Nosisz takie nazwisko? To znaczy, że jesteś wyjątkowy

Pora obalić funkcjonujące od lat przekonanie, że nazwiska kończące się na “-ski”, to nazwiska szlacheckie. Rzeczywiście tak było do XV – XVI wieku, ale w późniejszych czasach także ludzie z innych stanów nie chcąc mieć przydomków kojarzących się z chłopskim czy mieszczańskim pochodzeniem, zaczęli dodawać do swoich nazwisk “-ski”, ale zacznijmy od początku…

Gdy Mieszka I tworzył swoje państwo w drużynie jego wojów oraz pośród jego plemienia nie było nazwisk, a jedynie imiona. Potrzeba dodania do imienia jakiejś cechy, która pozwoli odróżnić jednego szlachetnie urodzonego Jana od drugiej, pojawiła się dopiero w XIII wieku. To wówczas powstały pierwsze polskie nazwiska, a w ciągu XV i XVI wieku ukształtowały się na dobre szlacheckie nazwiska rodowe. 

Jak odróżnić Jana od Jana? Jest ku temu łatwy sposób, jeden mieszka w Tarnowie, a drugi w Wielkopolsce. Łatwo będzie ich odróżnić, zatem uwzględniają ich miejsce pochodzenia, tym sposobem Jan z Tarnowa staje się Janem Tarnowskim, a Jan z Wielkopolski – Janem Wielkopolskim. W większości przypadków pochodzące z tamtego okresu nazwiska odmiejscowe należały właśnie do szlachty. Wyjątkiem jest rodzina Zamojskich, bo to nie oni wzięli nazwę od Zamościa, ale Zamość nazwano na cześć jego założyciela Jana Zamoyskiego.

Zobacz także: Czy wiesz, jak znaleźć swoich przodków? Zbuduj własne drzewo genealogiczne

Jeszcze długie wieki po tym, jak pojawiły się nazwiska szlacheckie, chłopi i mieszczanie nazwisk nie potrzebowali. Aby odróżnić jednego Józefa od drugiego, nadawano mu przydomek związany z jego profesją np. Józef Kowal, Józef Kołodziej, albo przydomek związany z cechami charakteru lub wyglądu Józef Grab – będzie więc postawnym mężczyzną, a Józef Głąb – niezbyt rozgarniętym. 

Jednak osoby z aspiracjami często nie chciały być kojarzone z chłopskimi przydomkami, dlatego do swoich nazwisk dodawano szlacheckie “-ski”. Tym sposobem powstał Kowalski, Kołodziejski, Grabski. 

W XVIII i XIX wieku wszyscy zaborcy wprowadzili na ziemiach polskich nakaz posiadania nazwiska i zakaz zmiany jego formy. Pomimo praw, polskie nazwiska kształtowały się jeszcze nawet w XX wieku.

Zobacz także: Co mówi o tobie twoje nazwisko? Sprawdzisz w prosty i szybki sposób

Co roku Główny Urząd Statystyczny na podstawie danych z rejestru PESEL podaje listę polskich nazwisk wraz z liczbą osób, które je noszą. S … czytaj dalej