Rozmowy Kulturalne. Justyna Sobczyk i jej nadzwyczajna ekipa. Posłuchaj online

Kto choć raz widział spektakle Teatru 21 (a w Białymstoku bywali kilkakrotnie), wie, jak olbrzymia energia bije z ich wszystkich produkcji, jak nadzwyczajny mają do siebie dystans i jak potrafią mówić swoim głosem o tym, co ważne. Ostatni spektakl, jaki w Białymstoku mieliśmy okazję oglądać, to “Rewolucja, której nie było” – blisko dwugodzinny, intensywny, łączący różne skrajne emocje, ale też niezwykle energetyczny.

Żalek na scenie

Spektakl skupia się w głównej mierze na autentycznym wydarzeniu – 40-dniowym proteście osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w Sejmie przed trzema laty, ale idzie daleko dalej – opowiada o marzeniach, pasjach i frustracjach samych aktorów tworzących teatr. Z improwizacji aktorskich zrodziło się pulsujące, przepełnione wściekłością na chamskich bezczelnych polityków, niezwykle poruszające przedstawienie o niezgodzie na marginalizację potrzeb osób niepełnosprawnych. A przy tym – mimo bolesnego tematu – sięgające w różny sposób do pokładów humoru i autoironii. Na tym też polega siła spektaklu – nie ma w nim grama emocjonalnego szantażu czy taniej ckliwości – są żywa prawda, mocne teksty, mocne sceny.

Tu każdy (a aktorów na scenie jest jedenaścioro) błyszczy, ma chwilę dla siebie, tu każda ze scen mimo improwizacji jest przemyślana i uderza z mocą (a już scena wpuszczania do Sejmu kolejnych niepełnosprawnych przybyszy przez fantastycznego Macieja Pestę jako strażnika jest fenomenalna).

Aktorzy wcielają się w konkretne postaci, z którymi protestującym przyszło się zderzyć – bezczelnych, chamskich i butnych polityków – m.in. Jacka Żalka, którego prymitywne słowa i pogarda dla rodziców osób niepełnosprawnych już na zawsze będą się z nim kojarzyć.

Aktorzy są sobą

Publicystyczny ton spektaklu jednak nawet na moment nie przejmuje nad nim władzy – wątków w przedstawieniu jest o wiele więcej: zagranych niezwykle dynamicznie i z pasją, tak że pamięta się o nich przez kolejne godziny. Aktorzy są tu też konkretnie sobą, o swoich potrzebach mówią i z pasją chcą o nie walczyć. Zespołowi na scenie towarzyszy grający na żywo zespół Pokusa – dający przedstawieniu świetny, energetyczny nerw, bez którego “Rewolucja, której nie było” nie działałaby z taką samą mocą.

To spektakl, którego się nie zapomina, a mimo to chciałoby się go zobaczyć w Białymstoku jeszcze raz – tyle niesie ze sobą mocy.

Póki co warto posłuchać rozmowy z niezwykłą osobą, która teatr stworzyła i trzyma mocną ręką od kilkunastu lat – reżyserką i pedagożką teatru Justyną Sobczyk (rozmowę poprowadzi dziennikarka, teatrolożka i krytyczka Katarzyna Niedurny).

Justyna Sobczyk

Wykłada na Akademii Teatralnej w Warszawie. Ukończyła Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademię Teatralną w Warszawie oraz Universität der Künste w Berlinie (Wydział Pedagogiki Teatru). Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, organizacji DAAD. Absolwentka programów Szkoły Liderów: “Dwa sektory, jedna wizja” oraz Laboratorium Innowacji Liderskich. Tutorka innowacyjnych projektów w programie “Generator innowacji” w Towarzystwie Inicjatyw Twórczych “ę”. Od 15 lat związana z Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Od 2005 roku z zaangażowaniem i pasją działa na rzecz pedagogiki teatru. Od 2014 roku z ramienia Instytutu Teatralnego współkieruje dwuletnimi studiami podyplomowymi pedagogika teatru, które realizowane są w partnerskiej współpracy z Instytutem Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

Poza Teatrem 21 wyreżyserowała również spektakle: “Teatralny plac zabaw” Jana Dormana w Instytucie Teatralnym (2012), “Ciało pedagogiczne” (współpraca Instytutu Teatralnego oraz Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjnych i Szkoleń, 2015), “Ojczyzna” w Teatrze Polskim w Poznaniu (2016), “Szewcy” w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie (2017), “Superspektakl” (Teatr Powszechny, 2017), “Wróg – instrukcja obsługi” (Teatr Zagłębia w Sosnowcu, 2018), “Mur” (Teatr Polski w Bydgoszczy, 2019).

Kuratorka projektu Szkoła Empatii Stosowanej w ramach projektu Biennale Warszawa – Przestrzeń bez końca (2019).

Od stycznia 2020 współprowadzi Centrum Sztuki Włączającej, powołaną przez Teatr 21 społeczną instytucję kultury, dedykowaną sztuce osób z niepełnosprawnościami oraz edukacji włączającej.

Laureatka nagród indywidualnych: “Kamyka Puzyny” przyznawanego przez miesięcznik “Dialog” i Instytut Książki (2016) za działalność teatralną i pedagogiczną łączącą sztukę ze społecznym zaangażowaniem oraz nagrody “Wdechy” wręczanej przez magazyn Cojestgrane24.pl w kategorii człowiek roku.

Wraz z Teatrem 21 otrzymała nagrodę Paszporty “Polityki” w kategorii Teatr.

Rozmowy Kulturalne

To cykl online Białostockiego Ośrodka Kultury, w ramach którego prezentowane są sylwetki twórców młodego pokolenia związanych z różnymi formami sztuki współczesnej, z mocnym akcentem na twórców teatralnych. Wśród nich są również artyści związani z Białymstokiem lub Podlasiem – stąd się wywodzący albo związani twórczo z naszym miastem lub regionem.

Jak dzisiaj wygląda praca artysty? Co oznacza dla twórcy bycie freelancerem? Jak sztuka reaguje na globalne zmiany: pandemię, zmiany klimatyczne, ekonomiczne? To tylko część tematów, które poruszane są w tych rozmowach.

Zgłoś naruszenie/Błąd