. na orbicie znalazł się pierwszy satelita z serii KH-11, będący wielkim aparatem cyfrowym. Jego rozdzielczość nie była imponująca, ale za to matryca – olbrzymia. W kolejnych latach cały system stawał się coraz mniejszy i wreszcie trafił pod strzechy, czyli… do telefonów komórkowych.
24/7/365
Czytaj także:
Kwarcowa rewolucja. Japoński patent opanował cały świat
Żeby jednak telefony komórkowe stały się smartfonami, potrzebna była dusza – komputerowy system operacyjny. Komputery działały już od dawna. Pierwszy z nich, ENIAC, powstał, aby dokonywać obliczeń związanych z bombą atomową, ale ich systemy operacyjne były włączane i wyłączane w razie potrzeby. Smartfony potrzebowały systemu, który działałby non stop, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, 365 dni w roku (w skrócie: 24/7/365). Rozwiązania takie już istniały, stworzone w latach 60. za pieniądze Pentagonu, który potrzebował ich do nadzorowania NORAD, czyli sytemu wczesnego ostrzegania. NORAD musiał działać non stop. Do tego wymyślono system operacyjny Multics, który w kolejnych dziesięcioleciach wyewoluował w Unix, który z kolei stał się podstawą znanych ze smartfonów Androida czy iOS.
Skoro już mamy telefon komórkowy będący w ciągłej gotowości, korzystający z zasobów Internetu, znający swoją pozycję dzięki GPS i robiący zdjęcia, a nawet filmy, warto zadbać o łatwość obsługi. W dużym stopniu umożliwia ją ekran dotykowy, którego podstawy teoretyczne opracowano – tutaj następuje pewien wyjątek – w brytyjskiej instytucji wojskowej Royal Radar Establishment jeszcze w latach 60.
Można jeszcze bardziej ułatwić interakcję z komórką. Wystarczy do niej mówić: „Hej Google!” albo „Siri?”. Protoplastą tego najnowszego trendu był właśnie Siri, a właściwie jego bezpośredni przodek – CALO, czyli „Cognitive Assistant that Learns and Organizes”, a więc „Poznawczy Asystent, który Uczy się i Organizuje”. CALO to nie tylko skrót, lecz także nawiązanie do łacińskiego słowa „calonis”, czyli „żołnierski służący”. Projekt CALO został bowiem zainicjowany w 2003 r. przez DARPA. Żołnierz na polu walki nie ma bowiem zbyt wiele czasu na korzystanie z klawiatury czy z ekranu dotykowego.
Trudno przewidzieć, jak będą wyglądały smartfony w kolejnym sezonie, jakie gadżety będą modne. Niektóre rozwiązania się nie sprawdzają – zegarki „smart” wciąż są raczej ciekawostką. Interesujący jest przypadek HUD – „Head Up Display”, systemu prezentującego informacje, nie zasłaniając widoku – np. na przedniej szybie odrzutowego myśliwca. Na rynek cywilny okulary z HUD próbuje się wprowadzać regularnie co kilka lat i za każdym razem sukcesy są mniejsze niż oczekiwane.
Być może zmiany nie nastąpią w wydajności i elektronice. Przecież jeszcze niedawno topowe smartfony były wrażliwe niczym mimoza, a dziś spełniają cywilne standardy wytrzymałości – na przykład IP-68. Coraz więcej oznaczanych jest jako „MIL-STD-810”. Te znaki to „militarny standard numer 810”, wprowadzony jeszcze w 1945 r. Wówczas to amerykańscy generałowie zażyczyli sobie, żeby cywilny sprzęt używany w US Army nie psuł się za każdym razem, gdy wypadnie żołnierzowi z kieszeni. Może to jest przyszłość smartfonów?
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS