Za kilkaset lat to, co powstało w 2020 r., może mieć dodatkową wartość. Taki artefakt będzie miał znak maseczki ochronnej…

Prawdopodobne jest, że bibliofilskim rarytasem czasów zarazy będzie katalog wystawy „Dwieście artefaktów na dwustulecie Towarzystwa Naukowego Płockiego”. Dzieło w pełni tego słowa, pokazujące kolekcjonerskie pasje, które znalazły swój dom najpierw w Skępem, a od 1908 r., dzięki darowiźnie rodziny Gustawa i Józefa Zielińskich, w siedzibie stowarzyszenia oraz bibliotece imienia fundatorów przy Tumskiej i placu Narutowicza. Zbiór „białych kruków”, poszerzany w kolejnych latach, jest doprawdy imponujący.

Świat cymeliów z okazji urodzin TNP to zaledwie dwie sale Muzeum Mazowieckiego z konsekwencją i pietyzmem urządzone przez Arkadiusza Wagnera, Barbarę Rydzewską i Grażynę Szumlicką-Rychlik.

Zawrót głowy od kopernikańskich obrotów sfer niebieskich, poprzez „Metamorfozy” Owidiusza, kartę z życiorysem Moliera i „Inferno” Dantego Alighieri, na zaledwie jednym kaprysie Francisco Goi kończąc. Świat wystawy podzielono na: rękopisy i autografy (z kartą „Księgi Mądrości” ze „Starego Testamentu”, datowaną na IX-X wiek, i listem sygnowanym przez Stanisława Augusta Poniatowskiego), dokumenty (z przepustką z czasów insurekcji podpisaną przez Tadeusza Kościuszkę), inkunabuły (podoba mi się określenie „pierwociny grafiki”), druki z XVI, XVII i XVIII wieku.

Nie mniej ciekawe są wyimki z kartografii, przykłady opraw książkowych, proweniencje i pamiątki związane z Płockiem (plocciana). Niezwykła wprost równowaga pozwalająca na zachwyt bez zmęczenia podczas zwiedzania i dumną przyjemność czytania katalogu w jesienny wieczór.

Długo stałem przed witryną z miedziorytniczą planszą monumentalnego traktatu anatomicznego Govarda Bidloo. Artefakt z 1685 r. pokazujący, jak drobiazgowo od pokoleń poznajemy ludzkie ciało i wciąż wiemy tak mało. Mimo że Ziemia kręci się wokół Słońca, żadna księga mądrości nie wydobyła z bibliotek zasad, które odpowiadają za kaprysy losu, decydując o mapach ludzkich podróży oraz metamorfozach i piekle dnia codziennego.

Jarosław Wanecki jest lekarzem, prezesem Płockiego Towarzystwa Przyjaciół Teatru