Strona główna Informacje regionalne Młyn Wrony

Młyn Wrony

13 lipca 2022

A A⁺ A⁺⁺

W miejscowości Wrony (gmina Kobiele Wielkie) znajdował się kiedyś młyn wodny. Dziś właściwie trudno znaleźć jakieś pozostałości.

Wrony to mała osada położona pomiędzy lasami. Warto wybrać się w te okolice rowerem, zwłaszcza, że droga dla samochodów nie jest najlepsza. Młyn usytuowany był na rzeczce Orzechówce. Gdy popatrzyłem na jej nurt, to trudno było mi sobie wyobrazić, aby napędzał on swoją siłą urządzenia młynarskie. Zapewne dawniej rzeczka posiadała silniejszy nurt. Już po opublikowaniu tego artykułu Czytelnicy zwrócili uwagę, że niekoniecznie rzeczka musiała być źródłem energii do napędzania młyna. W opracowaniach, z których korzystałem rzeczywiście wspomniane jest, że obok budynku znajdował się staw. W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego z 1890 roku przy okazji opisu Strzałkowa wspomniano, że „zabudowania wiejskie rozłożyły się w pobliżu wielkiego stawu, nad którym znajduje się os. Wrony z młynem wodnym”. Istnienie stawu potwierdzają także dawne mapy. Dziękuję Czytelnikom Jackowi K. i Januszowi M. za zwrócenie na to uwagi, dzięki temu artykuł jest pełniejszy.

Najstarsze wzmianki o tym młynie pochodzą z XVIII wieku. Do chwili obecnej zachował się drewniany budynek, parterowy z nadbudówką, który w części produkcyjnej stał na palach, a w części mieszkalnej na stałym lądzie. Część produkcyjna już nie istnieje, została rozebrana ok. 1970 roku. Część mieszkalna ma się całkiem nieźle. Znalazłem informację mówiącą, że najpierw młyn czerpał napęd z koła wodnego nadsiębiernego. Posiadał jedną parę kamieni francuskich, żubrownik, perlak i jagielnik oraz drewniane urządzenia wodne, takie jak pogródki, jazy, upusty i zastawki. Ostatnio młyn działał w latach 50. XX wieku. W 1969 roku urządzenia wodne i przemiałowe zostały zlikwidowane.

Zdjęcie pochodzi z książki B. Baranowskiego pt. Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce. Tom IV. Zeszyt 2.

Lipiec 2022 r., fot. Paweł Dudek

Ten króki tekst oparłem na dwóch pozycjach książkowych:
B. Baranowski, Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce. Tom IV. Zeszyt 2, Wrocław-Warszawa 1969,
T. Kuźnicki, Z dziejów młynarstwa Radomska i regionu (Katalog), Radomsko 2009.

Zdjęcie wykonane z mostu na Orzechówce w kierunku południowym. Lipiec 2022 r., fot. Paweł Dudek