SOK Suwałki: Magia lnianych tkanin. Powarsztatowa wystawa

Do XIX wieku tradycyjne tkactwo było rzemiosłem powszechnie uprawianym w naszym regionie. Mimo rozwoju produkcji tkanin przemysłowych, na Suwalszczyźnie wciąż żywe były tradycje tkania bielizny pościelowej i stołowej (obrusy, ręczniki) oraz tkanin służących do dekoracji (tzw. dywany, ozdobne kapy na łóżko, ławę lub ścianę). To właśnie lniane ręczniki i obrusy, na równi z sejpakami czy dywanami dwuosnowowymi, były charakterystycznymi tkaninami użytkowymi i artystycznymi Suwalszczyzny.

Suwalski Ośrodek Kultury podejmuje wiele działań mających na celu wspieranie i ochronę zanikających tradycji tkackich na Suwalszczyźnie, głównego przejawu wytwórczości rękodzielniczej w regionie, jego dumy i wizytówki. Żeby trwale przywrócić je środowisku lokalnemu, regularnie organizuje warsztaty tkackie z udziałem mistrzowskich przedstawicieli tego ginącego rzemiosła. W 2020 r., z uwagi na pandemiczne obostrzenia organizacyjne, teoretyczna część projektu „Mistrzyni Sabina Knoch uczy tkać dwunicielnicową i wielonicielnicową tkaninę lnianą”, realizowanego przez SOK w ramach programu “Kultura i Tradycja”, odbyła się w wirtualnej formie. Powstało sześć filmów edukacyjnych z udziałem mistrzyni tkackiej Sabiny Knoch ze Szczepek, ostatniej czynnej tkaczki tradycyjnej sejpaków, tkaniny dwuosnowowej i wielonicielnicowej na Suwalszczyźnie. Materiały filmowe są dostępne na kanale SOK na platformie internetowej YouTube.

W zajęciach praktycznych wzięło udział pięć suwalczanek: Elżbieta Brzozowska, Bożena Koloszewska, Maria Sawionek, Małgorzata Staśkiewicz i Magdalena Zielińska. W Pracowni Tkackiej Suwalskiego Ośrodka Kultury zgłębiały techniczne aspekty rzemiosła i uczyły się pracy z przędzą lnianą, tradycyjnych wzorów oraz pielęgnowania i celebrowania dziedzictwa kulturowego naszego regionu.

Owoce ich pracy będzie można podziwiać na wystawie w Suwalskim Ośrodku Kultury przy ul. Noniewicza 71 od 30 grudnia 2020 r. przynajmniej do końca stycznia 2021 r. Z uwagi na czasowe ograniczenie działalności instytucji kultury, wystawa zostanie udostępniona zwiedzającym po zniesieniu ograniczeń, natomiast relację z otwarcia wystawy będzie można obejrzeć w sieci – premiera filmu zaplanowana jest na środę, 30 grudnia 2020 r. o godz. 18.00 na fanpage’u SOK na Facebooku oraz na profilu ośrodka na kanale YouTube. Projektowi towarzyszy również specjalne wydawnictwo, pokazujące proces nauki i efekty działań SOK, popularyzujące wiedzę i wrażliwość artystyczną na tradycyjne rękodzieło tkackie.

Sabina Knoch urodziła się w 1952 roku we wsi Szczepki. Od najmłodszych lat pomagała matce Stanisławie przygotowywać nici i krosna do tkania. Mama pani Sabiny tkała całe życie – worki, chodniki, prześcieradła, płótno na koszule. Jeszcze przed wojną umiała tkać sejpaki – najpierw na wąskich krosnach, a później na szerokich. Samodzielnie tkać zaczęła w 1977 roku na zamówienie rodziny i sąsiadów. Tworzy chodniki, kilimy, sejpaki (wywodzące się z tradycji litewskiej), tkaniny wielonicielnicowe i dwuosnowowe oraz sejpaki. Jest jedną z nielicznych już tkaczek wykonujących tkaniny o lokalnych wzorach tradycyjnych. Jej prace odznaczają się wysokim poziomem technicznym. Bierze udział w festynach i kiermaszach. Na różnego rodzaju pokazach tkactwa ludowego prezentuje technikę pracy przy krośnie oraz własnoręcznie wykonane wyroby. Edukuje młodzież i dorosłych w Suwalskim Ośrodku Kultury. Prace Sabiny Knoch znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Okręgowego w Suwałkach. 

Projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.