W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego, w których inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia miały poprawić jakość i dostępność usług medycznych, przeznaczono 415 milionów złotych, z czego 279 milionów złotych pochodziło z dofinansowania. Mimo tych wydatków, zamiast poprawy sytuacji, czas oczekiwania na większość kluczowych świadczeń medycznych wydłużył się.
Regionalny Program Operacyjny Podlaskiego – czemu służy?
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014–2020, miał na celu wspieranie rozwoju gospodarki i poprawę jakości życia mieszkańców regionu. W ramach programu skupiono się na poprawie dostępu do usług zdrowotnych i socjalnych, odpowiadając na najbardziej palące problemy zdrowotne, takie jak choroby serca, nowotwory, schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, choroby układu oddechowego czy zaburzenia psychiczne.
Działania były również skierowane na wsparcie zdrowia matki i dziecka oraz osób starszych, zwłaszcza w obszarze geriatrii. Program miał także przeciwdziałać negatywnym trendom demograficznym w regionie.
NIK sprawdził realizację projektów
Kontrola przeprowadzona przez NIK miała na celu sprawdzenie, czy projekty dofinansowane z Regionalnego Programu Operacyjnego w latach 2014-2023, związane z rozwojem infrastruktury zdrowotnej, zostały zrealizowane zgodnie z planem i czy osiągnęły założone cele. Program obejmował m.in. zakup nowoczesnego sprzętu medycznego oraz poprawę dostępu do opieki paliatywnej, psychiatrycznej, długoterminowej i rehabilitacyjnej. Inwestycje dotyczyły również przebudowy i remontów placówek zdrowotnych, by poprawić dostępność do profilaktyki, diagnostyki i leczenia chorób cywilizacyjnych.
NIK sprawdzi bezpieczeństwo lekowe w Polsce. Chodzi głównie o spadek liczby aptek i prace urzędów
– Zarząd Województwa Podlaskiego, będący Instytucją Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podlaskiego, podpisał z podmiotami leczniczymi 55 umów o dofinansowanie kwotą 279 mln zł projektów o wartości 415 mln zł – informuje NIK.
Kontrola miała sprawdzić, czy te projekty zostały wykonane prawidłowo, biorąc pod uwagę także liczbę usług zdrowotnych zakontraktowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Wskazano na ryzyko nieprawidłowości, zwłaszcza po wcześniejszej kontroli w 2013 roku, która wykazała, że wiele wniosków o dofinansowanie zostało złożonych nierzetelnie.
Cele i wskaźniki programu zdrowotnego
W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego wyznaczono cel dotyczący liczby porad udzielanych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej. Zakładano, że w 2023 roku będzie to 7,7 porad na jednego mieszkańca, co stanowi wzrost z 7,2 w 2012 roku. Wśród ośmiu konkursów związanych z infrastrukturą zdrowotną i usługami socjalnymi, tylko w trzech uwzględniono wskaźnik związany z liczbą porad i ich wzrostem.
Program określił także inne ważne cele, które dotyczyły infrastruktury społecznej. Obejmowały one m.in. wsparcie 47 podmiotów leczniczych, budowę lub przebudowę 6 obiektów świadczących usługi aktywizacji społeczno-zawodowej oraz inwestycje w zakup sprzętu medycznego na kwotę 102,5 mln zł. Dodatkowo, 53 obiekty miały być dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, a ulepszone usługi zdrowotne miały objąć 357,5 tys. osób.
NIK o przemyskim pogotowiu: co piąta karetka docierała do chorych z opóźnieniem
Problemy z przygotowaniem konkursów
Zarząd Województwa Podlaskiego nie miał dokładnych danych, które pozwoliłyby na ocenę efektywności realizowanych projektów. Departament Rozwoju Regionalnego nie dysponował informacjami o wyposażeniu placówek medycznych w specjalistyczny sprzęt ani o zapotrzebowaniu na taki sprzęt. Potrzebne dane pozyskiwano z map potrzeb zdrowotnych województwa oraz opinii wojewody i NFZ, ale te informacje nie były wystarczające do skutecznej oceny wniosków. Opinie te obejmowały jedynie ogólną ocenę całego projektu inwestycyjnego, a nie konkretnych działań zawartych we wnioskach o dofinansowanie, co prowadziło do problemów w ocenie efektywności inwestycji.
Dodatkowo, Instytucja Zarządzająca nie miała narzędzi, by ocenić, na jakim etapie realizacji znajdują się cele projektów. W konkursach nie uwzględniono zalecanych wskaźników, takich jak czas oczekiwania na świadczenia czy liczba osób oczekujących dłużej niż średni czas. Zamiast tego, stosowane wskaźniki służyły jedynie ocenie realizacji całego Programu, a nie poszczególnych projektów. Brakowało też jednoznacznych definicji i metod monitorowania celów. W efekcie wskaźniki nie odzwierciedlały rzeczywistego postępu w poprawie jakości i dostępności świadczeń zdrowotnych. Komitet Oceny Projektów uznał wskaźniki za odpowiednie, mimo że w niektórych przypadkach brakowało ich w ogóle.
NIK opublikował plan kontroli na 2025 rok. Jakie kontrole w zdrowiu?
Problemy z jakością projektów
Kontrola NIK wykazała też, że w konkursach dofinansowanie otrzymywały projekty o niskiej jakości i słabej efektywności. W każdym konkursie ustalano minimalny próg punktowy, który w początkowych edycjach wynosił 50% i 60%. Jednak tylko pięć z 25 projektów przekroczyło te progi. W kolejnych konkursach próg obniżono do 35%, co sprawiło, że ponad połowa z 48 zakwalifikowanych projektów otrzymała mniej niż 50% punktów, a kolejne 13 – między 50% a 60%.
Kryteria oceny projektów również nie zapewniały wyboru najbardziej efektywnych wniosków. Dwa z kryteriów dotyczyły sytuacji wnioskodawcy, a nie samego projektu, co mogło wpłynąć na wybór podmiotów potrzebujących restrukturyzacji, zamiast tych, które były już w dobrej kondycji.
Dodatkowo, kryterium efektywności finansowej premiowało poprawę wskaźników, a nie faktyczną efektywność, co umożliwiło przyznanie punktów firmom, które były w złej sytuacji finansowej, ale poprawiły tylko swoje wskaźniki, podczas gdy lepsze firmy mogły zostać ocenione gorzej. Wszystko to prowadziło do sytuacji, w której dofinansowanie trafiało do projektów o niskiej efektywności.
Problemy z dostępnością świadczeń zdrowotnych
Pomimo inwestycji w infrastrukturę ochrony zdrowia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego, dostępność świadczeń zdrowotnych w regionie nie uległa znaczącej poprawie. Chociaż poprawa infrastruktury była kluczowym celem tych projektów, nie wpłynęła ona na kontraktowanie nowych usług zdrowotnych przez NFZ, kondycję finansową szpitali ani dostępność personelu medycznego.
Dostępność do wielu specjalistycznych usług, takich jak ginekologia, kardiochirurgia, rehabilitacja, psychiatria czy geriatria, nie zmieniła się. W niektórych przypadkach, jak w oddziałach kardiologicznych i położniczych, dostępność nawet pogorszyła się.
Największy problem dotyczył poradni rehabilitacyjnych, gdzie liczba oczekujących pacjentów wzrosła o tysiące osób, a czas oczekiwania wydłużył się znacznie.
Rekomendacje NIK dla Marszałka Województwa Podlaskiego
Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła Marszałkowi Województwa Podlaskiego kilka ważnych zaleceń dotyczących poprawy efektywności inwestycji w sektorze ochrony zdrowia. NIK zaleca m.in. monitorowanie potrzeb inwestycyjnych placówek medycznych w kontekście możliwości kontraktowania usług zdrowotnych przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) oraz wprowadzenie jasnych kryteriów oceny wniosków o dofinansowanie, które pozwolą na dokładną ocenę skuteczności planowanych inwestycji.
Dodatkowo, NIK podkreśla konieczność egzekwowania od beneficjentów projektów ścisłego powiązania wskaźników efektów z celami projektów, aby umożliwić mierzenie postępów i efektywności działań. Ważne jest również usunięcie wykrytych nieprawidłowości oraz dopilnowanie, by beneficjenci realizowali zobowiązania wynikające z regulaminów konkursów, w tym uruchamiania infrastruktury medycznej, nawet ze środków własnych, jeśli było to zaplanowane.
NIK zauważa, że wprowadzenie tych zmian w Regionalnym Planie Operacyjnym Województwa Podlaskiego mogłoby przyczynić się do lepszego wykorzystania środków publicznych i realnej poprawy dostępności świadczeń zdrowotnych.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS