Government Accountability Office, instytucja kontrolno-audytowa Kongresu Stanów Zjednoczonych szacowała we wrześniu 2017 roku liczbę komponentów których dostawy opóźniały się na mniej niż 2 tys., natomiast w ubiegłym roku było to już ponad 10 tys. elementów. Braki magazynowe w lipcu 2018 roku wybosiły 875 elementów a rok później nie dostarczono na czas ponad 8000 elementów, spośród których 60% pochodziło od 20 dostawców.
„W celu ograniczenia efektów opóźnionych dostaw i braków części – aby dostarczyć większej liczby samolotów na czas – wykonawca płatowców zastosował takie metody, jak rekonfiguracja linii montażowej i przenoszenie planowanych prac między różnymi stanowiskami na linii montażowej”- informuje GAO w raportach dotyczących produkcji F-35. Zdaniem audytorów prowadzi to do obniżenia wydajności i zwiększenia ilości roboczogodzin wymaganych do budowy samolotu F-35, co przekłada się na koszt.
Czynnikiem mogącym wpłynąć na dalsze opóźnienie dostaw może być rezygnacja z udziału tureckich dostawców w produkcji samolotów F-35 w związku z decyzja polityczną administracji Donalda Trumpa, będąca odpowiedzią na zakup przez Ankarę systemu obrony powietrznej S-400. W związku z tym nie tylko wstrzymano dostawy F-35 do Turcji, ale też zadeklarowano, do marca 2020 roku, rezygnację z dostarczanych przez tamtejsze firmy komponentów. Jednak w styczniu bieżącego roku Ellen Lord, podsekretarz stanu ds. zamówień i ciągłości dostaw w Departamencie Obrony USA oświadczyła, że okres ten wydłuży się o kolejny rok.
Rozdysponować trzeba 1005 komponentów z których część jest obecnie dostarczanych wyłącznie przez firmy tureckie. Amerykańska decyzja jak na razie nie wpłynęła na produkcję i koncerny znad Bosforu nie są raczej w grupie tych, które szczególnie opóźniają dostawy. Może się to jeszcze zmienić, a nie chodzi o mało istotne elementy.
Kluczowe elementy F-35 produkowane w Turcji. Fot. SSB
W Turcji powstają m. in. elementy podwozia, centropłatu i kadłuba, wlotów powietrza oraz klap i luków. Z firm takich jak Aselsan, Havelsan czy Kale Aero pochodzą istotne elementy awioniki, silników czy systemu uzbrojenia. Część z tych komponentów jest produkowana w innych krajach, ale pewne kluczowe elementy stanowią jak dotąd ekskluzywny wkład i kompetencje pozyskane przez Turcję jako jednego z krajów partycypujących w finansowaniu programu JSF.
Utworzenie alternatywnych źródeł części, w tym uruchomienie ich produkcji od zera w pewnych przypadkach, to koszt szacowany na ponad 600 mln dolarów. GAO szacuje również, że część z nowych producentów części nie osiągnie odpowiednich wolumenów wcześniej niż w 2021 roku. Ze stanowiskiem tym nie zgadzają się zarządzający programem F-35 podkreślając, że tempo dostaw znacznie się poprawiło. W 2019 roku na 139 samolotów 117 zostało dostarczonych w terminie. Wprowadzane są też zmiany w zarządzaniu, których celem jest osiągnięcie w zakładanym terminie produkcji pełnoskalowej.
Jednak problemem jest nie tylko Turcja. Nie należy zapominać o wpływie jaki na przemysł, nie tylko amerykański, ma pandemia COVID-19. Poza tym już wcześniej największym problemem w zakresie terminowości nie były jakieś tam komponenty ale tak kluczowy element jak silniki F135. O ile terminowość dostaw F-35 rosła, to dostawy silników przez koncern Pratt & Whitney zmierzała w przeciwnym kierunku, aby osiągnąć spektakularne 91% opóźnionych dostaw w 2019 roku. Jak podaje Defense Contracts Management Agency 18 silników nie przeszło testów końcowych i wymagało demontażu dla ustalenia i usunięcia przyczyn, co jest liczbą o 8 większą niż w 2018 roku. Przez pewien czas dostawy były całkowicie wstrzymane. Oczywiście producent zapewnia, że problem został rozpoznany i jest likwidowany, ale kładzie się to cieniem na produkcji F-35.
Jest to tym istotniejsze, że najprawdopodobniej do przyszłego rok została odłożona decyzja amerykańskiej administracji o przyznaniu F-35 statusu produkcji pełnoskalowej (ang. Full-Rate Production, FRP). Aby osiągnąć taki poziom, należy nie tylko produkować sprzęt w oparciu o jednolitą dokumentację, czyli w identycznych lub kompatybilnych ze sobą egzemplarzach, ale też muszą one spełniać pewne standardy co do konserwacji, eksploatacji i serwisowania.
F-35, będąc konstrukcją dość nowatorską, boryka się od lat z różnymi problemami z których nie wszystkie udało się wyeliminować. Dlatego Ellen Lord, podsekretarz stanu ds. zamówień i ciągłości dostaw w Departamencie Obrony USA, poinformowała w grudniu 2019 roku, że opóźnienie decyzji o przyznaniu F-35 statusu Full-Rate Production może wynieść kolejne 13 miesięcy, czyli przesunąć się z grudnia 2019 nawet do pierwszego kwartału 2021 roku. Może się to odbić na kosztach produkcji maszyn w nadchodzącym czasie, w tym samolotów F-35A dla Polski.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS