Mistrzostwo w literaturze polega między innymi na tym, by jak najmniejszą liczbą adekwatnych słów w różnorakich asocjacjach (skojarzeniach) – ogarnąć jak największy obszar rzeczywistości, problemu, zagadnienia, zjawiska… Mistrz Jan Sztaudynger szczególnie lubił wbijać szpile w nadęte-rozdęte ‘balony’ o przerośniętym ego, które z hukiem i patosem obnosiły się z bezdenną pustką swych osobowości (Ludzie mali, Nie cierpią swojej skali); cięte fraszki adresował do tych, co w swym mniemaniu pozjadali wszystkie rozumy świata – wierząc święcie w swą Mądrość, Nieomylność oraz posiadanie patentu na ‘jedynie słuszną’ Prawdę. Szczególnie pamiętam Jego ‘zauważenie’, ujęte we fraszkę: Trzeba dojrzeć, aby dojrzeć (aby dopiero wówczas ‘się wychylać’…!). Dla bardzo wielu była to tautologia – masło maślane, bowiem nie znali konotacji słów, które poznaje się dopiero po latach obcowania z kulturą, sztuką, literaturą, a już szczególnie – strofami poezji. Nie zapominając przy tym, co powiedział Josif Brodzki: “Jestem przekonany, że nad człowiekiem, który czyta poezję, trudniej jest zapanować niż nad tym, który jej nie czyta.” Niby proste, a jednak trudne…
Jedni rodzą się za późno, a drudzy za wcześnie
To wielka sztuka zrodzić się współcześnie!
Pamiętam, jak w Zakopanem Ojciec – nie bardzo wiedział, co ze mną zrobić – i zabrał mnie na jakieś zebranie, czy posiedzenie rady miasta… Mnie zaś zapowiedział, że „zobaczę cyrk”… ;))
Gdy dość długo głos zabierał i ‘przynudzał’ znany nam pisarz i poeta Stanisław Nędza-Kubiniec, poprosił o głos jakiś jowialny pan i zaripostował: „Jedna jędza, druga jędza – i nędza!…” Zapanowała martwa cisza, tylko Ojciec parsknął śmiechem. A ja nie bardzo wiedziałem, o co chodzi… Na szczęście Nędza-Kubiniec miał poczucie humoru, czego nie można było powiedzieć o nadętych urzędnikach magistratu zakopiańskiego, którym później też się dostało; była wielka afera, ale to już inna opowieść.
Było mi duszno, większość paliła papierosy, w tym i mój Ojciec – sporta od sporta… I wówczas znowu o głos poprosił ten pan… Bez namysłu „wypalił”: – „Ćma, co papierosy ćmi, podwójnie obrzydła mi!”, a patrząc na Ojca z udawaną przyganą: – „Palacze to gówniarze, kto im palić każe!”… I tak poznałem Jana Sztaudyngera, którego odwiedziliśmy kilka razy. Pamiętam, że mocno chorował i – co mi się bardzo podobało – potrafił „na poważnie” rozmawiać z dziećmi. Dostałem nawet od Niego jakąś książeczkę – pisaną dla dzieci, z dedykacją dla mnie… A Ojciec kilkakrotnie przeprowadzał z Nim rozmowy dla różnych tytułów prasowych.
Poeta, tłumacz literatury niemieckiej (m.in. Johanna Wolfganga Goethego), specjalista w dziedzinie teatru lalkowego i przede wszystkim satyryk. Urodzony 28 kwietnia 1904 roku w Krakowie, zmarły tamże w klinice neurologicznej 12 września 1970 i pochowany na Cmentarzu Salwatorskim. W Zakopanem mieszkał od 1955 do 1970. [Zbieg okoliczności, bowiem dokładnie w tych latach mój Ojciec – lecząc górskim powietrzem wojenną gruźlicę z lasu u prof. Wita Rzepeckiego – był korespondentem “ŻW” oraz Muzyki i Aktualności PR pr. I z Zakopanego i południowej Polski].
@ Mistrz ciętej riposty używał pseudonimów Jan Korab, Jan Kokowski, Świerszcz, a także wielu wersji skrótów imienia i nazwiska.
Sztaudynger studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, w roku 1927 uzyskał stopień doktora. W czasie studiów należał do grupy literacko-artystycznej pod nazwą Helion. Przed wojną pracował głównie jako nauczyciel, równolegle zajmując się teatrem lalkowym – jako organizator teatrów oraz teoretyk lalkarstwa. W latach 1937-1939 był pracownikiem Kuratorium Szkolnego w Poznaniu oraz wykładał na Uniwersytecie Poznańskim (cykl wykładów nosił tytuł “Teatr lalek i jego wpływ na literaturę polską”).
Aktywnie uczestniczył również w poznańskim życiu literackim, będąc między innymi członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich i działając w prowadzonym przez Artura Marię Swinarskiego kabarecie pod nazwą “Klub Szyderców”. Był wówczas także redaktorem poświęconego teatrowi lalkowemu pisma “Bal u lal”.
Po wojnie pisarz zamieszkał w Szklarskiej Porębie oraz w Łodzi. Do roku 1954 pracował tam w Państwowej Szkole Dramatycznej Teatru Lalek. Redagował również w latach 1950-1954 branżowe czasopismo “Teatr Lalek”.
Pisał wiersze liryczne, bajki, mini-dramaty, scenariusze dla teatrzyków kukiełkowych, a w pamięci publiczności literackiej pozostał przede wszystkim fraszkopisarzem. Być może jego twórczość obudziła drzemiące (a jednak) w naszym narodzie pokłady poczucia humoru? Ale nie zawsze tak było…
Po tomiku „Rzeź na Parnasie” – przestano się kłaniać autorowi, choć wyraźnie zaznaczył w motcie, że pisze o twórcach „zdolnych”… Nie spodobały się niektórym jego ładne „Kantyczki śnieżne” z „Matką Boską na nartach” w roli głównej i „Małym świętym”… O czasy, o obyczaje… A przecież Sztaudynger – satyryk, okazał się tu wyznawcą poetyki wielu wierszy księdza Jana Twardowskiego! Piórka, transkrypcje, supełki, rysunki Mai Berezowskiej do tekstów nieco frywolniejszych, ilustracje Andrzeja Mleczki, tematy – od higieniczno-życiowych po hedonistyczno-refleksyjne…
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS