Nowe zasady transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek

rozwiń >

Spółki prawa handlowego (zarówno kapitałowe, jak i osobowe) mogą się między sobą łączyć (również w ramach połączenia transgranicznego w przypadku spółki kapitałowej                                        i komandytowo-akcyjnej), dzielić (należy jednak pamiętać, że podziałowi nie podlegają spółki osobowe, a jedynie spółki kapitałowe) lub przekształcać ( m.in. spółka osobowa w inną spółkę osobową lub w spółkę kapitałową, spółka kapitałowa w inną spółkę kapitałową lub w spółkę osobową; możliwe jest także przekształcenie przedsiębiorcy, będącego osobą fizyczną prowadzącą samodzielną działalność gospodarczą w spółkę kapitałową). Przedstawione powyżej rozwiązania dokonywane przy udziale ww. podmiotów powodują określone konsekwencje na podstawie zarówno prawa bilansowego, jak i prawa podatkowego.

Lepsza ochrona wierzycieli, wspólników mniejszościowych i pracowników

Nowe przepisy mają ułatwić spółkom funkcjonowanie na rynku wewnętrznym UE, dzięki zapewnieniu narzędzi prawnych potrzebnych do dokonywania przekształceń i podziałów transgranicznych oraz połączeń z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych, np. systemu integracji rejestrów. Jednakże, z drugiej strony projekt zawiera przepisy ochronne dla tych, których interesy mogłyby zostać naruszone w wyniku transgranicznego przekształcenia, podziału lub połączenia spółki, tj. wspólników mniejszościowych, wierzycieli, pracowników spółki dokonującej operacji transgranicznej.

Prostsze połączenie spółek – nowe przepisy w kodeksie spółek handlowych

Ministerstwo Sprawiedliwości planuje zmienić art. 516 Kodeksu spółek handlowych. Ma to na celu wprowadzenie uproszczenia proceduralne  w sytuacji, gdy przejęcie jest przeprowadzane przez spółkę, w której jeden wspólnik posiada bezpośrednio lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje w spółce przejmującej i w spółce lub spółkach przejmowanych, a spółka przejmująca nie przyznaje żadnych udziałów lub akcji na podstawie połączenia.

Nadto, dzięki wprowadzonym zmianą zniesiony zostanie obowiązek ogłaszania danych rejestrowych w biuletynie krajowym wskazanym do tego celu. Dodatkowo Ministerstwo Sprawiedliwości  zdecydowało się na rozwiązanie wprowadzające  obowiązek złożenia wymaganych dokumentów co najmniej na pięć tygodni przed datą zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki, na którym ma być powzięta uchwała o danej operacji transgranicznej.

Wszczęcie postępowania przeciw spółce

Warto podkreślić, że projektowane przepisy mają zapewnić – wspomnianą już wcześniej – odpowiednią ochronę wierzycielom, między innymi poprzez zapewnienie możliwości wszczęcia postępowania przeciwko spółce (również w państwie członkowskim siedziby spółki przekształcanej) w terminie dwóch lat od daty przekształcenia transgranicznego, ustanowienie odpowiednich zabezpieczeń ich roszczeń oraz zapewnienie możliwości składania uwag do planu danej operacji transgranicznej, jak i wprowadzenie zasady solidarnej odpowiedzialności w sytuacji, gdy roszczenie wierzyciela spółki podlegającej podziałowi nie zostanie zaspokojone przez spółkę, której przydzielone jest zobowiązanie.

Ochrona wspólników mniejszościowych  

Nadto, ma zostać zapewniona ochrona wspólników mniejszościowych, dzięki umożliwieniu składania uwag przez wspólników do planu danej operacji transgranicznej, zagwarantowaniu sporządzenia sprawozdania dla wspólników określającego skutki danej operacji transgranicznej oraz zagwarantowaniu wspólnikom wynagrodzenia za udziały lub akcje o wartości równej wartości ich udziałów lub akcji oraz możliwość skorzystania z oszacowania tego wynagrodzenia przez niezależnego biegłego.

Ważnym elementem jest również to, że zmiany powinny uwzględniać ochronę pracowników i gwarantować im umożliwienie składania uwag do planu danej operacji transgranicznej.

Środki ochrony

Najważniejszym skutkiem wdrożenia dyrektywy 2019/2121 będzie wyraźne uregulowanie procedury transgranicznego podziału i przekształcenia. Może to ułatwić prowadzenie w EOG procesów transakcyjnych czy restrukturyzacyjnych. Transgraniczne reorganizacje będą wnikliwiej badane przez sądy rejestrowe oraz opiniowane przez organy podatkowe. Dzięki temu, gdy sędzia będzie miał podejrzenie, że doszło do nadużyć w stosunku do pracowników, będzie mógł przeprowadzić konsultacje z właściwymi organami oraz wyznaczyć biegłego. Przez rozszerzone kompetencje, procedury ulegną wydłużeniu, jednak nie zmieni to faktu, że zamiar wprowadzenia nowego typu podziału może uprościć dotychczasowo prowadzone reorganizacje.

Kiedy wejdą nowe przepisy?

Przewidziane w projekcie zmiany w krajowych procedurach dotyczących reorganizacji spółek, towarzyszące tej implementacji, zmierzają do zwiększenia możliwości transformacji polskich spółek, poprzez wprowadzenie analogicznych rozwiązań do tych, przewidzianych w procedurach transgranicznych. W związku z powyższym Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło prace legislacyjne nad nowelizacją przedmiotowej ustawy, której planowany termin przyjęcia przez Radę Ministrów wyznaczony jest na III kwartał 2022 r.

Wiktoria Skarbek, Oniszczuk & Associates

Zgłoś naruszenie/Błąd