Cukinię uprawiali już przed 7 tysiącami lat rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej. Warzywo prawdopodobnie poszłoby w zapomnienie, gdyby nie Krzysztof Kolumb, który podczas swoich wiekopomnych podróży przywiózł nasionka do Europy. Cukinia od razu zyskała szerokie grono miłośników we Włoszech, zwłaszcza w okolicach Mediolanu, gdzie w XIX wieku zaczęto ją hodować masowo i włączać do lokalnych przepisów.
- Uprawa cukinii
- Cukinia – witaminy i wartości odżywcze
- Cukinia pomaga schudnąć
- Cukinia – zdrowe serce, młoda skóra
- Cukinia w międzynarodowej kuchni
Łacińska nazwa cukinii brzmi Cucurbita pepo i jasno wskazuje na powinowactwo z dynią (Cucurbita). Tak naprawdę obie rośliny należą do szerokiej i cenionej w rolnictwie rodziny dyniowatych, w której znajdziemy także ogórki, arbuzy i melony. Co ciekawe, kabeczak tak naprawdę jest cukinią, ale uprawianą w Polsce i przyjmującą nieco inną formę fizyczną.
Cukinia jest rośliną jednoroczną produkującą długie położone łodygi, które mają tendencję do pięcia się po okolicznych przeszkodach. Od głównego pędu odrastają krótsze, 10-centymetrowe łodyżki, na końcach których rozwijają się żółte kwiaty. Kwiaty te są również cenionym przysmakiem kulinarnym, choć większość hodowców wyczekuje, aż z ich zalążni rozwinie się owoc, czyli podłużna, zielona lub żółta cukinia. Z botanicznego punktu widzenia cukinia jest bowiem owocem!
Uprawa cukinii
Cukinia preferuje ciepłe klimaty śródziemnomorskie, ale dobrze radzi sobie także w polskich warunkach. Wymaga jednak bardzo żyznej gleby, stąd wielu ogrodników sadzi ją bezpośrednio na kompoście. Nasiona wysiewa się jednak dopiero w drugiej połowie maja, gdy ryzyko przymrozków maleje do minimum. Wystawiona na słońce i regularnie podlewana roślina szybko się rozrasta, a dzięki wąsom czepnym obecnym na liściom, chwyta się barier dokoła i pnie chętnie w górę. Jedynym problemem jest zapylenie – na cukinii znajdują się kwiaty obu płci, które potrzebują pomocy pszczół. Przy powszechnym niedostatku miododajnych owadów rozwój owoców może być utrudniony.
Cukinia może dorosnąć nawet do 100 cm długości, ale zbiera się ją najczęściej przed osiągnięciem 25 cm. Im starszy owoc, tym bowiem mniej jędrny i smaczny, a czasem wręcz gorzkawy. Mini cukinie, o długości do 10 cm, są najsmaczniejsze, ale też i najdroższe ze względu na konieczność szybkiego likwidowania uprawy.
Poszczególne odmiany różnią się przede wszystkim kolorem i kształtem – smak pozostaje ten sam. Na polskim rynku najczęściej mamy do czynienia z ciemnozieloną odmianą „Nefretiti”, ale do celów ozdobnych szczególnie poleca się także żółtą „Atenę Polkę” oraz „Goldenę”, a także kremową odmianę „Opal” czy pasiatą „Tapir”.
Cukinia – witaminy i wartości odżywcze
Podobnie jak pokrewny ogórek czy arbuz, cukinia w dużej mierze składa się z wody – stąd jej niska wartość kaloryczna: zaledwie 16 kcal na 100 g produktu. Poza niewielką ilością białka w cukinii znajduje się pokaźna ilość węglowodanów, błonnika spożywczego – aż 4 g na 100 g. Tłuszczu jest zaledwie 1,5% w całościowej masie, ale są to głównie zdrowe kwasy nienasycone omega 3!
Jeśli chodzi o witaminy, cukinia jest przede wszystkim pierwszorzędnym źródłem witaminy C (28% zalecanego dziennego spożycia w 100 g produktu), choć stopień, w jaki organizm z tego skorzysta zależy oczywiście od sposobu przygotowania – wysokie temperatury niszczą bowiem cenny antyutleniacz. Poza tym w miąższu i skórce cukinii znajdują się znaczące ilości witaminy B6 (11% zalecanego dziennego spożycia w 100 g), witaminy B2 (8%) i kwasu foliowego (7%). W mniejszych ilościach znajdziemy tu również witaminę A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9)), witamina C, E i K.
Pod względem mineralnym cukinia nie należy do szczególnie cennych warzyw, ale mimo to dostarcza znaczących ilości potasu (7% zalecanego dziennego spożycia w 100 g) oraz manganu (9%). Niebagatelne są również umiarkowane zasoby innych minerałów – cynk, fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, sód, wapń i żelazo.
Cukinia pomaga schudnąć
Cukinia należy do najpopularniejszych pokarmów w dietach odchudzających. To zasługa nie tylko wyjątkowo niskiej kaloryczności i równie niskiego poziomu tuczącej skrobi, ale przede wszystkim znaczących ilości błonnika. Błonnik pozwala szybciej się nasycić, a przy tym wspomaga proces trawienia, usprawniając przemianę materii.
Ale na tym nie kończą się korzyści z regularnego konsumowania cukinii. Zdaniem naukowców cukinia należy do pokarmów o silnym działaniu przeciwzapalnym i jako taki redukuje dolegliwości ze strony układu trawiennego, zwłaszcza biegunkę, zaparcia, wzdęcia i całościowo objawy związane z zespołem drażliwego jelita.
Cukinia – zdrowe serce, młoda skóra
Jako wyjątkowo dobre źródło witaminy C, cukinia jest jednocześnie kopalnią innych związków fitochemicznych o działaniu przeciwutleniającym, m.in. witaminy A, dysmutazy ponadtlenkowej oraz glutationu. W rezultacie ma wysoce pozytywny wpływ na stan skóry w kontekście starzenia się i szkodliwego wpływu środowiska.
W tradycyjnej medycynie pestki cukinii wykorzystywane były również do wspomagania osłabionej odporności i zalecenie to w świetle dzisiejszej nauki ma bardzo dużo sensu – system immunologiczny w dużej mierze zależy bowiem od poziomu wolnych rodników.
Poza tym cukinia ma korzystne działanie na:
- układ krążenia – obniżając ciśnienie krwi i wzmacniając naczynia krwionośne dzięki wysokiemu poziomowi elektrolitów;
- serce – obniżając poziom cholesterolu we krwi i redukując stany zapalne naczyń;
- wątrobę – ułatwiając jej detoksyfikację;
- stan cukru we krwi – zapobiegając procesowi utarty wrażliwości na insulinę dzięki obecności polisacharydów;
- oczy – dzięki zestawowi witamin i minerałów, które przeciwdziałają degeneracji siatkówki;
- płodność – kwas foliowy oraz witaminy z grupy B regulują cykl miesiączkowy i wspomagają rozwój tkanek;
- tarczycę – polifenole obecne w cukinii regulują wydzielanie hormonów tarczycy.
Cukinia w międzynarodowej kuchni
Cukinia na dobre już wpisała się do kanonu europejskiej i światowej kuchni, stając się elementem obowiązkowym klasycznych dań. W Francji wykorzystuje się ją do jednogarnkowego dania ratatouille, które łączy w sobie smak duszonych warzyw z południa. We Włoszech legendą owiane są Fiore di Zucca, czyli kwiaty cukinii smażone w delikatnym cieście. W Bułgarii natomiast je się smażoną cukinię z jogurtowym dipem, a w Turcji rodzaj omletu zwanego mücver. Cukinie znajdziemy także w smażonych daniach kuchni tajskiej i wietnamskiej, a także w meksykańskich mieszankach chili.
Zupa z cukinii
Składniki:
Przygotowanie:
W dużym garnku podsmażamy na maśle posiekaną cebulę, aż do zeszklenia. Dodajemy zioła oraz pokrojone w kostkę ziemniaki, smażymy kilka minut. Dodajemy startą cukinię i chwilę mieszamy na ogniu. Całość zalewamy bulionem i gotujemy na małym ogniu 20 minut. Gdy warzywa są miękkie, miksujemy całość w blenderze. Dolewamy mleko i doprowadzamy do wrzenia, ale nie gotujemy. Doprawiamy do smaku solą, pieprzem i sosem sojowym, a na koniec dosypujemy koperek.
Placki z cukinii
Składniki:
Przygotowanie:
Startą cukinię posypujemy solą i odstawiamy w durszlaku na ½ godziny nad zlewem. Po tym czasie dokładnie odciskamy z wody. W misce łączymy cukinię, mąkę, jajko, parmezan i czosnek, odprawiamy pieprzem i solą. Na patelni rozgrzewamy olej i wykładamy łyżką ciasto, tworząc małe placuszki. Smażymy 2-3 minuty z każdej strony. Podajemy natychmiast z dipem jogurtowym lub śmietaną.
Pomysłów na wykorzystanie cukinii jest jednak nieskończenie wiele i to bez sięgania do zagranicznego repertuaru wymagającego egzotycznych przypraw czy składników. Cienkimi plastrami cukinii można zastąpić makaron w lazanii, aby otrzymać dietetyczny obiad, zaś wydrążone połówki świetnie nadają się do faszerowania mięsem czy ryżem. Z cukinii przyrządza się również sosy do makaronu, sałatki oraz jednogarnkowe dania warzywne. Delikatny smak jest z jednej strony uniwersalny, z drugiej schlebia gustom nawet małych smakoszy!
Bibliografia
- Peggy Trowbridge Filippone; “The History of Zucchini as Food”; data dostępu: 2019-06-06
- Vegetable Facts; “Zucchini History – Origins of Zucchini”; data dostępu: 2019-06-06
- Kurt Nolte; “Zucchini”; data dostępu: 2019-06-06
- Damián Martínez-Valdivieso i in.; “Role of Zucchini and Its Distinctive Components in the Modulation of Degenerative Processes: Genotoxicity, Anti-Genotoxicity, Cytotoxicity and Apoptotic Effects”; data dostępu: 2019-06-06
- Janissa Delzo; “All About Zucchini: History, Health Benefits, Cooking Tips, And More”; data dostępu: 2019-06-06
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS