Szef dzwoni po godzinach. Czy musisz odebrać? Resort o “prawie do rozłączenia”

“Prawo do rozłączenia się”, czyli z ang. “the right to disconnect”, nazywane też “prawem do bycia offline”, budzi spore emocje. W 2021 roku Parlament Europejski wezwał Komisję Europejską do uregulowania tej kwestii. Rezolucję poparła wówczas zdecydowana większość eurodeputowanych. “Za” było 472 z 681 europosłów. Na razie sprawa procedowana jest na szczeblu europejskim. 

Jak jeszcze rok temu zapewniał Interię rzecznik Komisji Europejskiej, część z kwestii związanych z “prawem do rozłączenia” rozwiązuje dyrektywa “w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej”. W kontekście “prawa do rozłączenia” kluczowy ma być zapis dotyczący możliwości odmowy wykonania przydzielonej pracy “po godzinach”. Nie można skorzystać z takiej możliwości, jeśli pracodawca, z odpowiednim wyprzedzeniem, powiadomi swoich podwładnych o zaplanowanych zadaniach.  

Jak wygląda sytuacja, jeśli chodzi o polskie przepisy?

Temat “prawa do bycia offline” wraca po styczniowej nowelizacji Kodeksu pracy, która na stałe wprowadza pracę zdalną. Przepisy przewidują możliwość świadczenia pracy wyłącznie w formie pracy zdalnej całkowitej, bądź hybrydowej pracy w domu – częściowo poza biurem, ale i w siedzibie pracodawcy. Ustawa czeka na podpis prezydenta.

W nowelizacji, która przeszła przez obie izby parlamentu, nie ma jednak ani słowa o “prawie do rozłączenia się”. Dlatego Interia zwróciła się do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Czy polski rząd rozważał wprowadzenie przepisów postulowanych przez europosłów?

Resort zapewnia nas, że już na mocy obowiązujących obecnie rozwiązań prawnych pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy jedynie podczas świadczenia pracy. Poza takimi godzinami pracodawca może polecić pracę nadliczbową albo zobowiązać do pełnienia dyżuru. W obydwu przypadkach musi się liczyć z uwzględnieniem minimalnego okresu odpoczynku dobowego i tygodniowego pracownika.

Tylko co z telefonami albo mailami odbieranymi po standardowym czasie pracy, kiedy teoretycznie nie mamy żadnych zobowiązań w stosunku do szefa?

– Pracownik, nie pozostając w dyspozycji pracodawcy w ramach godzin pracy wynikających z jego rozkładu czasu pracy, pracy nadliczbowej bądź dyżuru, nie ma obowiązku pozostawania w kontakcie z pracodawcą w celu wykonywania pracy – odpowiada ministerstwo.

Eksperci zajmujący się prawem pracy, z którymi rozmawiamy, zwracają jednak uwagę, że nie ma obecnie w Polsce przepisów, które faktycznie pozwalałyby przejść pracownikom w tryb offline. 

Tymczasem podobne rozwiązania pojawiły się we Francji ponad dwie dekady temu. Istotne okazało się orzeczenie Sądu Najwyższego z 2001 r.: “fakt, iż pracownik nie był osiągalny poprzez telefon komórkowy poza godzinami pracy, nie może być trak … czytaj dalej