Cztery najczęstsze pytania o szczepienia

Szczepienie to sytuacja, w której podajemy człowiekowi element drobnoustroju, który generuje odpowiedź immunologiczną. Wtedy w naszym organiźmie mogą pojawić się przeciwciała, które w przyszłości w zetknięciu się z żywym patogenem, zabją ten patogen. Mogą pojawić się również komórki odporności, które zapamiętają tego drania, czyli patogen i w momencie, kiedy ten drań bedzie nas atakował doprowadzą do jego likwidacji. Szczepionki to życie, bezpieczeństwo i zdrowie – przekonuje pulmonolog, szef Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych profesor Adam Antczak. 

Specjaliści podkreślają, że szczepionki są stosowane od ponad dwustu lat. Pod koniec dziewiętnastego wieku pierwszą w historii medycyny szczepionkę przeciwko ospie prawdziwej podał Edward Jenner. Wcześniej ta choroba zbierała żniwo i dziesiątkowała populację całego świata. Jenner zauważył, że dojarki pracujące w oborach mają zmiany na skórze charakterystyczne dla ospy krowianki i jednocześnie nie chorują na ospę prawdziwą. W tamtej sytuacji doszedł do wniosku, że zachorowanie na krowiankę może chronić je przed śmiertelną chorobą, jaką była ospa prawdziwa. Ta obserwacja była punktem wyjścia do eksperymentów medycznych, które doprowadziły do powstania szczepionki.

Skutki uboczne każdego preparatu były, są i będą. Najważniejsze jest to, by lekarz, który dopuszcza do szczepienia powiedział, czy istnieją przeciwskazania do przyjęcia konkretnej dawki preparatu – podkreśla wiceprezes Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych profesor Krzysztof Tomasiewicz. Objawy są ściśle zdefiniowane. Jeżeli ktoś miał objawy związane z przyjęciem konkretnych dawek, to wymaga oceny lekarskiej. Nie musi stanowić przeciwskazania, ale wymaga oceny. Liczba działań ubocznych nie odbiega od tych, które są związane z innymi działaniami medycznymi. Zarówno szczepionki, jak i leki mają działania uboczne. To, że słyszeliśmy o nich rok czy dwa lata temu i fakt, że wtedy było ich więcej wynikało ze skali, bo skala podawania szczepionek przeciwko koronawirusowi była masowa. Preparat dostały miliony osób, prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia niepożądanego było większe – dodaje ekspert. Bierzmy pod uwagę dobrodziejstwo i korzyści płynące ze szczepienia, które najczęściej są większe niż ryzyko – dodaje prof. Krzysztof Tomasiewicz.

Pytanie, które często powtarzało się w czasie pandemii Covid-19 brzmiało: “Jak to możliwe, że zalecana jest już trzecia dawka szczepionki przeciwko koronawirusowi, skoro miał być to dwudawkowy preparat?”. Eksperci tłumaczą, że wynika to z tego, że po pewnym czasie od przyjęcia preparatu słabnie odporność. Obecnie dla szczepień przeciwko koronawirusowi widzimy, że dzieje się to po około sześciu miesiącach od ostatniej dawki – zaznacza specjalista chorób zakaźnych profesor Robert Flisiak. 

Od ponad tygodnia w Polsce podawana jest piąta dawka szczepionki przeciwko Covid-19, czyli tzw. trzeci booster. Do tej pory przyjęło ją ponad 31 tysięcy osób. Skierowań wystawiono ponad milion siedemset tysięcy. Specjaliści zalecają to szczepienie teraz przede wszystkim osobom z osłabioną odpornością. Nie wiemy, jak dalej potoczą się losy epidemii w Polsce. W ubiegłym roku mieliśmy niespodziewany szczyt w okresie letnim. Jeśli scenariusz miałby się powtórzyć w tym roku, przyjęcie dawki w kwietniu byłoby idealne, by zmniejszyć ryzyko zakażenia w okresie letnim – podkreśla profesor Krzysztof Tomasiewicz. 

Były prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii, pediatra z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i ekspert Lux Medu profesor Ernest Kuchar na pytanie o przeciwskazania do szczepień odpowiada na przykładzie szczepień przeciwko koronawirusowi. Preparat przeciwko Covid-19 jest dostępny dla dzieci, które ukończyły już sześć miesięcy. 

Przeciwskazania są wąskie. Doświadczenie, które mamy ze szczepionkami przeciwko Covid-19. W skali świata były to miliardy podanych dawek. Przeciwskazania mogą być słabsze i silniejsze, względne i bezwzględne. Jeżeli dziecko aktualnie jest chore to nie jest to najlepszy moment na szczepienie, ale to jest przeciwskazanie słabe. Natomiast jeżeli dziecko dostało po pierwszej dawce wstrząsu anafilaktycznego, będzie zwolnione z kolejnych dawek. Jest to sytuacja bardzo rzadka. Dawka szczepionki przeciwko Covid-19 dla najmłodszych dzieci to jedna dziesiąta dawki dorosłych. Profil bezpieczeństwa tej szczepionki jest bardzo wysoki. Dzięki temu mniejsze jest też narażenie na działania niepożądane – dodaje profesor Ernest Kuchar.