Minister funduszy o unijnym budżecie: pierwsze nabory do programów krajowych ruszą na przełomie I i II kw.

Pierwsze nabory do programów krajowych z budżetu UE 2021-2027 ruszą na przełomie I i II kw. br. a do programów regionalnych – w II kw. 2023 r. – powiedział PAP minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda. Dodał, że do regionów trafi 44 proc. z 76 mld euro przeznaczonych dla Polski.

PAP: Z polityki spójności na lata 2021-2027 Polska otrzyma ponad 76 mld euro. Jak obecnie wygląda uruchamianie tych środków?

Grzegorz Puda: Do Polski wpłynęły już zaliczki na realizację wszystkich programów krajowych i regionalnych na łączną kwotę ok. 1,09 mld euro (ok. 5,1 mld zł). Przypomnę, że cała pula funduszy została rozdzielona na programy krajowe oraz 16 programów regionalnych. Warto podkreślić, że w nowej perspektywie budżetowej regiony będą zarządzały pulą środków, która stanowi 44 proc. całej alokacji przeznaczonej dla Polski. To najwyższy poziom decentralizacji środków od naszej akcesji do Unii Europejskiej, czyli od 2004 r. Środki te wesprą między innymi przedsiębiorczość, rynek pracy, badania, zadbają o dobry klimat i środowisko, poprawią dostępność transportową. Będzie to dodatkowym impulsem rozwoju społeczno-gospodarczego regionów.

Kiedy zaczną się nabory do pierwszych konkursów?

Zakładamy, że pierwsze nabory do programów krajowych ruszą na przełomie pierwszego i drugiego kwartału, a do programów regionalnych w drugim kwartale 2023 r. Już w lutym br. w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) będzie można aplikować po środki na działalność innowacyjną. Pierwsze konkursy będą dotyczyć uruchomienia środków dla przedsiębiorców w ramach konkursów na projekty modułowe – ścieżka SMART. Oznacza to, że już na samym początku udostępnimy środki na realizację prac badawczo – rozwojowych oraz na wdrożenie wyników takich prac. Będzie też możliwość dofinansowania cyfryzacji lub ekologicznej transformacji w firmach.

Równie wcześnie planujemy uruchomić kredyt technologiczny, a także wsparcie dla wiodących w skali światowej zespołów i organizacji badawczych, by podnosić konkurencyjności badań naukowych. Zostały już zawarte porozumienia pomiędzy naszym ministerstwem a instytucjami, które będą odpowiadały za organizację konkursów. W najbliższym czasie zostaną zatwierdzone przez Komitet Monitorujący FENG kryteria wyboru projektów i ogłoszone pierwsze konkursy.

A jeśli chodzi o uruchomienie konkursów w największym programie Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS), w którym jest aż 29,3 mld euro?

W programie FEnIKS najszybciej planujemy przeprowadzić nabory wniosków w obszarze kultury. Obecnie pracujemy nad przygotowaniem i przesłaniem pod obrady Komitetu Monitorującemu pierwszej partii kryteriów wyboru projektów, których przyjęcie umożliwi ogłaszanie naborów w ramach programu. Spodziewamy się, że z programu najszybciej wsparcie otrzymają tzw. projekty fazowane w obszarze transportu (miejskiego, drogowego i kolejowego).

Co to są projekty fazowane?

W skrócie, proces fazowania projektu oznacza, że rozpoczęcie inwestycji i jej początkowe finansowanie miało miejsce ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ 2014-2020), natomiast zakończenie realizacji oraz dalsze i końcowe finansowanie będzie miało miejsce w ramach programu FENIKS 2021-2027. A zatem fazowanie umożliwi płynną i niezakłóconą realizację projektu w ramach dwóch perspektyw finansowych. Na ten moment do fazowania planowanych jest 6 projektów kolejowych, 7 projektów drogowych i 3 projekty miejskie.

W ubiegłym tygodniu MFiPR podpisało umowy z instytucjami, które będą wdrażać kolejny duży program, czyli Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego(FERS). Czy wiadomo, jakie nabory zostaną uruchomione w pierwszej kolejności?

W ramach FERS jako pierwsze uruchomimy nabory dla gmin na finansowanie nowych miejsc opieki żłobkowej w ramach dofinansowywanego przez nas Programu Maluch +. Przypomnę, że naszym celem jest powstanie i dofinansowanie ponad 100 tys. nowych miejsc opieki w postaci żłobka, klubu dziecięcego, czy opiekuna dziennego. Naszym priorytetem jest też uruchomienie preferencyjnych pożyczek dla zakładających swoją działalność gospodarczą. Chcemy, żeby pożyczki były uruchomione w pierwszym półroczu tego roku. Zaraz potem chcemy uruchomić pożyczki na kształcenie dla osób dorosłych.

Jednym z priorytetów polityki spójności jest cyfryzacja. Kiedy ruszą nabory na przedsięwzięcia związane rozwojem cyfrowym?

Jeśli chodzi o program Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) w pierwszej kolejności uruchomimy nabór projektów, których efektem będzie zwiększenie dostępu do ultra-szybkiego internetu szerokopasmowego (co najmniej 100 Mb/s) dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw oraz (co najmniej 1 Gb/s) w miejscach istotnych dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Ogłoszenie pierwszego naboru wniosków o dofinansowanie planujemy w I połowie 2023 r.

Z kolei pierwsze nabory w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej przeznaczymy dla start-upów. O dotację będą mogły starać się start-upy, które ukończyły inkubację w Platformach startowych jeszcze w ramach Programu Polska Wschodnia 2014-2020. Pozyskane wsparcie firmy przeznaczą na rozwinięcie działalności gospodarczej i sfinansowanie wydatków niezbędnych do wejścia na rynek i pierwszą sprzedaż.

Kiedy pieniądze trafią do beneficjentów?

Zważywszy, że pierwsze konkursy będą uruchamiane w pierwszym kwartale i że pierwsze umowy, w ramach złożonych prawidłowo wniosków zostaną podpisane, środki będą mogły trafić do przedsiębiorców w II połowie 2023 r.

Na co pójdą zaliczki, które KE przekazała już Polsce na poczet realizacji programów? I czy można już z całą mocą powiedzieć, że Polska dostała pieniądze z budżetu UE na 2021-2027?

Zaliczki wypłacane są corocznie i w oparciu o obowiązujące przepisy unijne są przeznaczone na realizację konkretnych programów. Pierwsza zaliczka jest wypłacana w tym samym roku, w którym został przyjęty program. W przypadku programów, które zostały zaakceptowane przez Komisję Europejską w 2022 r., wypłacana jest zaliczka w wysokości 1 proc. wartości programu odpowiednio za 2021 i 2022 r.

Jakie są różnice między obecną a poprzednią perspektywą?

Nowością jest to, że środki z polityki spójności w nowej perspektywie finansowej UE obejmą również Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji dla 5 województw. To 3,8 mld euro i dodatkowy zastrzyk środków dla regionów. Warto też zaznaczyć, że naszym sukcesem negocjacyjnym jest objęcie przez FST dwóch dodatkowych regionów czyli małopolskiego i łódzkiego. Wcześniej KE proponowała wsparcie jedynie trzech regionów: śląskiego, dolnośląskiego i wielkopolskiego. Przypomnę, że Fundusz ma łagodzić negatywne skutki transformacji energetycznej w regionach, których gospodarka opiera się na przemyśle wydobywczym, szczególnie paliw kopalnych. Właściwe wykorzystanie tej puli pieniędzy jest więc dodatkowym wyzwaniem dla regionów górniczych, z którym nie mierzyły się w poprzednich perspektywach. (PAP)

autor: Ewa Wesołowska

ewes/ skr/

Zgłoś naruszenie/Błąd