Koordynacja procesu leczenia to przyszłość, do której powinniśmy dążyć

– Dzięki koordynacji w opiece zdrowotnej świadczeniobiorca otrzymuje szybszą diagnozę, co z kolei w sposób oczywisty przekłada się na możliwość szybszego wdrożenia skutecznej terapii. Co więcej, pełna informacja przekazywana pacjentowi w opiece koordynowanej, na każdym z jej etapów, zwiększa jego zaangażowanie w proces leczenia poprzez chociażby dokładniejsze stosowanie się do zaleceń specjalistów, co rzutuje na lepsze wyniki leczenia – podkreśla dr n. o zdr. Karolina Sobczyk ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

– Potrzebę koordynacji procesu leczenia można pokazać na przykładzie leczenia otyłości. Nie wystarczy, że pacjent uda się po pomoc tylko do lekarza pierwszego kontaktu, który przepisze lek na otyłość, czy dietetyka, który ułoży mu jakąś dietę albo tylko do fizjoterapeuty, który poleci mu plan treningowy. Tutaj musi być bardzo często udzielana pomoc z wielu stron, również z uwzględnieniem kontekstu psychologicznego, psychiatrycznego. U tych pacjentów występują nierzadko zaburzenia odżywiania, złe relacje z jedzeniem i wtedy niezbędna jest pomoc psychoterapeuty i psychiatry. Jeżeli pacjent trafi tylko do jednej z tych osób, to nigdy proces leczenia nie będzie przebiegał prawidłowo. Jeżeli jednak pacjent trafi do zespołu terapeutycznego, gdzie to wszystko będzie skoordynowane, będzie miał wyznaczoną ścieżkę działania, to będzie ogromna szansa na sukces – tłumaczy dr hab. n. med. Karolina Kędzierska – Kapuza ze szpitala MSWiA w Warszawie.

– Obniżenie kosztów w systemie zdrowotnym możliwe jest w tym przypadku dzięki zmniejszeniu liczby niepotrzebnych świadczeń diagnostycznych i planów terapeutycznych. Dzięki koordynacji opieki pacjent diagnozowany jest szybciej, zwykle na wcześniejszym etapie procesu chorobowego, otrzymuje tym samym szybciej odpowiednią pomoc – wskazuje dr Karolina Sobczyk.

– Można powiedzieć, że osoba koordynatora medycznego to taki przewodnik po świecie ochrony zdrowia – mówi dr n. o zdrowiu Mateusz Grajek. Koordynator najlepiej wie jak przeprowadzić pacjenta po wszystkich procedurach tak, aby nie musiał on czekać w niepotrzebnych kolejkach, oczekiwać na dodatkowe badania czy umawiać się na kolejne wizyty – dodaje.

– Niebawem minie 8 lat od pojawienia się koordynatorów medycznych w opiece onkologicznej, a do dzisiaj stanowisko to zajmują różne osoby, o różnym wykształceniu i umiejętnościach. Są to zarówno pielęgniarki, lekarze, jak i sekretarki medyczne oraz inne osoby pracujące na stanowiskach administracyjnych. Wdrażanie opieki koordynowanej do kolejnych, poza onkologią, obszarów ochrony zdrowia, co obserwujemy w ostatnich latach, wymusza uporządkowanie kompetencji takich osób – podkreśla dr n. o zdrowiu Mateusz Grajek.

– Ważne jest aby koordynator był biegły w kwestiach medycznych takich jak anatomia, fizjologia, patofizjologia i diagnostyka medyczna. Większość personelu medycznego, która dodatkowo pełni funkcję koordynatorów, takie kompetencje posiada. Mimo to zauważa się poważne braki w tzw. kompetencjach miękkich. Jako przykład można wymienić tutaj umiejętności komunikacyjne, empatyczne reagowanie, umiejętności pracy w grupie, zarządzanie czasem czy aktywne słuchanie – wskazuje dr. n. o zdrowiu Mateusz Grajek.

– Utworzenie kierunku Koordynator Medyczny na Wydziale Nauk o Zdrowiu w Bytomiu na Śląskim Uniwersytecie Medycznym jest odpowiedzią na potrzeby tej grupy specjalistów – tłumaczy dr n. o zdrowiu Karolina Sobczyk. Nie należy także zapominać, że wyposażenie tej grupy zawodowej w odpowiednie umiejętności i kompetencje przełoży się niewątpliwie na wzrost bezpieczeństwa samych pacjentów – dodaje.

– Nie wyobrażam sobie, żeby koordynatorem medycznym była bardzo młoda osoba, po licencjacie, która nie zna realiów pracy w systemie opieki zdrowotnej. Jest on naprawdę bardzo skomplikowany i często my sami, lekarze i inne zawody medyczne, gubimy się w nim, dlatego że jest tak dużo niejasności oraz różnic pomiędzy poszczególnymi jednostkami – podkreśla dr hab. n. med. Karolina Kędzierska – Kapuza. Takie studia musiałyby odbywać się w ramach studiów podyplomowych dla np. pielęgniarek, ratowników, psychologów, którzy przepracowali już jakiś czas w ochronie zdrowia i znają realia systemu – dodaje.

– W neurochirurgii, w ortopedii, w onkologii często opisy pewnych badań obrazowych są weryfikowane przez innych lekarzy. Powinna więc nastąpić taka zmiana, żeby wszystkie wyniki, tak samo jak proces leczenia, były zapisane w  postaci cyfrowej. Pozwoliłoby to nie dublować tej samej procedury, która wiadomo, że jest i kosztochłonna i czasochłonna, ponieważ trzeba pacjenta znowu umówić na badanie, a on musi czekać na termin. W tym czasie choroba na przykład nowotworowa może się rozprzestrzenić i pogorszyć rokowania pacjenta – dodaje dr Karolina Kędzierska – Kapuza.

– W transplantologii istnieje system Krajowej Listy Oczekujących, gdzie trzeba wpisywać aktualne wyniki badań pacjentów, które są często wykonywane w różnych jednostkach. Wymaga to bardzo dużego nakładu pracy, bo fizycznie ktoś musi wpisać te dane z kartki papieru do systemu. Gdyby była możliwość zaciągania ich bezpośrednio do bazy KLO, usprawniłoby to proces kwalifikacji do przeszczepienia narządów, a także ułatwiłoby pracę całemu zespołowi transplantacyjnemu, bo nie byłoby kwestii obciążenia jednego lekarza, np. stacji dializ, przepisywaniem wyników lub konsultacji lekarskich, które istnieją tylko w wersji papierowej – mówi dr Karolina Kędzierska – Kapuza.

– W przeciwnym wypadku obserwujemy fragmentaryzację cyklu terapeutycznego, ponieważ świadczeniodawcy są skłonni bardziej skupiać się na procedurach zakontraktowanych i lepiej wycenianych, a nie są skłonni do ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z innymi procedurami, pomimo ich potencjalnej korzyści dla samego pacjenta – dodaje.

– Byłoby niewątpliwie z korzyścią dla pacjenta aby rozszerzyć udział koordynatora medycznego także o wcześniejsze etapy diagnostyki (badania przesiewowe) oraz o szeroko rozumiany proces rehabilitacji (fizycznej, psychologicznej, społecznej). Myślę, że równie istotną rolę osoby te mogłyby odgrywać w organizacji badań kontrolnych po zakończeniu leczenia, jeśli takie postępowanie jest zalecane – dodaje dr Karolina Sobczyk.