Gwiazdozbiór bliźniąt przypomina nieco swoim wyglądem dwa ludziki-patyczaki. Jako pierwszy skatalogował gwiazdozbiór Ptolemeusz w II wieku naszej ery, ale Bliźnięta były znane ludzkości już dużo wcześniej.
Według mitu greckiego obecnie najbardziej rozpowszechnionego Bliźnięta to bracia Kastor i Polluks. Określani również jako Dioskurowie, co oznacza „synów Zeusa”, choć według wielu wersji mitu tylko Polluks był rzeczywiście synem Zeusa, a Kastor – króla Sparty Tyndareosa. Jako bliźniacy, prawie wszystko robili razem. Różniły ich umiejętności – Kastor świetnie jeździł konno i walczył mieczem, czego później nauczył Heraklesa. Natomiast Polluks celował w walce wręcz.
Jako znani wojownicy, zostali poproszeni przez Jazona do udziału w jego wyprawie po złote runo, tak zwanej Wyprawie Argonautów (od nazwy statku, którym płynęli, Argo). Wielokrotnie wybawili drużynę z trudnych sytuacji. Na przykład, kiedy Argonauci chcieli odpłynąć z krainy Bebryków, ich król Amykus nie zgodził się i nie chciał ich wypuścić, dopóki jeden z nich nie pokona go w walce na pięści. Polluks przyjął wyzwanie i zwyciężył z łatwością.
Jednym z ostatnich czynów braci było porwanie córek króla Leukipposa, Fojbe i Hilajry. Były one narzeczonymi innej pary braci, Idasa i Linkeusa, którzy, chcąc odzyskać królewny, zaatakowali Dioskurów. W walce, zabity przez Idasa, zginął Kastor, a potem Polluks zabił Linkeusa. Walka została natychmiast zakończona przez Zeusa, który nie chciał patrzeć, jak umiera jego syn. Jednak Polluks rozpaczał po stracie brata, aż w końcu poprosił swojego boskiego ojca, by mógł podzielić się z Kastorem nieśmiertelnością. Zeus zgodził się, umieszczając ich obu na niebie w postaci gwiazdozbioru.
Dioskurowie byli czczeni, najpierw w Sparcie, a potem z całej Grecji, jako patroni żeglarzy. Mieli ratować rozbitków i jeździć na białych rumakach, które dostali od samego Posejdona. Mity łączyły ich też z ogniami świętego Elma – miały być znakiem dla żeglarzy, że nie muszą się niczego obawiać, gdyż Kastor i Polluks czuwają w pobliżu.
Jednak nie wszyscy Grecy widzieli w gwiazdozbiorze Bliźniąt właśnie Kastora i Polluksa. Według, między innymi, Ptolemeusza konstelacja przedstawia Apolla i Heraklesa.
Chronologicznie, mity o Bliźniętach powstały najpierw w Babilonii. Gwiazdozbiór został utożsamiony z parą bogów podziemia, świata umarłych – braćmi o imionach Lugalirra i Meslamtaea. Według mitu siedzieli oni po dwóch stronach bramy prowadzącej do podziemia i cięli na kawałki wszystkich, którzy chcieli przejść, bądź – w innej wersji – wyrywali serce i nerki. Ich figurki, jako strażników przejść, były zakopywane pod drzwiami i bramami.
Gwiazdozbiór Bliźniąt pojawia się również w „Panu Tadeuszu” Mickiewicza. Poeta, oprócz wymienienia greckich imion nadanych gwiazdozbiorowi, wspomina, jakoby gwiazdowi bliźniacy byli czczeni w Polsce. Mieli nosić imiona Lel i Polel – poza tym nie podaje żadnych szczegółów. Nic dziwnego, bo dowodów na istnienie takiego kultu dotychczas nie znaleziono.
Konstelacja zawiera aż 10 gwiazd, które mają własne nazwy, najczęściej oznaczające części ciała. Najjaśniejsze z nich to oczywiście Kastor (α Gem) i Polluks (β Gem). Pierwsza z nich to gwiazda spektroskopowo podwójna, a każda z gwiazd składających się na tę parę również jest podwójna, tworzą zespół czterech gwiazd. Druga – najjaśniejsza wśród wszystkich składających się na całą konstelację – to pomarańczowy olbrzym, wokół którego krąży planeta nazwana Thestias. Inną z ciekawszych gwiazd w Bliźniętach jest Geminga – pierwsza gwiazda neutronowa nieaktywna w zakresie fal radiowych, jaką odkryliśmy.
W obrębie gwiazdozbioru znajduje się wiele obiektów głębokiego nieba. Jednym z nich jest M35, gromada otwarta, która gdyby była widziana w całości z Ziemi, miałaby wielkość Księżyca. Można też tam znaleźć wiele ciekawych mgławic, w tym mgławicę planetarną Eskimos (NGC 2392, Caldwell 39), mgławicę IC 443 (Jellyfish Nebula), która jest pozostałością po supernowej i wreszcie Mgławicę Meduza.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS