Odkryj wczesnośredniowieczne grodzisko w Tumie

Grodzisko w Tumie pod Łęczycą to jedno z niewielu miejsc, gdzie można dotknąć drewnianej, wczesnośredniowiecznej Polski – podkreśla dyrektor Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi – Dominik Płaza.

Otwarcie obiektu zrekonstruowanego zgodnie z realiami XIII w. nastąpi dziś. Piknik edukacyjny z pokazami walk rycerskich rozpocznie się o 16.00.

Wykopaliska prowadzone na terenie grodziska dostarczyły wielu cennych zabytków, z których najbardziej niezwykłym jest “pierścień księżnej Salomei”. To nazwa potoczna, bo nie wiadomo, czy klejnot tak naprawdę należał do rezydującej w Łęczycy wdowy po księciu Bolesławie Krzywoustym. 

Jak można przeczytać w muzealnych opracowaniach, wielokątny, srebrny pierścień został odnaleziony na grodzisku tumskim w 2009 roku i jest wyjątkowy, nie tylko w skali ogólnopolskiej, ale wręcz europejskiej. 

Znajduje się na nim inskrypcja łacińska z 33 liter. Napis głosi “Tot vivas felix quot vivit tepora fenix”, czyli “Obyś żył szczęśliwy, ile czasu żyje feniks”.

To wyjątkowy, unikatowy obiekt – pierścień z chrześcijańskim przesłaniem o odradzającym się z popiołów feniksie. Feniks przemieszczający się gdzieś między kolegiatą w Tumie, grodziskiem i zamkiem w Łęczycy stwarza wyjątkowa aurę i stanowi przesłanie, abyśmy wszyscy byli tak szczęśliwi, jak ten mityczny ptak – opowiada o symbolice pierścienia archeolog Dominik Płaza.

W latach 2009-2011 w bliskim sąsiedztwie tumskiej kolegiaty prowadzone były wykopaliska archeologiczne, podczas których odkryto m.in. bramę, co dla byłego dyrektora Muzeum Etnograficznego i Archeologicznego w Łodzi prof. Ryszarda Grygiela stało się impulsem do zgłoszenia pomysłu odtworzenia średniowiecznego grodziska.

Na przebadanym obszarze, wspólnie z architektami i projektantami, muzeum zaproponowało odtworzenie bramy oraz innych elementów takich, jak: most i konstrukcja wałów.

Dzięki badaniom wiadomo, jak wyglądała brama grodziska i prowadzący do niej most, fosy, wieża na majdanie oraz studnia. Te elementy zostały odtworzone w sposób zbliżony do realiów średniowiecznych, m.in z zastosowaniem metod ociosywania drewna, praktykowanych przez ówczesnych cieśli. Inwestycja kosztowała 12 mln zł

Księżna Salomea będzie patronką szlaku pieszo-rowerowego, który połączy łęczycki park z grodziskiem i archikolegiatą w Tumie. Trasa “Pierścień księżnej Salomei” jest kolejnym krokiem do stworzenia kompleksu, który ma przyciągać turystów zainteresowanych średniowiecznymi zabytkami. 

Leżące pod Łodzią Łęczyca i Tum to miejscowości, które odgrywały ważną rolę w państwie Piastów. W 1180 roku gród w Tumie oraz romańska kolegiata Najświętszej Marii Panny i św. Aleksego były miejscem spotkania dostojników kościelnych oraz książąt piastowskich, w tym Kazimierza Sprawiedliwego. 

W połowie XIV wieku rozpoczęto z kolei na lewym brzegu Bzury budowę zamku królewskiego – głównego punktu nowego miasta Łęczycy. Zdaniem archeologów i historyków, grodzisko, kolegiata i zamek stanowią unikatowy w skali Polski zachowany krajobraz dziedzictwa kulturowego.

Według archeologów, dawny gród łęczycki i grodzisko tumskie to miejsca ściśle związane z początkami Polski. W dobie państwa Piastów pełniły rolę grodu książęcego i kasztelańskiego; zgodnie z przekazem Galla Anonima, na początku XII wieku również stolicy państwa.

To potwierdziły badania archeologiczne na grodzisku tumskim przeprowadzone przez łódzki oddział Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN w latach 1948-1959, a szczególnie wznowione przez Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi w latach 2009-2011.

Dzięki zrekonstruowanemu grodzisku w Tumie, Łęczyca w nowej odsłonie pojawia się na turystycznej mapie Polski. Od dziś jest to jedno z niewielu miejsc w kraju, gdzie można dotknąć drewnianej, wczesnośredniowiecznej Polski na grodzisku, potem ceglanego zamku zbudowanego przez Kazimierza Wielkiego w Łęczycy. Oprócz tego jest jeszcze niezwykle cenna romańska tumska kolegiata.