Kwas migdałowy – właściwości, działanie i zastosowanie kwasu migdałowego

Kwas migdałowy jest jednym z mniej znanych członków rodziny kwasów alfa-hydroksylowych, zwanych w skrócie kwasami AHA. Znacznie łagodniejszy od swych kuzynów, cieszy zainteresowaniem jako racjonalny kompromis między skutecznością działania a dokuczliwością skutków ubocznych. Kwas migdałowy jako kosmetyk i lek dermatologiczny polecany jest zaskakująco szerokiej grupie społecznej!

1. Skąd się bierze kwas migdałowy?
2. Kwas migdałowy jako lek
3. Kosmetyczne zastosowania kwasu migdałowego
4. Jak stosuje się kwas migdałowy?
5. Czy kwas migdałowy jest bezpieczny?

Kwasy AHA zrewolucjonizowały współczesną kosmetologię, umożliwiając przede wszystkim nowy sposób złuszczania naskórka: enzymatyczny peeling. Mowa o sytuacji, w której zewnętrzne warstwy skóry są usuwane nie za pomocą fizycznego tarcia, ale procesów ściśle chemicznych. Potencjał zastosowań tej teoretycznie prostej metody jest imponująco szeroki!

Skąd się bierze kwas migdałowy?

Kwas migdałowy został odkryty w 1831 r. przez niemieckiego farmakologa Ferdinanda Ludwiga Wincklera. Dociekliwy naukowiec prowadził badania nad amigdaliną, cyjanogennym glikozydem zawartym w gorzkich migdałach i odpowiedzialnym za ich toksyczny wpływ na organizm ludzki. Podgrzewana amigdalina poddana działaniu kwasu hydrochlorowego dała właśnie związek o strukturze chemicznej C6H5CH(OH)CO2H, przyjmujący w czystej postaci formę białych kryształów, bardzo łatwo rozpuszczalnych w wodzie.

Współcześnie kwas migdałowy pozyskuje się najczęściej poprzez kwasową hydrolizę mandelonitrylu, związku obecnego w pestkach niektórych roślin. Alternatywny i znacznie ciekawszy technologicznie sposób obejmuje poddanie glukozy działaniu genetycznie modyfikowanych szczepów drożdży!

Kwas migdałowy jako lek

Choć renoma kwasu migdałowego dotyczy przede wszystkim dermatologii i kosmetologii, posiada on również zastosowanie w klasycznych terapiach medycznych. We współczesnej farmakologii jest wręcz prekursorem wielu istotnych leków, takich jak stosowana w okulistyce homatropina czy cyclandelate, preparat rozszerzający naczynia krwionośne i stosowany przy zaburzeniach krążenia, chromaniu przestankowym czy chorobie Raynaud.

Kwas migdałowy jest również związkiem o silnym działaniu przeciwbakteryjnym i stosowany bywa jako doustny antybiotyk, zwłaszcza przy infekcjach układu moczowego wywołanych bakteriami Gram-ujemnymi oraz kilkoma szczepami bakterii Gram-dodatnich. Z badań laboratoryjnych wynika również, że posiada zdolność do neutralizacji gronkowca złocistego (S. aureus) – szczególnie zjadliwej bakterii powodującej m.in. poważne infekcje skórne.

Kwas migdałowy po raz pierwszy wyizolowano z gorzkich migdałów. Źródło: shutterstock

Kosmetyczne zastosowania kwasu migdałowego

Kwas migdałowy, podobnie jak inne kwasy AHA, znajduje zastosowanie jednak przede wszystkim jako środek aplikowany zewnętrznie na skórę. W tej postaci w małych stężeniach obecny jest w wielu kosmetykach, zaś w wyższych stężeniach występuje jedynie w preparatach przeznaczonych dla profesjonalistów: lekarzy dermatologów oraz kosmetologów.

Podstawowe działanie kwasu migdałowego w kontekście skóry obejmuje dwa zjawiska:

• niszczenie wiązań między uszkodzonymi komórkami naskórka i poluzowywanie ich na tyle, aby łatwo złuszczyły się i odpadły;
• powierzchniowe usuwanie przebarwionych nadmiarem pigmentu komórek naskórka.

W efekcie, zastosowany na skórę twarzy czy dekoltu, kwas migdałowy w odpowiednim stężeniu odsłania niższe, zdrowsze warstwy naskórka, rozwiązując takie problemy jak suchość, chropowatość, niedoskonałości, drobne zmarszczki czy przebarwienia. Wskazania do stosowania obejmują więc umiarkowane postacie trądziku, pierwsze oznaki starzenia się skóry w postaci utraty jędrności, bruzd i zmarszczek, a także plamy i blizny pozostałe np. po nadmiernej ekspozycji na słońce. Kwas migdałowy optycznie wygładza i rozjaśnia skórę, wywierając jednocześnie korzystny wpływ na struktury kolagenowe, które utrzymują elastyczność i grubość tkanki. W kontekście trądziku natomiast pozwala on znacząco zredukować wydzielanie sebum, przez co ogranicza powstawanie nowych zmian zapalnych, zwłaszcza w postaci bolesnych cyst, odblokowuje zapchane pory i zmniejsza ogólne nasilenie stanu zapalnego.

W świetle przeprowadzonych dotychczas badań:

• kwas migdałowy w ciągu 4 tygodni stosowania nawet o 50% redukuje melasmę (hiperpigmentację skóry wywołaną słońcem, hormonami lub skłonnościami genetycznymi);
• łączona terapia kwasem migdałowym 10% i kwasem salicylowym 20% dała po 12 tygodniach prawie 75% redukcję silnych zmian trądzikowych łącznie z potrądzikowymi przebarwieniami skóry;
• u dojrzałych kobiet w wieku 49-71 lat aplikacja kwasu migdałowego 45% w odstępach co 2 tygodnie dała pozwoliła zwiększyć produkcję sebum na policzkach, zmniejszając wyraźnie poziom przesuszenia skóry!

W porównaniu z innymi kwasami AHA, cząsteczki kwasu migdałowego mają bardzo duży rozmiar i w efekcie bardzo powoli penetrują poszczególne warstwy naskórka. Efekt terapeutyczny jest więc powolniejszy, ale przez to i łagodniejszy. Kwas migdałowy może być więc stosowany u osób młodszych i starszych, a w szczególności u pacjentów z wrażliwą cerą, którzy źle znoszą silniejsze kwasy takie jak kwas salicylowy czy glikolowy.

Diagram przedstawiający potencjalne zastosowanie kwasu migdałowego; opracowanie własne

Jak stosuje się kwas migdałowy?

W gabinetach kosmetycznych i dermatologicznych najczęściej wykorzystuje się kwas migdałowy o stężeniu 25-40%. Jest ono na tyle silne, że przynosi zamierzone rezultaty, ale jednocześnie odpowiednio łagodne dla wrażliwej skóry.

Peelingi z kwasu migdałowego mają postać wodnych roztworów o dość rzadkiej konsystencji i transparentnej barwie. W ich składzie oprócz kwasu znajdują się często gliceryna oraz różnego typu glikole. Preparat nakładany jest gazikiem na umytą twarz i pozostawiany na 3-10 minut, a następnie zmywany ciepłą wodą. Zabiegi powtarzane są zazwyczaj co tydzień przez okres kilku tygodni, a w między czasie skóra jest silnie nawilżana.

W warunkach domowych można stosować peelingi z kwasem migdałowym o stężeniu 5-10%, które nakładane są wieczorem na twarz – codziennie lub 3 razy w tygodniu. Po wchłonięciu się preparatu warto dodatkowo zastosować krem nawilżający, aby zminimalizować potencjalne skutki uboczne. Dermatolodzy polecają, aby stosować kwas migdałowy w połączeniu z ampułkami witaminy C oraz peptydami, ale nigdy na własną rękę nie łączyć go z innymi kwasami AHA! Kwas migdałowy w słabszych stężeniach obecny jest również w kremach, tonikach i maseczkach.

Kwas migdałowy wykorzystuje się do produkcji leków m.in. na chorobę Raynaud objawiającą się blednięciem palców w zimnie. Źródło: shutterstock

Czy kwas migdałowy jest bezpieczny?

Kwas migdałowy jest bez wątpienia najbezpieczniejszym ze wszystkich kwasów AHA i wywołuje najmniej kontrowersji w zakresie skutków ubocznych. Nie oznacza to oczywiście, że może być stosowany w sposób dowolny i nieograniczony. Przede wszystkim przed pierwszym zastosowaniem powinno się zawsze prowadzić test wrażliwości polegający na umieszczeniu jednej kropli preparatu na wrażliwej skórze przegubu. Wszelkie gwałtowne reakcje przebiegające z silnym zaczerwienieniem i świądem są wyraźnym przeciwwskazaniem do dalszego stosowania.

Poza tym kwasu migdałowego nie powinno się aplikować na skórę, która jest aktualnie poraniona lub silnie podrażniona – warto poczekać aż problemy ustąpią, a uszkodzenia naskórka się wygoją. Szczególną wagę przywiązuje się również do ekspozycji słonecznej, które ogólnie nie jest wskazana w czasie terapii kwasami AHA. Kwas migdałowy może bowiem uwrażliwiać na promienie UV, powodując silne poparzenia. Z tego względu w ciągu terapii i kilka tygodni po niej konieczne jest regularne stosowanie kosmetyków z silnym filtrem SPF.

Warto wiedzieć, że kwas migdałowy w zastosowaniu zewnętrznym może jednak powodować skutki uboczne w postaci zaczerwienienia, łuszczenia, opuchlizny i świądu skóry. Ich nasilenie zależy od indywidualnej wrażliwości i nie musi być powodem do przerwania terapii – czasem wystarczy jedynie redukcja częstotliwości dawek. W użytku domowym preparat należy trzymać z dala od zasięgu dzieci, gdyż po dostaniu się do oczu lub przypadkowym połknięciu może mieć silnie toksyczny efekt.

Uwaga! U osób ze skłonnościami do opryszczki terapia kwasem migdałowym może wywołać atak wirusa.

Ogólnie rzecz biorąc, kwas migdałowy jest jednak optymalną propozycją dla osób, które borykają się z niedoskonałościami skóry wywołanymi hormonami lub upływem czasu, ale obawiają się skorzystać z silniejszych kwasów AHA. Ponoć już po dwóch tygodniach stosowania można zauważyć wyraźną poprawę stanu skóry, a po 4-8 tygodniach znikną nawet uporczywe przebarwienia!

Bibliografia

1. PubChem; “Mandelic acid”; data dostępu: 2020-09-10
2. Valencia Higuera; “Benefits and Uses of Mandelic Acid”; data dostępu: 2020-09-10
3. Angela Palmer; “Mandelic Acid Skincare Treatments”; data dostępu: 2020-09-10
4. Renata Monika Dębowska i in.; “Evaluation of the efficacy and tolerability of mandelic acid-containing cosmetic formulations for acne skin care”; data dostępu: 2020-09-10
5. Rashmi Sarkar i in.; “Comparative Study of 35% Glycolic Acid, 20% Salicylic–10% Mandelic Acid, and Phytic Acid Combination Peels in the Treatment of Active Acne and Postacne Pigmentation”; data dostępu: 2020-09-10
6. Aneta Wójcik i in.; “Influence of azelaic and mandelic acid peels on sebum secretion in ageing women”; data dostępu: 2020-09-10

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ