Palczatka (trawa) cytrynowa. Nie tylko do azjatyckich zup

Roślina z rodziny wielichowatych jest bardziej znana pod nazwą trawa cytrynowa. Kępy długich i ostrych liści rosną w wielu parkach czy ogrodach południowo-wschodniej Azji, skąd pochodzi palczatka. Jednak o jej popularności zdecydowały nie walory dekoracyjne, ale kulinarne.

Łodygi i liście o czystym cytrynowym zapachu, pochodzącym głównie od cytralu (organicznego związku chemicznego z grupy aldehydów), od wieków stanowią ważny dodatek do potraw w kuchni Indonezji, Malezji, Sri Lanki, Tajlandii oraz Indii. Przyprawia się nimi napoje, zupy oraz dania warzywne, mięsne czy rybne.

Palczatkę cytrynową uprawia się na dużą skalę w krajach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Ze względu na właściwości zapachowe, ale również lecznicze, stosuje się ją w również w przemyśle perfumeryjnym, kosmetycznym oraz w medycynie. Wyciągi z tej rośliny znajdziemy m.in. w preparatach do odstraszania owadów oraz lekach, choćby popularnym Amolu działającym rozkurczowo i rozgrzewająco.

Palczatka cytrynowa od wieków jest wykorzystywana w medycynie ludowej, nie tylko w Azji, ale również Ameryce Południowej. W Indiach zaleca się ją przy braku apetytu czy problemach z niestrawnością, zaś Chińczycy wierzą, że napój przyrządzany na bazie tej rośliny pomaga łagodzić bóle głowy i brzucha. Brazylijczycy czy Argentyńczycy chętnie wzbogacają trawą cytrynową napar z yerba mate, czyli suszonych liści ostrokrzewu paragwajskiego, dzięki czemu ma on rozjaśniać umysł oraz poprawiać koncentrację.

Badania naukowe potwierdziły imponujące właściwości lecznicze rośliny, wynikające przede wszystkim z silnego stężenia olejków eterycznych. Dominujący w ich składzie cytral wykazuje właściwości bakterio- i grzybobójcze (jest skuteczny m.in. w walce z trądzikiem), łagodzi problemy żołądkowe, pomaga obniżać gorączkę, łagodzić bóle mięśniowe i bóle głowy, działa uspokajająco i poprawia nastrój. Napary i nalewki z palczatki działają przeciwdepresyjnie, usprawniają procesy kojarzenia, zapamiętywania i postrzegania.

Trawa cytrynowa pobudza metabolizm i obniża poziom “złego” cholesterolu LDL. W jej składzie znajdziemy też antyoksydanty, które neutralizują szkodliwą aktywność wolnych rodników przyspieszających procesy starzenia organizmu oraz rozwój chorób układu krążenia czy nowotworów.

W ostatnich latach palczatka cytrynowa stała się produktem dość łatwo dostępnym również w polskich sklepach, zazwyczaj w postaci suszonej. Taka forma konserwacji obniża jednak zawartość związków aromatycznych, a przez to również walory kulinarne rośliny. Dlatego warto poszukać świeżej trawy cytrynowej, którą można przechowywać w lodówce nawet miesiąc, po wcześniejszym owinięciu w folię spożywczą.

Przed użyciem należy odciąć korzonki oraz około 5-6 centymetrów łodygi, gdyż jadalna jest jej jaśniejsza część – biała i miękka. By uzyskać pełnię smaku i aromatu przed dodaniem do potrawy warto ją posiekać lub zmiażdżyć, choć trawę cytrynową można też wykorzystać w całości, jako “miotełkę” do marynaty czy patyczek do szaszłyków.

Palczatka cytrynowa ma wszechstronne zastosowanie w kuchni. Świetnie sprawdzi się jako dodatek do zup, nie tylko tajskiej, ostro-kwaśnej tom-yum, ale również rodzimego rosołu. Warto nią aromatyzować sosy, kompoty (np. lubiany w Polsce rabarbarowy) i napoje, w tym herbatę, zarówno czarną, jak i zieloną. Znakomicie pasuje do gaszących pragnienie lemoniad czy smoothies.

Dzięki świeżemu, cytrynowo-imbirowemu posmakowi, palczatka dobrze komponuje się z delikatnymi mięsem (zwłaszcza drobiem), a także rybami oraz owocami morza. Jest niezastąpiona w tradycyjnym azjatyckim curry – pikantnym gulaszu z kurczakiem lub krewetkami, pomidorami i mleczkiem kokosowym, z którym szczególnie dobrze się komponuje.

Trawa cytrynowa lubi towarzystwo ziół i przypraw o ostrym, słodkim lub gorzkawym smaku, dlatego warto ją łączyć z tymiankiem, oregano, bazylią, estragonem czy pieprzem.

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl