Szukają fundamentów ratusza

“Od początku założenia Łańcuta do 1914 r. na rynku stał ratusz. W średniowieczu była to budowla drewniana, podobnie, jak zabudowa otaczającego go placu i miasta lokowanego na prawie magdeburskim. Ratusz łańcucki, spalony w czasie najazdu Tatarów w 1624 r., został odbudowany jako murowany przez nowego właściciela miasta, którym był od 1629 r. Stanisław Lubomirski. Ulegając ponownemu zniszczeniu w czasie najazdu wojsk Jerzego Rakoczego w 1657 r., ratusz był wyremontowany przez Lubomirskich w formie barokowej piętrowej budowli przykrytej czterospadowym dachem. Po pożarze miasta 1820 r. ratusz ponownie został wyremontowany przez Potockich w latach 40. XIX w. W 1913 r. rada miejska przegłosowała rozbiórkę starego ciasnego budynku z postanowieniem wzniesienia na jego miejscu nowego gmachu. Długoletni burmistrz Łańcuta Jan Cetnarski, nie zgadzając się ze stanowiskiem radnych, honorowo zrzekł się pełnienia urzędu. Jan wraz ze swym bratem Stanisławem zdawali sprawę z walorów historycznych łańcuckiego ratusza posiadającego kamienne obramienia drzwiowe i zworniki sklepienne z herbem Szreniawa Lubomirskich. By ratować zabytkową budowlę bracia Cetnarscy zamówili u lwowskiego architekta Jana Sas-Zubrzyckiego projekt rozbudowy ratusza, który nie zachował się i nie został zrealizowany. Łańcucki ratusz rozebrano przed I wojną światową, a kryzys okresu międzywojennego uniemożliwił budowę nowego gmachu.

Obecny wygląd pierzei rynkowych Łańcuta ukształtował się po pożarze miasta 1820 r., gdy ze względów bezpieczeństwa pożarowego władze austriackie zakazały używania do budowy łatwopalnego drewna, z którego wcześniej wykonywano wygodne i malownicze podcienia. Po pożarze nakazano stosować w rynku kalenicowy układ linii zabudowy, z koniecznością rozdzielenia przylegających do siebie domów ścianami ogniowymi. W ten sposób obecny wygląd pierzei rynkowych ukształtował się w XIX w. choć wiele istniejących kamienic zachowuje relikty pierwotnej zabudowy z przejezdnymi sieniami i wzmacniającym oskarpowaniem.”

tekst oprac. przez Teresę Bagińską-Zurawską