Córka matematyka, który złamał szyfr Enigmy: Wiedział, czego dokonał

Specjalna wystawa upamiętni 90. rocznicę złamania szyfru Enigmy przez polskich kryptologów. Na przełomie 1932 i 1933 roku Marian Rejewski, jeden z polskich matematyków, po raz pierwszy odczytał niemiecką depeszę zaszyfrowaną za pomocą Enigmy. Razem z nim pracowali Henryk Zygalski i Jerzy Różycki. Tej historii uczy wystawa, która od teraz może trafić do każdej szkoły w Polsce – mówi Marta Szczesiak-Ślusarek z poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

To, że ci matematycy złamali szyfr nie było przypadkiem, ponieważ w Poznaniu stworzono kurs kryptologów. Miał on znaleźć tych matematyków, którzy poradzą sobie ze złamaniem szyfry Enigmy. Z tej wystawy uczniowie dowiedzą się jeszcze innych rzeczy, nie tylko samej historii Enigmy. Przedstawiamy tam też to, jaki wpływ mieli polscy kryptologowie na późniejsze wynalazki – dodaje Szczesiak-Ślusarek.

O dokonaniach Mariana Rejewskiego w dniu otwarcia wystawy opowiedziała również Janina Sylwestrzak – córka Mariana Rejewskiego. Ojciec tak naprawdę nie powiedział mi o tym wszystkim. Dopiero jak miałam około trzydziestu lat dał mi maszynopis, gdzie było napisane, że pracował w Biurze Szyfrów. Zawsze mówiłam, że był pracownikiem naukowym, intelektualnym w wojsku, ale do tamtego czasu nie wiedziałam, że złamał Enigmę – mówi w rozmowie z RMF FM.

Janina Sylwestrzak dodaje, że jej ojciec, Marian Rejewski, miał świadomość, że przyczynił się do szybszego zakończenia wojny. On o tym wiedział, ale nie był tak wtedy traktowany. Miał świadomość, że jako pierwszy miał największy, matematyczny wkład w złamanie szyfru – dodaje córka Mariana Rejewskiego.

Ukazała się książka generała Bertranda na Zachodzie, we Francji (w 1973 roku – red.), o Enigmie. I tam gen. Bertrand pisze, że właściwie, wszystko należy zawdzięczać Polakom. I wtedy ukazał się artykuł w warszawskich gazetach – w “Życiu Warszawy” i w “Ekspresie Wieczornym”, w którym napisano, że na Zachodzie wydano książkę i jeżeli jacyś żyją – mówię z pamięci – żeby się zgłosi. Mój tato wtedy napisał: to ja jestem tym, który złamałem. On miał pełną świadomość tego, że on był tym pierwszym, który jako matematyk miał największy wkład, matematyczny, w samo złamanie – wspomina córka Mariana Rejewskiego.

Jak dodała, “potem już, po tym, kiedy on dokonał tego teoretycznego rozwiązania Enigmy, przydzielono mu do współpracy dwóch pozostałych kryptologów – kolegów zresztą ze studiów z Poznania”.

Marian Rejewski urodził się 16 sierpnia w Bydgoszczy, zmarł 13 lutego 1980 roku w Warszawie.