Strona główna Informacje regionalne Sądeccy gimnazjaliści z lat 30. Może to Twoi przodkowie?

Sądeccy gimnazjaliści z lat 30. Może to Twoi przodkowie? [GALERIA]

16 stycznia 2021

A A⁺ A⁺⁺

Zapraszamy do obejrzenia kolejnej galerii zdjęć z archiwum rodzinnego oraz ze zbiorów pana Włodzimierza Waląga z Nowego Sącza (dziękujemy za podzielenie się fotografiami). Tym razem pokazujemy gimnazjalistów chodzących do szkół w Nowym Sączu i Starym Sączu na fotografiach wykonanych w latach 30. ubiegłego wieku: w klasach, przed szkołami, na wycieczkach (sporo miejsc wymaga identyfikacji). Niestety nie znamy osób uwiecznionych na zdjęciach – liczymy, że może ktoś odnajdzie na nich znajome twarze – rodziców, dziadków, pradziadków, krewnych…

Parę słów o systemie oświaty międzywojennej polski z okresu, z którego pochodzą zdjęcia czyli po reformie ustroju szkolnego dokonanej w 1932 roku (za encyklopedią PWN):

Reforma (zw. jędrzejewiczowską) utrzymała 7-letni obowiązek szkolny w zakresie szkoły powszechnej, ale zarazem zachowała zróżnicowanie organizacyjne i programowe tych szkół (szkoły powszechne I, II i III stopnia, tj. 4-, 6- i 7-klasowe), faktycznie sankcjonując różnice w poziomie wykształcenia już na pierwszym, obowiązkowym szczeblu nauczania. Wstęp do gimnazjum (nadal na podstawie egzaminu) dawało ukończenie 6 klas szkoły powszechnej, klasa 7 była przeznaczona dla tych, którzy nie zamierzali kształcić się dalej; gimnazjum, teraz 4-letnie, miało jednolity program ogólnokształcący; do studiów wyższych przygotowywały 2-letnie licea o programie ukierunkowanym (humanist., mat.-fiz., przyr., klas.).

Ustawa przewidywała, że 60% szkół powszechnych może mieć stopień organizacyjny I, 17% — III. Większość szkół I stopnia działało we wsiach, co znacznie utrudniało dostęp dzieci wiejskich do szkół średnich i wyższych. Trudności finansowe, niedobór nauczycieli i braki lokalowe powodowały, że znaczna liczba dzieci pozostawała poza szkołą, nie wypełniając obowiązku szkolnego (1934/35 było ich ponad 900 tys.). Ustawa uporządkowała sytuację i podniosła rangę szkolnictwa zawodowego. Dla młodzieży pracującej wprowadzono obowiązek dokształcania się w 3-letnich szkołach opartych na I i III stopniu szkoły powszechnej. Niższe szkoły zaw., o charakterze praktycznym, były oparte na I stopniu szkoły powszechnej; gimnazja zaw. odpowiadały gimnazjom ogólnokształcącym, licea zaw. uprawniały do dalszych studiów w wyższych szkołach technicznych.

Zostały zniesione dawne 5-letnie seminaria nauczycielskie, na ich miejsce organizowano 3-letnie licea pedag. oparte na 4-letnim gimnazjum. Uchwalona 15 III 1933 odrębna ustawa o szkołach wyższych ograniczyła ich autonomię, zwiększając uprawnienia ministra, który zyskał prawo tworzenia i likwidowania katedr oraz wydziałów, zatwierdzania (lub nie) rektorów; została wzmocniona w uczelniach władza rektora, ograniczona pozycja senatów akademickich; w rezultacie zlikwidowano (m.in. z powodów polit.) 52 katedry.

Sądeccy gimnazjaliści z lat 30. XX w.

Nowy Sącz

Na wycieczce. Charakterystyczny cokół pomnika Adama Mickiewicza jednoznacznie wskazuje na Lwów

Ogrody Białego Klasztoru w Nowym Sączu

Miejsce nieustalone

Na budowie Kopca Józefa Piłsudskiego w Krakowie (kopiec był sypany w latach 1934 – 1937)

Miejsce nieustalone

Gimnazjalistki ze Starego Sącza

Miejsce nieustalone

Wycieczka do Wieliczki 1935

Miejsce nieustalone

Nowy Sącz ul. Jagiellońska. Po lewej fragment budynku szkoły (obecnie Szkoła Podstawowa nr 2 im. św. Jadwigi Królowej). W głębi kamienice z numerami 30, 28 i 26