Powstał “Słownik analityczny do Biblii greckiej”

Biblia została spisana pierwotnie w językach: hebrajskim, greckim i aramejskim. Później była tłumaczona na języki narodowe, co wiązało się z trudnościami i wyzwaniami, bo nie wszystkie słowa greckie i ich formy mają odpowiedniki np. w języku polskim.

Ks. dr Roman Bogacz i ks. dr Roman Mazur wykonali jeszcze większą pracę niż przygotowanie słownika – wykonali pierwszą na świecie konkordancję do całej Biblii greckiej – liczy aż 17 tys. 340 stron. Konkordancja to alfabetyczny spis wszystkich wyrazów, zdań, znaków i symboli występujących w danym dziele. Do tej pory takie spisy były wykonywane tylko dla Nowego i Starego Testamentu greckiego.

“Po raz pierwszy w historii Uniwersytetu, po raz pierwszy w historii biblistyki polskiej i światowej pojawią się tak ważne dzieła. To niezwykła sytuacja, że dwóch wybitnych biblistów dokonało dzieła, które będzie służyć wszystkim innym” – powiedział w środę podczas prezentacji obu dzieł rektor UPJPII ks. prof. Robert Tyrała. Dodał, że minister edukacji i nauki chce wprowadzić w klasyfikacji dziedzin i dyscyplin naukowych w Polsce “biblistykę”. “Podpisujemy się pod tym obiema rękoma i chcielibyśmy, żeby na naszym uniwersytecie taka dyscyplina powstała” – powiedział rektor.

Ks. dr Roman Bogacz mówił, że wspólnie z ks. Romanem Mazurem pracowali nad słownikiem i konkordancją 8,5 roku i była to prawdziwie “benedyktyńska praca”. “Można powiedzieć, że są to dwa dzieła, ale ściśle ze sobą powiązane” – ocenił. “Nigdzie w świecie nie ma jednej konkordancji do całej Biblii greckiej. Wcześniej obejmowały one tylko Stary albo Nowy Testament” – wyjaśnił.

Ks. dr Roman Mazur podkreślił, że bardzo ważne i cenne z punktu widzenia badaczy Biblii jest wskazanie powiązań poszczególnych tekstów oryginalnych. “Możemy pokazać, kto od kogo zapożyczył dany tekst. To bardzo dużo” – powiedział. “Słownik analityczny do Biblii greckiej” został opublikowany w trzech tomach oraz w wersji online. Konkordancja ze względu na jej obszerność jest dostępna wyłącznie online.

Publikacje są skierowane przede wszystkim do językoznawców oraz badaczy historii teologii, biblistów i studentów języków klasycznych.

Hasła w słowniku są ułożone alfabetycznie – przy każdym terminie greckim podane jest jego znaczenie w języku polskim oraz ile razy występuje on w Starym i Nowym testamencie, w tekstach paralelnych i całym Piśmie Świętym. Na końcu każdego hasła znajdują się wszystkie formy danego terminu użyte w Biblii. Każda z nich ma pełne objaśnienie gramatyczne, co było dla badaczy dużym wyzwaniem, bo w grece istnieją formy, których nie ma w języku polskim. Z kolei “Pełna konkordancja do Biblii greckiej” zawiera wyrazy uporządkowane według alfabetu greckiego. Według alfabetu ułożono także terminy, kontekst poprzedzający i następujący po poszukiwanym terminie oraz fragmenty tekstów biblijnych, co znacznie ułatwia ich wyszukiwanie.

Publikacje te otwierają nową serię wydawniczą UPJPII zatytułowaną “Instrumenta Biblica”, w które będą ukazywać się dzieła ułatwiąjące studiowanie Biblii w językach oryginalnych.

Małgorzata Wosion