Gdyby nie “białe złoto”… Tak powstało kąpielisko Bolko

Sukces cementowni Grundmanna spowodował, że powstały kolejne. W 1901 roku tuż obok zbudowano cementownię Bolko, należącą do spółki Gogolin-Gorasdzer Kalk und Cement Werke AG.

1400 ton „białego złota” rocznie

Zakład, który był jedną z sześciu cementowni w Opolu, produkował rocznie 1400 ton cementu klasy 250 i 350.

Dokąd trafiało opolskie „białe złoto”? – Głównym odbiorcą cementu z Opola był dynamicznie rozwijający się okręg przemysłowy Górnego Śląska, w którym wykorzystywano od 1/2 do 1/3 rocznej produkcji opolskich fabryk cementu. Z opolskiego cementu w tym czasie korzystano również w bujnie rozwijającym się cesarskim Berlinie, a także w Austro-Węgrzech, Rosji (w tym w Królestwie Kongresowym), Rumunii i Bułgarii – wylicza dr Borkowski i dodaje, że pierwsza wojna światowa to okres bardzo trudny dla opolskich cementowni m.in. ze względu na brak regularnych dostaw węgla.

– W roku 1929 nastąpił najpoważniejszy w dziejach opolskich cementowni kryzys, który spowodował drastyczne ograniczenie zbytu cementu. W roku 1932 w Opolu wyprodukowano zaledwie 213 tys. ton cementu. Kilka cementowni zostało zamkniętych, natomiast pozostałe pracowały tylko sezonowo. Dojście do władzy w 1933 roku Adolfa Hitlera i narodowych socjalistów zapoczątkowało dobre czasy dla opolskich fabryk. W roku 1937 produkcja wszystkich cementowni w Opolu przekroczyła poziom z 1911 roku – relacjonuje dr Borkowski. Dodaje, że z kolei okres drugiej wojny światowej nie przyniósł temu przemysłowi żadnych strat.

– Historycy konstatują, że w tym czasie produkcję cementu zwiększano za wszelką cenę, a cementownie prowadzone były metodą gospodarki rabunkowej – stwierdza.

W czasie II wojny światowej w kamieniołomach cementowni pracowali angielscy i amerykańscy jeńcy wojenni. Wtedy też jedna z hal została przystosowana do produkcji wózków na bomby lotnicze.

Natomiast po wojnie tamtejszy cement, co świadczy o jego bardzo wysokiej jakości, został wysyłany do odbudowy zniszczonego podczas wojny Zamku Królewskiego w Warszawie.

Pomysł ratowników

Choć cementownia Bolko swoją działalność zakończyła w styczniu 1979 roku, to prace w kamieniołomie trwały znacznie dłużej – margiel kolejką wąskotorową przewożono do oddalonej o pięć kilometrów cementowni w Groszowicach.

W 1997 roku wielka woda zatopiła maszyny, które znajdowały się na tym terenie: m.in. koparkę, tory i elementy kolejki wąskotorowej czy urządzenia zasilające. Wszystkiemu przyglądali się ratownicy Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, którzy również pomagali wtedy powodzianom.

– Nie od razu, bo mieliśmy wtedy inne zadania, dopiero po jakimś czasie pomyśleliśmy, że może dobrze by było zastanowić się, czy jest sens wypompowywać wodę z wyrobiska. Pamiętam, jak pewnego dnia tam przyjechaliśmy. Woda miała przepiękny kolor, wiedzieliśmy, że na dnie została zatopiona koparka, która byłaby prawdziwą frajdą dla nurków, dookoła było mnóstwo zieleni – wspomina Zbigniew Szorc, prezes opolskiego WOPR, który postanowił do swojego pomysłu przekonać ratusz.

WOPR liczył też, że – jeśli kąpielisko pozostanie – będzie mógł tam zbudować swoją stanicę, trzymać sprzęt, szkolić ratowników. Plany udały się połowicznie – kąpielisko, owszem, pozostało, ale stanica WOPR już nie, zbudowano ją, ale w Turawie. WOPR twierdzi, że urzędnicy nie dotrzymali w tym względzie swoich obietnic, ratusz z kolei, że oczekiwał lepszego pomysłu na zagospodarowanie tego miejsca.

Zalanie wyrobiska miało wpływ także na likwidację cementowni w Groszowicach, która była oddziałem cementowni Górażdże. Natomiast z zabudowań cementowni Bolko do dzisiaj zachował się charakterystyczny komin, wokół którego zbudowano osiedle.

Kilka lat temu dzięki unijnym środkom zrewitalizowano teren kąpieliska, powstała szeroka plaża, pomost, zamontowano miejsca do grillowania, toalety, powstała ścieżka rowerowa prowadząca na kąpielisko oraz kompleks dla ratowników, którzy żartują, że to chyba jedyny przypadek, gdy wielka woda zrobiła coś na plus dla tego miasta.