Tawułki (Astilbe) swą urodą mogłyby zawstydzić niejedną szlachetną bylinę ogrodową. Tymczasem, pod względem botanicznym są stosunkowo nielicznym rodzajem, należącym do rodziny skalnicowatych i porastającym w stanie dzikim jedynie górzyste obszary Azji i wschodniej Ameryki. Dla ogrodników istotna jest jednak nie tylko atrakcyjności wizualna tawułek, ale także ich dość specyficzne i przydatne często wymaganie uprawowe.
- Tawułki – wymagania glebowe
- Sadzenie i uprawa tawułek
- Podlewanie i nawożenie tawułek
- Rozmnażanie tawułek
- Ochrona tawułek
- Tawułki w ogrodzie
- Które odmiany tawułek wybrać?
Tawułek łącznie wyróżniamy około 20 gatunków, przy czym żaden nie występuje w środowisku naturalnym Europy. Nie oznacza to wcale, że nie sprzyja im klimat umiarkowany półkuli północnej – w polskich ogrodach czują się bardzo dobrze i stanowią trwały element krajobrazu. W przyrodzie porastają zazwyczaj cieniste górskie kaniony i wyżej położone lasy, będąc wdzięczną ozdoba choćby wschodniej części Himalajów.
W swojej klasycznej postaci tawułki tworzą bardzo rozłożyste kępy sięgające nawet 150 cm wysokości – we współczesnej ofercie ogrodniczej znajdziemy odmiany o bardzo szerokim wachlarzu wymiarów, począwszy od karłowatych mieszańców niewiele wyższych niż 10 cm,a skończywszy na dwumetrowych gigantach. Ich podziemną część stanowią silnie rozgałęzione rozłogi, zaś nad powierzchnią podziwiać możemy wysokie, proste łodygi, obrośnięte ze wszystkich stron dość gęstym listowiem, ząbkowanym i jajowatym w kształcie, czasem też trójklapowym. Nie liście są jednak główną ozdobą tawułek, ale kwiatostany, a konkretnie wysokie, szpiczaste i pierzaste kłosy przypominające etniczne pióropusze dzięki swej barwnej intensywności. Różowe, czerwone, białe czy fioletowe, wydają się być fantazją szalonego mistrza pędzla.
Najwcześniejsze odmiany tawułek rozkwitają już maju, podczas gdy te późniejsze cieszą oczy aż do października. Dokonując przemyślanego wyboru, możemy więc cieszyć się kolorami na zagonie przez długie miesiące! Nawet małe sadzonki szybko się przy tym aklimatyzują na zagonach i zakwitają już w pierwszym roku.
Tawułki – wymagania glebowe
Najważniejszą cechą tawułek jest fakt, że zdecydowanie preferują strefę cienia. To doskonała wiadomość dla posiadaczy działek i ogrodów z północną czy wschodnią ekspozycją, którzy tylko pomarzyć mogą o uprawie klasycznych, światłolubnych kwiatów letnich. Tawułki zniosą przy tym absolutne zacienienie, choć zdaniem ekspertów, najlepiej powodzi się im tam, gdzie rano lub wieczorem słońce zagląda na 1-2 godziny. Nie ma przy tym absolutnie żadnego sensu sadzenie tawułek na stanowiskach słonecznych!
Gleba powinna być żyzna i stale wilgotna, najlepiej wzbogacona w duże ilości substancji próchniczych typu uleżały kompost. Zbyt ciężką, gliniastą glebę, która zatrzymuje na długo wodę warto dodatkowo zmieszać z piaskiem lub perlitem. Idealny odczyn podłoża powinien być lekko kwaśny, o pH ok. 6.
Sadzenie i uprawa tawułek
Tawułki sadzi się w formie sadzonek wiosną, gdy minęło już niebezpieczeństwo przymrozków, lub w pierwszej połowie jesieni. Przed posadzeniem tawułek zagon należy odpowiednio przygotować. Poza wspomnianą wyżej domieszką kompostu, ziemię warto porządnie przekopać, tak, aby była w miarę pulchna do głębokości 30 cm – korzenie potrzebują bowiem dość sporo przestrzeni do rozwoju. Sama jama powinna być 2 razy szersza niż bryła korzeniowa rośliny i głęboka na 10-15 cm. Umieszczając sadzonki w ziemi należy upewnić się, że wierzch bryły korzeniowej znajduje się na tym samym poziomie lub nieco niżej niż powierzchnia gleby. Odstępy pomiędzy poszczególnymi sadzonkami powinny w zależności od odmiany sięgać 30-90 cm. Po umieszczeniu rośliny i przysypaniu ziemią należy podłoże wokół dobrze przydeptać, a następnie przykryć warstwą mulczującą w postaci kory lub rozdrobnionych liści, która pomoże zachować wilgoć w glebie.
Uschnięte kwiaty można natychmiast ścinać bez szkody dla rośliny, ale można również pozostawić je na całą zimę – cięcie nie wpływa w żaden sposób na długość kwitnienia. Oszronione lub przysypane śniegiem są zdobnym elementem pozasezonowego krajobrazu. Wraz z pierwszymi przymrozkami liście zaczynają oczywiście żółknąć i wysychać, ale tylko od nas zależy, czy pozostawimy je w tej postaci na zagonie, czy też usuniemy.
Podlewanie i nawożenie tawułek
Podlewanie jest zdecydowanie najistotniejszym elementem dbałości o tawułki. Nawet krótkie okresy suszy mogą im zaszkodzić, prowadząc do wysychania liści, a w bardziej drastycznych przypadkach nawet do wymierania całych roślin. Przez cały okres wzrostu i kwitnienia aktywnie nawadniamy więc zagon (idealnie za pomocą irygacji kropelkowej) – nadmiar wilgoci nie powinien bowiem w żaden sposób zaszkodzić tawułkom, o ile woda odcieka ze stanowiska. Generalna zasada brzmi, że im wyższe temperatury powietrza, tym więcej podlewania wymagają tawułki.
Nawożenie jest wysoce wskazane i stymuluje dłuższe i obfitsze kwitnienie, prowadząc do rozwoju szczególnie bujnych kwiatostanów. Tawułki preferują przy tym nawozy bogate w fosfor, optymalnie organiczne, a dobrze służy im również klasyczny kompost. Umiarkowane dawki nawozu warto podsypywać na zagon nawet 3-4 razy w ciągu sezonu lub ograniczyć się do jednej dawki pomału działającego nawozu. Odmiany wczesne, kwitnące już w maju, zawiązują pączki jeszcze na jesień, więc w październiku warto zasilić je preparatem o wyższym poziomie azotu.
Rozmnażanie tawułek
Teoretycznie możliwe jest rozmnażanie tawułek z nasion. W praktyce niewielu ludzi jednak odnosi sukces, gdyż kiełkowanie jest trudne, a rozsada, nawet, gdy się pojawi, bardzo często wymiera za młodu. O wiele lepsze rezultaty daje dzielenie dojrzałych kęp tawułek, które można przeprowadzać raz na 3-4 lata. Dokonujemy go zawsze na wiosnę lub na jesień, natychmiast przesadzając nowe sadzonki na zagon. Korzenie rozcinamy zdecydowanie ostrym nożem, a pędy nadziemne skracamy. Jedną kępę można spokojnie podzielić na trzy lub cztery części. Po przesadzeniu rośliny należy obficie podlać i przez kilka tygodni szczególnie dbać o poziom wilgotności na zagonie.
Ochrona tawułek
Tawułki bywają, niestety, czasami dręczone przez choroby – do najczęstszych należy mączniak prawdziwy objawiający białym nalotem na liściach oraz bakteryjna plamistość liści. W obu przypadkach należy usunąć dotknięte infekcją części rośliny i zastosować specjalistyczny oprysk. Jeśli chodzi o szkodniki, tawułki są dość odporne – nie imają się ich sarny ani zające, a jedynie wiosną bywają nękane przez żarłoczne ślimaki, które należy oczywiście na bieżąco usuwać. Byliny są całkowicie mrozoodporne i nie wymagają żadnej ochrony na czas zimy.
Tawułki w ogrodzie
Tawułki to przede wszystkim doskonałe towarzystwo dla innych dostojnych roślin strefy cienia, zwłaszcza funkii, wiązówek, pełników, paproci i ciemierników. Doskonale prezentują się wysepki tych bylin przeplatające się nawzajem – tam, gdzie funkie zachwycają listowiem, tawułki nadrabiają kwieciem. Jako pionowe kwiatostany wprowadzają do ogrodu wielce pożądany kontrast i to w bardzo wyrazistych barwach, doskonale przełamując monotonię zieleni. Wykorzystywane są przede wszystkim w problematycznych strefach ogrodu, gdzie inne kwiaty nie chcą się rozwijać wskutek braku światła słonecznego lub nadmiernej wilgotności.
Jako rośliny wodolubne stanowią również doskonałą ozdobę brzegów jeziorek i oczek ogrodowych, ale niespecjalnie powodzi im się w donicach – trudno w nich bowiem zadbać o należytą wilgotność w gleby. Dobrze prezentują się także jako solitery w trawniku oraz ozdoba zasłaniająca betonowe płoty czy murki. Tawułki można również wykorzystywać jako bardzo eleganckie kwiaty cięte, choć trzeba mieć na uwadze, że dość szybko zaczynają się osypywać.
Które odmiany tawułek wybrać?
Choć gatunków tawułek jest zaledwie nieco ponad dwadzieścia, ogrodnicy wyhodowali już setki odmian tych pięknych pierzastych kwiatów. I to właśnie hybrydy pojawiają się najczęściej w ofercie sklepów ogrodniczych w zachwycającej różnorodności. Do najpopularniejszych należy tawułka Arendsa (Astilbe x arendsii) o podwójnie pierzastych liściach i wzroście od 50 do 150 cm. Jej różnobarwne kwiaty pojawiają się w połowie czerwca i cieszą oczy nawet do października! Ponadto często uprawia się również tawułki chińskie (A. chinesis) o sztywnych łodygach sięgających nawet 2 m i j bardzo gęstych, jasnoróżowych lub fioletowych kwiatach. Na uwagę zasługuje również tawułka japońska (A. japonica) o lekko czerwonych pędach i wysokości do 100 cm. Nad błyszczącymi, ciemnozielonymi liśćmi już w maju pojawiają się białe, różowe lub purpurowe pióropusze kwiatów. Piękne liście, które same w sobie stanowią ozdobę zacienionych stref ogrodu posiada również tawułka pojedynczolistna (A. simplicifolia) kwitnąca raczej w drugiej połowie lata i odznaczająca się delikatnym gwiaździstym kwieciem.
Dla optymalnych efektów projektanci zieleni ogrodowej sugerują wybór różnych odmian tawułek i tworzenie z nich kompozycji o różnych poziomach wysokości, kwitnące stopniowo przez cały sezon.
Bibliografia
- The Sunday Gardener; “How to grow Astilbe”; data dostępu: 2020-09-29
- Anne Balogh; “Astilbes for all seasons”; data dostępu: 2020-09-29
- World Magazine; “How to grow Astilbes” BBS Gardeners”; data dostępu: 2020-09-29
- Marie Iannotti; “Astilbe Plant Profile”; data dostępu: 2020-09-29
- Longfield Gardens; “All about astilbe”; data dostępu: 2020-09-29
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS