Niecierpki kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja niecierpków

Niecierpki to rodzaj botaniczny, do którego zalicza się tysiąc gatunków kwiatów występujących w stanie naturalnym w Ameryce Północnej, Eurazji oraz Afryce. W większości niecierpki są to byliny, sięgające od 5 cm do 2,5 m wysokości, choć niektóre himalajskie gatunki mają charakter jednoroczny. Na terytorium Polski oryginalnie występuje tylko niecierpek pospolity (Impatiens noli-tangere), ale ogrodnicy mogą wybierać również spośród roślin przywiezionych z innych części świata.

1. Niecierpki – wymagania glebowe
2. Sadzenie i uprawa niecierpków
3. Podlewanie i nawożenie niecierpków
4. Rozmnażanie niecierpków
5. Ochrona niecierpków
6. Niecierpki w ogrodzie
7. Niecierpki zadowolą nawet najbardziej kapryśnych ogrodników

Jako ciekawostkę botaniczną warto podać fakt, że niektóre przywleczone do Europy gatunki niecierpków zdziczały i stały się wysoce inwazyjnymi, zagrażając naturalnym ekosystemom. Mowa przede wszystkim o niecierpku drobnokwiatowym, którego spotkać można przy leśnych drogach, a dzieci uwielbiają zabawiać się pękaniem jego podłużnych, zielonych, silnie naprężonych owoców (stąd też „niecierpliwość” w nazwie rośliny) oraz o bardzo wysokim niecierpku gruczołowatym z różowymi kwiatami.

W domach i ogrodach najczęściej jednak uprawiamy niecierpka nowogwinejskiego (Impatiens hawkeri) o krzaczastym pokroju i wysokości do 30 cm oraz niecierpka balsaminę (Imaptiens balsamina) dorastającego do 70 cm wysokości – oba w warunkach polskich są gatunkami jednorocznymi. Dekoracyjność niecierpków wynika zarówno z szerokiej gamy kolorystycznej pojedynczych i pełnych kwiatów – te ostatnie niektórzy porównują wręcz z wdziękiem róż – ale także eleganckich lancetowatych liści przebarwiających się od zieleni po brąz i czerwień, o bardzo wysokim połysku.

Alternatywne anglojęzyczne nazwy niecierpków również obrazują charakterystyczne cechy popularnych gatunków, np. „pstrykający chwast” („snapweed”), „hełm policjanta” („Policeman’s helm”) odnoszący się do kształtu kwiatów niecierpka gruczołowatego, a także „nie dotykaj mnie” („touch-me-not”). Ta ostatnia nawiązuje oczywiście do eksplodującego charakteru owoców.

Niecierpki – wymagania glebowe

Niecierpki bezwzględnie wymagają żyznej, dobrze przepuszczalnej ziemi, bogatej w próchnicze składniki organiczne. Optymalny odczyn podłoża powinien być lekko kwaśny (pH w granicach 6,0-6,5). Dobrej jakości ziemię bądź substrat ogrodniczy warto zmieszać więc z dojrzałym kompostem oraz odrobiną torfu. Stanowisko powinno być raczej cieniste, choć niektóre odmiany dobrze znoszą umiarkowane słońce. Warto też zadbać o odpowiednią ochronę przed wiatrem – niecierpki nie lubią silnych podmuchów, gdyż ich kwiaty są bardzo delikatne.

Sadzenie i uprawa niecierpków

Niecierpka kupujemy jako gotowe sadzonki w doniczkach lub dojrzałe rośliny. Można je sadzić zarówno do ozdobnych donic i skrzyń przeznaczonych do użytku zewnętrznego, jak i na zagony. Niecierpki z powodzeniem uprawia się również w domach w temperaturze pokojowej.

Kupioną roślinę wyjmujemy ostrożnie z opakowania, poluzowujemy korzenie i wkładamy do uprzednio przygotowanej jamy, która powinna być tak głęboka i szeroka jak bryła korzeniowa. Bardzo ważne jest, aby roślina po przesadzeniu była na tej samej głębokości co w szkółce. Odstępy pomiędzy poszczególnymi niecierpkami mogą być niewielkie – rośliny lubią cień oraz zacisze, więc służy im niewielki ścisk. Na zagonach można zachowywać większe odstępy, pozwalając krzewinkom rozrosnąć się do boków. Zaraz po posadzeniu niecierpka należy porządnie przelać, tak, aby ziemia wokół była mocno nasiąknięta.

Niecierpki można sadzić i przechowywać na świeżym powietrzu jedynie w okresie bez mrozów. Ważną częścią pielęgnacji jest okresowe podcinanie pędów, które sprawia, że rośliny się pięknie zagęszczają. Pierwszego cięcia warto dokonać zaraz po posadzeniu, skracając wszystkie pędy o połowę – łodyżki odłamujemy w miejscach nad rozgałęzieniami liści. Dalej, wedle potrzeby, skracamy pędy, które rosną zbyt niekontrolowanie lub słabną. Warto również usuwać przekwitłe kwiaty, co pozwala roślinie zachować więcej energii na rozwój.

Czerwone niecierpki nowogwinejskie, fot. shutterstock

Podlewanie i nawożenie niecierpków

Niecierpki potrzebują stale wilgotnej gleby, która nie powinna ani wysychać, ani zatrzymywać wody. O optymalne warunki dbamy więc za pomocą przepuszczalnego podłoża i częstego podlewania – oficjalne zalecenia mówią o cotygodniowym nawadnianiu, ale wszystko zależy od warunków atmosferycznych i lokalizacji. Na suchszych, częściej nasłonecznionych stanowiskach należy podlewać częściej. Generalnie, rośliny w donicach potrzebują więcej podlewania niż te zagonie. Liści staramy się nie zraszać.

Drugim istotnym warunkiem dobrego wzrostu jest regularne nawożenie. W ciągu całego sezonu wzrostu raz na 1-2 tygodnie należy podlewać niecierpki rozcieńczonym nawozem płynnym. Alternatywnie może stosować pałeczki o spowolnionym okresie działania.

Rozmnażanie niecierpków

Niecierpki stosunkowo łatwo rozmnaża się z sadzonek pędowych. Wystarczy pobrać dowolny pojedynczy, nieukwiecony pęd z dwoma lub trzema parami liści i włożyć go do szklanki z wodą. Liście powinny być ponad powierzchnią cieczy. Naczynie umieszczamy na parapecie okiennym, gdzie nie świeci w ciągu dnia bezpośrednie słońce.

Wodę należy zmieniać co drugi dzień, a po tygodniu powinniśmy zaobserwować wyrastanie pierwszych korzeni z łodygi. Warto dać roślinie czas, aby się dobrze ukorzeniła, tworząc gęstą sieć białych korzonków i dopiero wówczas posadzić w donicy z wzbogaconym kompostem substratem.

Alternatywnie sadzonki pędowe można od razu umieszczać w wilgotnej ziemi lub perlicie, nawet bezpośrednio na zagonie. Rośliny w ten sposób ukorzeniają się zwykle w przeciągu miesiąca. Wreszcie, nasiona z wykształconych owoców można również zasuszyć i przechować przez zimę, a następnie wysiać w domu na tacy – ok. 8 tygodni przed planowanym terminem przesadzenia do donicy lub na zagon. Młode roślinki należy przed definitywnym wyniesieniem na zewnątrz hartować przez kilka dni z rzędu po kilka godzin.

Ochrona niecierpków

Niecierpki uprawiane w celach ozdobnych są roślinami typowo tropikalnymi i wraz z nadejściem pierwszych przymrozków wymierają. Aby temu zapobiec można przenieść je zawczasu do domu. Przy optymalnej temperaturze 16-19 stopni C i umiarkowanym, rozproszonym nasłonecznieniu będą kwitły nawet zimą. Kolejnej wiosny można ze starej rośliny pobrać sadzonki pędowe i po ukorzenieniu zasadzić je w ogrodzie – młode, jednoroczne niecierpki są bowiem bezwzględnie najurodziwsze.

Niecierpki są ponadto dość podatne na choroby grzybiczne – najczęściej atakuje je szara pleśń, która pojawia się zwykle wiosną lub jesienią przy zwiększonej wilgotności powietrza. Drugim poważnym problem jest mączniak prawdziwy – obie choroby należy zwalczać usuwaniem chorych pędów i opryskiem fungicydami. Niestety, sukces nie jest gwarantowany.

Na liściach niecierpków pojawiają się również mszyce lub przędziorki – wskazane jest wówczas użycie specjalistycznych preparatów, bowiem szkodniki mogą wyraźnie osłabić rośliny i ograniczyć kwitnienie.

Donice z niecierpkami na parapecie, fot. shutterstock

Niecierpki w ogrodzie

Najlepiej prezentują się niecierpki posadzone w większych skupiskach – czy to na zagonie, czy w skrzynkach. Obfite listowie jest doskonałym tłem dla delikatnych, ale intensywnie wybarwionych kwiatów, które cieszą oczy przez większą część lata. Można z nich tworzyć skrajne linie zagonów w ogrodowej strefie cienia lub wysadzać się na klombach tarasowych. Pojedyncze donice warto wystawiać na parapety zewnętrzne oraz zdobić nimi zacienione balkony i tarasy.

Szczególnie atrakcyjnie prezentują się niecierpki tego samego gatunku, ale różnych odmian gwarantujących ciekawe wybarwienie. Jako kolorowe mozaiki mogą pokrywać strefy pod drzewami liściastymi, gdzie lubiącym słońce gatunkom powodzi się gorzej. Doskonałym kompanem dla niecierpków są funkie oraz żurawki.

Niecierpki zadowolą nawet najbardziej kapryśnych ogrodników

Oprócz wspomnianych już dwóch gatunków niecierpka nowogwinejskiego oraz balsaminy dużą popularnością wśród właścicieli ogrodów cieszy się także Impatiens walleriana, czyli niecierpek Walleriana, dorastający 30-60 cm wysokości, o silnie rozgałęzionych łodygach oraz szczytowych kwiatach. Poza tym ceniony jest również mieszaniec Impatiens hybrid „Spellbound” o stosunkowo dużych kwiatach i gęstym pokroju krzewinki.

Jeśli chodzi o kolory to niecierpki zadowolą nawet najbardziej kapryśnych ogrodników – obok klasyki bieli, różu i czerwieni, poszczególne odmiany wspomnianych wyżej trzech gatunków uprawnych zachwycają delikatnymi niuansami pomarańczy, fuksji i fioletu, a nawet kwiatami dwubarwnymi!

Bibliografia

1. Encyclopaedia Britannica; “Impatiens”; data dostępu: 2019-07-26
2. David Beaulieu; “Impatiens Plant Profile”; data dostępu: 2019-07-26
3. Heather Rhoades ; “How To Grow Impatiens Plants Impatiens”; data dostępu: 2019-07-26
4. Flower Gardening Made Easy; “Growing impatiens in your garden”; data dostępu: 2019-07-26
5. SFGate; “How to Make Impatiens Bushier”; data dostępu: 2019-07-26

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ